Οι επιστήμονες κατάφεραν να εξάγουν από οδοντικό σμάλτο το αρχαιότερο γενετικό υλικό που έχει ποτέ αποκτηθεί, ηλικίας 800.000 ετών, από έναν μυστηριώδη πρόγονο του ανθρώπου (Homo antecessor), το απολίθωμα του οποίου βρέθηκε σε σπήλαιο κοντά στο χωριό Αταπουέρκα της βόρειας Ισπανίας.

Έως τώρα το αρχαιότερο γενετικό υλικό από την ανθρώπινη οικογένεια (Homo) ήταν ηλικίας περίπου 430.000 ετών και είχε βρεθεί επίσης στη Ισπανία. Στο παρελθόν οι επιστήμονες είχαν επίσης κατορθώσει να εξαγάγουν αρχαίες πρωτεΐνες από απολιθώματα ζώων ηλικίας έως σχεδόν δύο εκατομμυρίων ετών (ενός πιθήκου στην Κίνα).

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον μοριακό ανθρωπολόγο Φρίντο Βέλκερ του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature», κατάφεραν να ανακτήσουν τις αρχαίες πρωτεΐνες από το απολιθωμένο δόντι με τη χρήση της μεθόδου της παλαιοπρωτεομικής, η οποία επιτρέπει την εξαγωγή γενετικού υλικού από πρωτεΐνες και όχι από DNA, το οποίο δεν μπορεί να αντέξει τόσο πολύ στον χρόνο.

Είναι πιθανό ότι ο Homo antecessor (σημαίνει «πρόγονος του Homo») εμφανίστηκε πριν περίπου ένα εκατομμύριο χρόνια στη νοτιοδυτική Ασία, πιθανώς στη Μέση Ανατολή, από όπου κινήθηκε προς τα δυτικά. Αν και δεν είναι πολλά πράγματα γνωστά γι’ αυτόν, υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις ότι υπήρξε κανίβαλος.

Στο παρελθόν ορισμένοι επιστήμονες είχαν υποστηρίξει ότι ο Homo antecessor ήταν ο τελευταίος κοινός πρόγονος της εξελικτικής γραμμής που οδήγησε στον «έμφρονα» άνθρωπο (Homo sapiens) και στον «ξάδερφο» του Νεάντερταλ. Η γενετική ανάλυση έδειξε όμως ότι ο Homo antecessor υπήρξε αρκετά διαφορετικός για να ενταχθεί στο ίδιο εξελικτικό δέντρο με τους Homo sapiens και τους Νεάντερταλ. Πιθανώς, σύμφωνα με τους ερευνητές, πρόκειται για «αδελφό είδος» του κοινού προγόνου, δηλαδή ήταν στενός συγγενής του τελευταίου κοινού προγόνου των σύγχρονων ανθρώπων και των Νεάντερταλ.