Επιμέλεια: Γιάννα Μυράτ
Ο ισραηλινός στρατός λέει ότι η παρακολούθηση μέσω κινητών είναι για να διασωθούν όσο το δυνατόν περισσότερες ζωές αμάχων κατά τη διάρκεια μιας αναμενόμενης χερσαίας εισβολής – Οργουελική και μη ασφαλής, την χαρακτηρίζουν οι Παλαιστίνιοι
Σε ένα δωμάτιο ελέγχου χωρίς παράθυρα σε μια στρατιωτική βάση στο νότιο Ισραήλ, πέντε στρατιώτες παρακολουθούν τον εκτοπισμό εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών της Γάζας σε μια τεράστια οθόνη υπολογιστή.
Η οθόνη δείχνει έναν ζωντανό χάρτη της βόρειας Γάζας, της πυκνοκατοικημένης περιοχής των περίπου 1. 1 εκατομμυρίων κατοίκων στους οποίους είπε την Παρασκευή ο ισραηλινός στρατός να κατευθυνθούν νότια για τη δική τους ασφάλεια.
Χρησιμοποιώντας δεδομένα που συγκεντρώθηκαν κυρίως από περισσότερα από ένα εκατομμύριο κινητά τηλέφωνα, ο χάρτης έδωσε στους στρατιώτες μια εκτίμηση σε πραγματικό χρόνο για το πόσοι κάτοικοι της Γάζας είχαν ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του Ισραήλ.
Ο Ισραηλινός στρατός έχει προειδοποιήσει εδώ και μέρες ότι σύντομα θα ξεκινήσει μια επιχείρηση στη νότιο Γάζα, προκειμένου να εκδιώξει τη Χαμάς, την ένοπλη παλαιστινιακή ομάδα που ελέγχει τη Γάζα και ενορχήστρωσε τις χειρότερες τρομοκρατικές επιθέσεις στην ιστορία του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, σκοτώνοντας περισσότερους από 1.400 ανθρώπους και απαγάγοντας τουλάχιστον 199 άλλους. Οι ισραηλινές αντεπιθέσεις έχουν σκοτώσει περισσότερους από 2.800 Παλαιστίνιους, σύμφωνα με τις υγειονομικές αρχές της Γάζας.
Ο ισραηλινός στρατός επέτρεψε σε δημοσιογράφο των New York Times να δει το σύστημα παρακολούθησης δεδομένων, ως απόδειξη ότι καταβάλλεται προσπάθεια για να μειωθεί η ζημιά στους αμάχους – ακόμη και όταν τα πολεμικά του αεροσκάφη σκότωσαν εκατοντάδες Παλαιστίνιους τη Δευτέρα, συμπεριλαμβανομένης της νότιας Γάζας, όπου οι πολίτες είχαν πει να βρουν καταφύγιο.
Κάποιες γειτονιές ήταν χρωματισμένες με λευκό και κόκκινο στην οθόνη, υποδηλώνοντας ότι εξακολουθούσαν να στεγάζουν την πλειοψηφία των κατοίκων τους. Αλλά ένας αυξανόμενος αριθμός περιοχών γινόταν πράσινος και κίτρινος, σηματοδοτώντας ότι οι περισσότεροι από τους κατοίκους τους είχαν φύγει.
«Δεν είναι ένα 100 τοις εκατό τέλειο σύστημα – αλλά σας δίνει τις πληροφορίες που χρειάζεστε για να πάρετε μια απόφαση».
«Τα χρώματα λένε τι μπορείς και τι δεν μπορείς να κάνεις», είπε στρατηγός Ούντι Μπεν Μούχα, ο οποίος επιβλέπει τη διαδικασία παρακολούθησης.
Με τους πολιτικούς ηγέτες να μην έχουν ακόμη δώσει το τελικό πράσινο φως για μια χερσαία επιχείρηση, ο ισραηλινός στρατός ήταν σε επιφυλακή. Το βράδυ της Δευτέρας, τα στρατεύματά του παρέμειναν συγκεντρωμένα στα σύνορα της Γάζας, χωρίς ωστόσο να προχωρήσουν σε αυτήν. Ο στρατός παρακολουθούσε για να δει πόσοι πολίτες είχαν εγκαταλείψει τη βόρεια Γάζα.
Έδινε επίσης εκπαίδευση και εξοπλισμό την τελευταία στιγμή στους εκατοντάδες χιλιάδες στρατιωτικούς εφέδρους που είχαν κληθεί για την πολεμική προσπάθεια. Και οι επιπλέον λίγες μέρες έδωσαν στους διπλωμάτες χρόνο να κάνουν τις — μέχρι στιγμής, ανεπιτυχείς — διαπραγματεύσεις για το άνοιγμα των συνόρων της Γάζας με την Αίγυπτο σε όσους εκκενώνουν και τις νηοπομπές βοήθειας.
Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, κάλεσε επίσης τον Πρόεδρο Μπάιντεν να επισκεφθεί το Ισραήλ αυτή την εβδομάδα και ο στρατός ήταν απίθανο να περιπλέξει την επίσκεψή του ξεκινώντας μια εισβολή ενώ βρισκόταν στο ισραηλινό έδαφος, είπαν αναλυτές.
«Η χερσαία επιχείρηση θα έχει πολλά θύματα και από τις δύο πλευρές», δήλωσε η Μίρι Αϊσίν, πρώην ανώτερος στρατιωτικός και διευθυντής του Διεθνούς Ινστιτούτου για την Αντιτρομοκρατία στο Πανεπιστήμιο Ράιχμαν στο Ισραήλ. «Δεν θέλετε να το κάνετε αυτό όταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ είναι εδώ», πρόσθεσε.
Εν τω μεταξύ, τρεις ανώτεροι Ισραηλινοί διοικητές δήλωσαν ότι χρησιμοποιούσαν κάθε λεπτό για να προετοιμάσουν τους εφέδρους για χερσαίο πόλεμο. Η αναμενόμενη επιχείρηση θα είναι η πρώτη εδώ και σχεδόν 15 χρόνια κατά την οποία το Ισραήλ θα επιχειρήσει να καταλάβει και να κρατηθεί στη στεριά για παρατεταμένη περίοδο. Πολλοί στρατιώτες πλήρους απασχόλησης δεν έχουν κάνει ποτέ μια τέτοια επιχείρηση, πόσο μάλλον οι 360.000 έφεδροι που κλήθηκαν από τις καθημερινές τους δουλειές μετά τις επιθέσεις της Χαμάς.
Μια σημαντική μειοψηφία πεζικού και μονάδων αρμάτων μάχης που ενδέχεται να αναπτυχθούν στη Γάζα είναι έφεδροι, σύμφωνα με τρεις ανώτερους αξιωματικούς, οι οποίοι δεν είχαν εξουσιοδότηση να μιλήσουν δημόσια. Οι αμυντικές δυνάμεις του Ισραήλ πιστεύεται ότι είχαν 200.000 στρατιώτες εν ενεργεία πριν από την κλήση, εκ των οποίων τα τρία τέταρτα ήταν στρατεύσιμοι, αλλά δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία.
Χρειάστηκε ο χρόνος για να εφοδιαστεί με αρκετό εξοπλισμό για τον στρατό του. Ενώ οι καταδρομείς του Ισραήλ έχουν όλοι αρκετό προστατευτικό εξοπλισμό, ο στρατός εξακολουθεί να εξασφαλίζει προστατευτικά γιλέκα για ορισμένους έφεδρους, σύμφωνα με έναν ανώτερο αξιωματικό.
Πολλές οικογένειες είπαν επίσης ότι απέκτησαν ιδιωτικά γιλέκα για γιους που κλήθηκαν.
Εν τω μεταξύ, περισσότεροι Παλαιστίνιοι άμαχοι εγκαταλείπουν τη βόρεια Γάζα, αν και υπό άθλιες συνθήκες στο νότο, όπου υπάρχει έλλειψη καταλυμάτων, καυσίμων, νερού, φαρμάκων και τροφίμων – και όπου συνεχίζονται επίσης τα ισραηλινά πλήγματα.
Πολλοί Παλαιστίνιοι λένε ότι φοβούνται ότι το Ισραήλ τελικά επιδιώκει να τους αναγκάσει να φύγουν στην Αίγυπτο, για να μην επιστρέψουν ποτέ, σε μια μαζική απέλαση που συγκρίνουν με τον Νάκμπα, έναν αραβικό όρο που αναφέρεται στη φυγή ή την απέλαση 700.000 Παλαιστινίων Αράβων κατά τη διάρκεια των πολέμων που εδραίωσαν την δημιουργία του Ισραήλ το 1948.
Το Ισραήλ λέει ότι η έκκληση για εκκένωση είναι να αποτραπούν όσο το δυνατόν περισσότερες απώλειες αμάχων κατά τις επερχόμενες στρατιωτικές επιχειρήσεις στο βορρά.
Για το σκοπό αυτό, από το στρατιωτικό δωμάτιο ελέγχου στο νότιο Ισραήλ, ο στρατηγός Μπεν Μούχα προσπαθούσε να ενθαρρύνει περισσότερους κατοίκους της Γάζας να κατευθυνθούν νότια. Στρατιωτικοί αξιωματικοί έκαναν απευθείας κλήσεις προς τους Παλαιστίνιους, και αεροπλάνα της Πολεμικής Αεροπορίας έριξαν φυλλάδια που καλούσαν τους κατοίκους της Γάζας να αγνοήσουν τις απαιτήσεις της Χαμάς να παραμείνουν στη θέση τους.
Στο γραφείο του στρατηγού διαδόθηκαν φάκελοι και υπολογιστικά φύλλα που ανέγραφαν τους αριθμούς τηλεφώνου εκατοντάδων ηγετών της κοινότητας της Γάζας, διευθυντών νοσοκομείων και διευθυντών σχολείων — όλοι τους θα μπορούσε να τους τηλεφωνήσει αμέσως ένας στρατιώτης από το δωμάτιο ελέγχου.
Σε έναν κοντινό πίνακα, οι βοηθοί είχαν λεπτομερώς τον χρόνο της τακτικής ρίψης φυλλαδίων στη βόρεια Γάζα.
Στον ζωντανό χάρτη μπροστά από τον στρατηγό, υπήρχαν ολοένα και λιγότερα κομμάτια ερυθρόλευκα: Έως και 700.000 πολίτες της Γάζας είχαν μετακινηθεί νότια μέχρι το απόγευμα της Δευτέρας, σύμφωνα με τα στοιχεία, αφήνοντας περίπου 400.000 στο βορρά.
Μόλις μια γειτονιά γίνει πράσινη στον χάρτη, ένας Ισραηλινός αξιωματικός που επιχειρεί στην περιοχή θα έχει μεγαλύτερο περιθώριο ελιγμών λόγω της μειωμένης πιθανότητας να βλάψει αμάχους κατά τη διάρκεια της μάχης κατά της Χαμάς, είπε ο στρατηγός.
«Αν είσαι διοικητής ταξιαρχίας και βλέπεις αυτά τα χρώματα, σου λέει πόσοι πολίτες βρίσκονται στην περιοχή, και ξέρεις αν μπορείς ή δεν μπορείς να χρησιμοποιήσεις το τανκ σου, το πεζικό σου», είπε.
Οι Παλαιστίνιοι λένε ότι τέτοια μέτρα σημαίνουν ελάχιστα εν μέσω των αιφνίδιων απωλειών ζωών και των κακουχιών που προκλήθηκαν από τους βομβαρδισμούς και τον εκτοπισμό. Οι άμαχοι και οι εργαζόμενοι στην ανθρωπιστική βοήθεια λένε ότι πολλοί άνθρωποι δεν έχουν μεταφορικό μέσο για να μετακινηθούν προς τα νότια ή είναι πολύ αδύναμοι για να κάνουν το ταξίδι.
«Δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποιο ανθρωπιστικό σχέδιο για τον ξεριζωμό τόσων πολλών ανθρώπων», δήλωσε ο Καλίντ Ελγίντι, διευθυντής του Προγράμματος για την Παλαιστίνη και τις Παλαιστινιο-Ισραηλινές Υποθέσεις στο Middle East Institute, μια ερευνητική ομάδα στην Ουάσιγκτον.
«Δεν υπάρχει μέρος στη Γάζα που να είναι ασφαλές», πρόσθεσε. «Επομένως, η όλη ιδέα ότι τάχα συμπεριφέρονται με τρόπο που είναι ανθρωπιστικός ή σέβεται την ανθρώπινη ζωή στη Γάζα είναι Οργουελική».
Η μέθοδος παρακολούθησης έχει ήδη χρησιμοποιηθεί κατά τη διάρκεια επιδρομών της ισραηλινής Πολεμικής Αεροπορίας στο Ριμάλ, μια πλούσια γειτονιά στην πόλη της Γάζας που έμεινε ερειπωμένη μετά τον βομβαρδισμό την περασμένη Τρίτη ως αντίποινα για τις επιθέσεις της Χαμάς. Ισραηλινοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η Χαμάς είχε κατασκευάσει στρατιωτική υποδομή κάτω από τη γειτονιά.
Πριν από εκείνη την επίθεση, στρατιώτες στην αίθουσα παρακολούθησης κάλεσαν ορισμένους κατοίκους της περιοχής για να τους ενθαρρύνουν να φύγουν, είπε ο στρατηγός. Στη συνέχεια ειδοποίησαν την Πολεμική Αεροπορία μόλις η γειτονιά έγινε πράσινη στον χάρτη, υποδεικνύοντας ότι λιγότερο από το ένα τέταρτο του πληθυσμού της παρέμεινε, είπε ο στρατηγός.
Ο στρατηγός είπε ότι, προτού προχωρήσει, η Πολεμική Αεροπορία είχε πραγματοποιήσει τη δική της εκτίμηση για το πιθανό κόστος για τη ζωή των πολιτών από κάθε μεμονωμένο χτύπημα.
Αλλά τέτοιοι έλεγχοι δεν απέδωσαν πλήρως μέχρι στιγμής.
Μεταξύ των αμάχων που σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια των επιδρομών, ήταν ο Σαΐντ αλ-Ταγουίλ, ο εκδότης μιας αραβικής ειδησεογραφικής ιστοσελίδας.
