Οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ διεξάγονται με έμμεση καθολική ψηφοφορία: οι Αμερικανοί στην ουσία εκλέγουν σήμερα μια ομάδα μεγάλων εκλεκτόρων, οι οποίοι αποτελούν το «Κολέγιο Εκλεκτόρων».
Το «Κολέγιο» αυτό δημιουργήθηκε με τη 12η τροπολογία του Συντάγματος το 1804 και αποτελείται από 538 μέλη που θα εκλέξουν τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο. Νικητές των εκλογών, οι Δημοκρατικοί Μπαράκ Ομπάμα και Τζο Μπάιντεν ή οι Ρεπουμπλικάνοι Μιτ Ρόμνεϊ και Πολ Ράιαν, θα είναι αυτοί που θα κερδίσουν την απόλυτη πλειοψηφία των 270 ψήφων.
Κάθε πολιτεία εκπροσωπείται από τους μεγάλους εκλέκτορες σε αριθμό ίσο με αυτόν των γερουσιαστών και των εκπροσώπων της στο Κογκρέσο. Η Περιφέρεια της Κολούμπια – με πρωτεύουσα την Ουάσινγκτον – δεν έχει εκπρόσωπο με δικαίωμα ψήφου στο Κογκρέσο, αλλά αριθμεί τρεις εκλέκτορες. Η πολιτεία με τον μεγαλύτερο πληθυσμό, η Καλιφόρνια, έχει 55 μεγάλους εκλέκτορες. Ακολουθούν το Τέξας με 38 και η Φλόριντα με 29. Οι πιο αραιοκατοικημένες πολιτείες έχουν τουλάχιστον τρεις μεγάλους εκλέκτορες.
Σε περίπτωση ισοψηφίας, η νέα Βουλή των Αντιπροσώπων, που θα εκλεγεί την ίδια ημέρα με τις προεδρικές, θα επιλέξει τον μελλοντικό πρόεδρο – κάτι που συνέβη το 1800 και το 1824. Η Γερουσία σε αυτήν την περίπτωση εκλέγει τον αντιπρόεδρο. Με το σύστημα αυτό, είναι πολύ πιθανόν ένας υποψήφιος να εκλεγεί πρόεδρος χωρίς να κερδίζει το μεγαλύτερο ποσοστό των ψήφων. Αυτό συνέβη το 2000, αλλά και σε τρεις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις.
Αυτό συμβαίνει γιατί σχεδόν σε όλες τις πολιτείες, με εξαίρεση το Μέιν και τη Νεμπράσκα που εφαρμόζουν αναλογικό σύστημα, ο υποψήφιος που θα καταφέρει να κερδίσει ακόμα και με μία ψήφο διαφορά κερδίζει όλους τους εκλέκτορες. Εξαιτίας του συστήματος αυτού, ο Ομπάμα και ο Ρόμνεϊ επικεντρώνουν ουσιαστικά τις προσπάθειές τους σε περίπου 10 από τις 50 πολιτείες, όπως το Οχάιο, η Φλόριντα, η Αϊόβα και το Κολοράντο, που θεωρούνται πολιτείες-κλειδιά και αναμένεται να χαρίσουν τη νίκη στο ένα ή στο άλλο στρατόπεδο.
Οι μεγάλοι εκλέκτορες θα συναντηθούν στην πρωτεύουσα κάθε πολιτείας για να εκλέξουν τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο στις 17 Δεκεμβρίου. Παραδόξως, τίποτε δεν υποχρεώνει τους μεγάλους εκλέκτορες να σεβαστούν την ψήφο του αμερικανικού λαού. Περισσότερες από 700 προτάσεις για τροπολογίες που αλλάζουν ή καταργούν το Κολέγιο των Εκλεκτόρων και τάσσονται υπέρ του συστήματος άμεσης καθολικής ψηφοφορίας έχουν υποβληθεί, χωρίς καμιά τύχη, στο Κογκρέσο τα τελευταία 200 χρόνια.
Τέλος, σημειώνουμε ότι ο 45ος πρόεδρος των ΗΠΑ θα ορκιστεί στις 20 Ιανουαρίου.
Επιμέλεια: Μάριος Μπουμπής
