Σύνταξη-επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Ο Joe Biden πραγματοποίησε την περασμένη Παρασκευή μια τηλεφωνική επικοινωνία με τον Χι Jinping – σε ένα πιθανό σημείο καμπής για τον ρόλο της Κίνας στον κόσμο, καθώς αποφασίζει πόσο μακριά θα φτάσει στην υποστήριξη του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία. Καθώς η Κίνα απείχε από τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για την εισβολή, τάχθηκε με τη Μόσχα ρητορικά, επαναλαμβάνοντας τις ρωσικές αιτιάσεις που κατηγορούν το ΝΑΤΟ και ανακυκλώνοντας θεωρίες συνωμοσίας, η κυβέρνηση Biden πιστεύει ότι έχει ήδη αποφασίσει να διασώσει οικονομικά τη Ρωσία.
Σε μια πρόσφατη συνάντηση στη Ρώμη, μεταξύ του συμβούλου εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, Jake Sullivan, και του Κινέζου ομολόγου του, Yang Jiechi, η κινεζική αντιπροσωπεία εξέπληξε τους Αμερικανούς αξιωματούχους επαναλαμβάνοντας αβάσιμους ρωσικούς ισχυρισμούς ότι οι ΗΠΑ και η Ουκρανία επεδίωκαν από κοινού ένα μυστικό πρόγραμμα βιολογικών όπλων. Οι Αμερικανοί έφυγαν από τη Ρώμη πιο απαισιόδοξοι από ποτέ για τις προθέσεις του Πεκίνου.
«Υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι οι Κινέζοι δρουν περισσότερο στα παρασκήνια για να στηρίξουν τη Ρωσία, σε κάθε τομέα: οικονομικά και στρατιωτικά», ανέφερε ένας αξιωματούχος. «Και αυτό είναι βαθιά ανησυχητικό. Εάν συνεχίσουν σε αυτό το δρόμο, θα είναι μια αποφασιστική καμπή που πιθανότατα θα οδηγήσει σε πολύ βαθύτερη ανησυχία στην Ευρώπη για την Κίνα και σε ένα ευρύτερο σχίσμα μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου», πρόσθεσε.
Μέλη του Κογκρέσου έχουν προειδοποιήσει ότι εάν υπάρξουν στοιχεία για στρατιωτική βοήθεια της Κίνας στη ρωσική εκστρατεία στην Ουκρανία, θα επιβάλουν τιμωρητικά οικονομικά μέτρα. Οι ηγέτες των επιχειρήσεων είναι επίσης πιθανό να επαναξιολογήσουν τις συναλλαγές τους με την Κίνα, μαζί με τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Στην τηλεφωνική του επικοινωνία με τον Xi, ο Biden πιστεύεται ότι επανέλαβε μερικά από τα επιχειρήματα που χρησιμοποίησε ο Sullivan στη Ρώμη: για παράδειγμα, ότι ο Κινέζος ηγέτης έκανε λάθος για τις ρωσικές προθέσεις έναντι της Ουκρανίας και τη δύναμη του στρατού της και υποστήριξε ότι δεν είναι προς το συμφέρον της Κίνας να επιμένει σε ένα λάθος και να υποστηρίζει έναν ηττημένο.
Προσθέτοντας στα επιχειρήματα, το διεθνές δικαστήριο του ΟΗΕ διέταξε, την προηγούμενη εβδομάδα, τη Ρωσία να σταματήσει τις στρατιωτικές της επιχειρήσεις στην Ουκρανία. Ο Κινέζος δικαστής καταψήφισε την απόφαση, αλλά σύμφωνα με τον Χάρτη του ΟΗΕ, η Κίνα εξακολουθεί να δεσμεύεται νομικά από την απόφαση. «Η Κίνα μπορεί να μπει στον πειρασμό να υποστηρίξει τη Ρωσία στη σύγκρουσή της με την Ουκρανία», έγραψαν η Oona Hathaway και ο Ryan Goodman – και οι δύο πρώην νομικοί σύμβουλοι του Πενταγώνου, στο ιστολόγιο Just Security, επισημαίνοντας ότι η προμήθεια όπλων «θα εμπλέξει την Κίνα άμεσα στον παράνομο πόλεμο της Ρωσίας» και θα μπορούσε να εκθέσει το Πεκίνο σε κυρώσεις.
«Η Κίνα δεν μπορεί να παράσχει στρατιωτική βοήθεια στη Ρωσία και εξακολουθεί να παραμένει στο νομικό περιθώριο», υποστήριξαν.
«Υπάρχει ακόμη ένα παράθυρο ευκαιρίας πριν χάσει η Κίνα το περιθώριο των κινήσεων της»
Από τη συνάντηση της Ρώμης, υπήρξαν μερικές ενδείξεις ότι η Κίνα συνεχίζει να αντισταθμίζει τα στοιχήματά της, αρκετά ώστε να δώσει κάποια ελπίδα στην Ουάσιγκτον ότι δεν έχουν χαθεί όλα. Τα κινεζικά κρατικά τηλεοπτικά κανάλια άρχισαν να προβάλλουν πλάνα από τις καταστροφές που προκλήθηκαν στις πόλεις της Ουκρανίας, αν και δεν το έχουν αποκαλέσει ακόμη πόλεμο ή εισβολή. Ο Κινέζος πρεσβευτής στην Ουκρανία διαβεβαίωσε τους οικοδεσπότες του: «Θα σεβόμαστε πάντα το κράτος σας».
Η γερμανική εφημερίδα Bild ανέφερε ότι ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Sergei Lavrov, ήταν καθ’ οδόν για το Πεκίνο την προηγούμενη Πέμπτη, αλλά γύρισε το αεροπλάνο του και επέστρεψε στη Μόσχα για άγνωστους λόγους. Ένας Αμερικανός αξιωματούχος επιβεβαίωσε το περιστατικό, αλλά προειδοποίησε ότι ήταν πολύ νωρίς για να αξιολογήσουμε τη σημασία του, υποθέτοντας ότι η Κίνα «ίσως ήθελε να υποβαθμίσει τις δημόσιες εκδηλώσεις φιλίας».
Στις 12 Μαρτίου, ο καθηγητής Hu Wei, αντιπρόεδρος του κέντρου έρευνας πολιτικής που προσαρτάται στο Κρατικό Συμβούλιο, έγραψε ένα άρθρο σχετικά με το δίλημμα της Κίνας στην Ουκρανία, σημειώνοντας ότι η στρατιωτική προσπάθεια του Putin παραπαίει. «Η Κίνα δεν μπορεί να συνδεθεί με τον Putin και πρέπει να αποκοπεί το συντομότερο δυνατό», υποστήριξε. «Προς το παρόν, εκτιμάται ότι υπάρχει ακόμη ένα παράθυρο ευκαιρίας διαρκείας μιας ή δύο εβδομάδων πριν η Κίνα χάσει το περιθώριο κινήσεων. Η Κίνα πρέπει να δράσει αποφασιστικά».
Η έκδοση του άρθρου στη κινεζική γλώσσα λογοκρίθηκε αμέσως μετά την εμφάνισή του. Η απαισιόδοξη άποψη εντός της κυβέρνησης Biden είναι ότι ο Xi δεν ακούει τέτοιες φωνές και έχει καταστήσει τη συμφωνία του με τον Putin πρωταρχική προτεραιότητα – με στόχο να αμβλύνει την ισχύ και την επιρροή των ΗΠΑ με κάθε κόστος. Οι δύο ηγέτες έχουν συναντηθεί 38 φορές τα τελευταία εννέα χρόνια και τον Φεβρουάριο υποσχέθηκαν ότι η σχέση των δυο κρατών «δεν θα είχε όρια».
Οι επιπτώσεις από τον πόλεμο της Ουκρανίας έχουν ήδη εκδηλωθεί στον Ινδο-Ειρηνικό, όπου η ανθεκτικότητα μιας μικρής δημοκρατίας απέναντι σε μια πολύ πιο ισχυρή απολυταρχία έχει τοπική σημασία – στη περίπτωση της Ταϊβάν. Οι σύμμαχοι των ΗΠΑ στην περιοχή συμμετείχαν στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένης της Αυστραλίας και της Ιαπωνίας, οι οποίες ανακοίνωσαν νέα μέτρα την Παρασκευή και σε ορισμένες περιπτώσεις έστειλαν στρατιωτικές προμήθειες.
Η διαίρεση του κόσμου σε δύο στρατόπεδα, κατά μήκος πολιτικών και οικονομικών γραμμών, θα αντιπροσώπευε ένα βαθύ δίλημμα για την Ινδία, η οποία προσπαθεί να παραμείνει ουδέτερη στο ζήτημα της Ουκρανίας. «Για την Ινδία, ένας από τους στόχους της εξωτερικής πολιτικής της είναι να εμποδίσει τη Ρωσία να πλησιάσει ακόμη περισσότερο την Κίνα», δήλωσε ο Tanvi Madan, διευθυντής του προγράμματος για την Ινδία στο Ινστιτούτο Brookings. Πρόσθεσε ότι η Ινδία θεωρεί τη Ρωσία ιστορικά ως τελευταίο σταθμό υποστήριξης της στον ανταγωνισμό της με την Κίνα και είναι ο κύριος προμηθευτής όπλων της.
«Ελπίζουν ότι τουλάχιστον η ουδετερότητα της Ρωσίας θα την εμποδίσει να γείρει προς την Κίνα, ιδιαίτερα σε μια κρίση», πρόσθεσε ο Madan. Εάν η Ρωσία παρασυρθεί προς την εξάρτηση από το Πεκίνο, λόγω των λανθασμένων εκτιμήσεών της στην Ουκρανία, η υποστήριξη της Μόσχας στην Ινδία δεν θα είναι πλέον εγγυημένη σε μια αντιπαράθεση με την Κίνα, όπως η σύγκρουση στα Ιμαλάια πέρυσι. «Αυτό οδηγεί σε μια συζήτηση στην Ινδία όσον αφορά την ανάγκη μείωσης της υπερβολικής εξάρτησης της από τη Ρωσία για στρατιωτικές προμήθειες», κατέληξε ο Madan.
Η Ευρώπη επίσης θα βρισκόταν μπροστά σε δύσκολες επιλογές σχετικά με τους οικονομικούς της δεσμούς με την Κίνα, καθώς το σχίσμα μεγαλώνει εξαιτίας της Ουκρανίας. «Αν τελικά ο Xi Jinping τοποθετήσει τον εαυτό του και την Κίνα ως ηγετική δύναμη σε ένα αυταρχικό μπλοκ, θα ήταν σχεδόν αδύνατο για οποιαδήποτε ευρωπαϊκή δημοκρατία να πλησιάσει το Πεκίνο», λέει ο Abraham Denmark, πρώην αναπληρωτής υφυπουργός Άμυνας των ΗΠΑ για την Ανατολική Ασία και τώρα στο think tank Wilson Center. «Θα ήταν μια δραματική αλλαγή στη γεωπολιτική ισορροπία δυνάμεων», καταλήγει.
Πηγή: The Guardian
