Ανταπόκριση από Στρασβούργο-Νίκος Ρούσσης
Παρά τις έντονες πιέσεις της Τουρκίας και τις κυβερνητικές παλινωδίες στο θέμα της έκδοσης ή μη των οκτώ Τούρκων αξιωματικών που θεωρούνται ως πραξικοπηματίες στην Τουρκία, ακόμη κι αν απορριφθούν τα αιτήματά τους για χορήγηση ασύλου, το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Στρασβούργου έχει τη δυνατότητα να ματαιώσει ή να αναβάλει την έκδοση, κάνοντας χρήση του άρθρου 39 του Κανονισμού λειτουργίας του.
Αυτό υποστηρίζουν, με κατηγορηματικό τρόπο, γνώστες των δρώμενων του Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, διευκρινίζοντας χαρακτηριστικά ότι:
«Αναγκαία και ικανή προϋπόθεση για αυτό είναι να υπάρξει διπλή προσφυγή στο Δικαστήριο, μετά την απόρριψη των αιτήσεων ασύλου των οκτώ Τούρκων στρατιωτικών, από τους πληρεξούσιους δικηγόρους τους στην Ελλάδα, τόσον για την άμεση εξέταση της υπόθεσής τους όσον και για τη λήψη προσωρινών μέτρων για την αποτροπή της έκδοσής τους, μέχρι το Δικαστήριο να αποφανθεί αν στην περίπτωσή τους έχουν παραβιασθεί ή πρόκειται να παραβιασθούν διατάξεις της Σύμβασης Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων».
Όπως δε τονίζουν, οι εν λόγω προϋποθέσεις αναφέρονται ρητά στο «κομμάτι» εκείνο της Σύμβασης που αναφέρεται σε «Πρόσωπα επηρεαζόμενα από προσωρινά μέτρα δυνάμει του άρθρου 39 του Κανονισμού», όπου σημειώνεται χαρακτηριστικά ότι:
• «Όταν το ΕΔΑΔ λαμβάνει μια προσφυγή, που αφορά αιτούντες άσυλο, δύναται να αποφασίσει ότι ένα κράτος πρέπει να λάβει ορισμένα προσωρινά μέτρα ενόσω συνεχίζει την εξέταση της υπόθεσής τους».
• «Αυτά αναφέρονται συνήθως ως μέτρα του άρθρου 39 του Κανονισμού του Δικαστηρίου και συνίστανται στο να ζητείται από ένα κράτος να αποφεύγει την επιστροφή ανθρώπων σε χώρες όπου εικάζεται ότι θα αντιμετώπιζαν κίνδυνο θανάτου, βασανιστηρίων ή άλλης κακομεταχείρισης».
• «Σε πολλές περιπτώσεις αυτό αφορά αιτούντες άσυλο των οποίων οι αιτήσεις έχουν απορριφθεί οριστικά και οι οποίοι έχουν εξαντλήσει όλα τα δικαιώματα» προσφυγής τους δυνάμει της εθνικής νομοθεσίας.
Παρόλο που, όπως επισημαίνεται στις σχετικές διατάξεις, «σε ορισμένα κράτη ενδέχεται να μην είναι σαφές ποιο είναι το καθεστώς ενός προσώπου όταν το ΕΔΑΔ επιβάλλει προσωρινά μέτρα, για την πρόληψη της απομάκρυνσης του εν λόγω προσώπου ενόσω εξετάζει την υπόθεσή του», υποχρεούται το κράτος που προβαίνει στην απέλασή του «να συμμορφωθεί με το οποιοδήποτε μέτρο υποδείξει το Δικαστήριο, με βάση το συγκεκριμένο άρθρο του Κανονισμού λειτουργίας του».
Οι ίδιοι κύκλοι «υπενθυμίζουν» ότι σε τρεις τουλάχιστον υποθέσεις κρατών, όπως η Τουρκία και η Ρωσία, που προχώρησαν στην έκδοση αιτούντων άσυλο παρά τη λήψη προσωρινών μέτρων (Azimov κατά Ρωσίας, 18 Απριλίου 2013, Mamatkulov και Askarov κατά Τουρκίας [τμήμα μείζονος συνθέσεως], 4 Φεβρουαρίου 2005 και Savriddin Dzhurayev κατά Ρωσίας, 25 Απριλίου 2013), το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει υπογραμμίσει ρητά ότι:
«Τυχόν μη συμμόρφωση κράτους μέλους προς προσωρινά μέτρα πρέπει να θεωρείται ως παρεμπόδιση του Δικαστηρίου στην αποτελεσματική εξέταση της προσφυγής και ως παρεμπόδιση της αποτελεσματικής άσκησης του δικαιώματος του προσφεύγοντος, άρα και ως παραβίαση του Άρθρου 34 της Σύμβασης Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων».
