Του Κώστα Μπετινάκη
Αναλογιζόμενοι τι άφησε πίσω του το 2015, έχουμε όλοι στον νου πως ο νέος χρόνος που ανατέλλει δεν θα περιέχει αίμα, πόνο και δάκρυα, παρόλο που πολλοί σχολιαστές προβλέπουν για το 2016 σύνθετες και εν πολλοίς επικίνδυνες εξελίξεις.
Ωστόσο, όσοι επιμένουν στο αποτυχημένο και αναχρονιστικό ιδεολόγημα της μοναδικότητας και της παγκόσμιας αρχής του ενός θα φαντάζουν όλο και πιο γραφικοί. Ο κόσμος βρίσκεται πλέον στον αστερισμό της πολυμορφίας, της πολυπολικής εξέλιξης.
Η χρονιά που πέρασε -τι χρονιά κι αυτή- θα μείνει στην Ιστορία για τα γεγονότα μίσους που τη συγκλόνισαν, με πιο σημαντικά τις δύο τραγωδίες που έπληξαν το Παρίσι:
Τη δολοφονία δημοσιογράφων και σκιτσογράφων της σατιρικής εφημερίδας «Charlie Hebdo» και -έξι μήνες αργότερα- τη σφαγή στο μιούζικ χολ Μπατακλάν και τους δρόμους του Παρισιού. Πρόκειται για δύο περιστατικά που σκόρπισαν παγκόσμια ρίγη αλλά και φούντωσαν θρησκευτικά και ρατσιστικά πάθη.
Φυσικά, δεν πρέπει να ξεχνάμε την κατάρριψη του ρωσικού επιβατικού αεροσκάφους από τους φανατικούς δολοφόνους του Ισλαμικού Χαλιφάτου.
Τα γεγονότα αυτά, σε συνδυασμό με το προσφυγικό κύμα από την πάντα ταραγμένη Μέση αλλά και ευρύτερη Ανατολή -με εμφύλιες διαμάχες και όνειρα απελευθέρωσης και αυτονομίας- προκαλούν κρίση στις σχέσεις των ευρωπαϊκών κρατών.
Ο πόλεμος εναντίον του Ισλαμικού Χαλιφάτου έχει παραμερίσει το ενδιαφέρον των παγκόσμιων Μέσων από τη χρονίζουσα κρίση στο Μεσανατολικό και την ισραηλινή καταπίεση στα αλυτρωτικά όνειρα του παλαιστινιακού λαού.
Στην ετήσια έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας επισημαίνεται ότι η παντελής έλλειψη ενός διεθνώς αναγνωρισμένου Δικαίου επιτρέπει την επικράτηση του «Παγκόσμιου Άδικου», με τα μεγάλα κράτη να επιβάλλουν την άποψή τους με τη βία και τα ανθρώπινα δικαιώματα να παραγκωνίζονται.
Η συριακή κρίση
Πέντε χρόνια κοντεύει να συμπληρώσει ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία και τα δυτικά Μέσα -ξεχνώντας ποιος τον προκάλεσε- προσπαθούν να στρέψουν την προσοχή του κοινού στα δεινά που επιφέρουν οι φανατικοί τζιχαντιστές. Ωστόσο, παραλείπουν επιμελώς να υπενθυμίσουν ποιοι τους εξέθρεψαν.
Η στρατιωτική εμπλοκή της Ρωσίας στη συριακή κρίση, υπέρ των καθεστωτικών δυνάμεων, αλλά και εναντίον του Χαλιφάτου, προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Δύσης, με αποκορύφωμα την κατάρριψη του ρωσικού βομβαρδιστικού από τουρκικά πυρά και την ένταση στις σχέσεις Άγκυρας- Μόσχας.
Αλλά -πέρα από τις αποκαλύψεις για το λαθρεμπόριο πετρελαίου και τα κέρδη που αποκομίζει η Τουρκία (ακόμη και ο υιός Ερντογάν)- συγκλονιστικές είναι οι σκηνές από τα τέσσερα και πλέον εκατομμύρια των Σύρων προσφύγων, οι μισοί εκ των οποίων είναι παιδιά.
Η προσφυγική κρίση επέφερε τριγμούς στην ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, με τις περισσότερες χώρες να σφραγίζουν τα σύνορά τους σε μια ένδειξη επανεμφάνισης του άκρατου εθνικισμού.
Συρματοπλέγματα στα ουγγρικά σύνορα και στα σύνορα της πΓΔΜ προκαλούν το παγκόσμιο κοινό αίσθημα.
Πισώπλατο τουρκικό χτύπημα
«Θα ήθελα να πω με υπερηφάνεια ότι οι πιλότοι μου δεν αστόχησαν ούτε μία φορά, δεν έπληξαν απαγορευμένες περιοχές και ευαίσθητες θέσεις, όπως σχολεία, κλινικές, τζαμιά, στη Συρία όπου επιχειρούν» σημειώνει κατά τον απολογισμό της χρονιάς που φεύγει ο αρχηγός του Επιτελείου των αεροπορικών-διαστημικών δυνάμεων της Ρωσίας, Βίκτωρ Μπόνταριεφ.
Ναι, η Ρωσία είχε μια απώλεια. Στις 24 Νοέμβρη δέχτηκε πισώπλατη μαχαιριά -όπως είπε χαρακτηριστικά ο Βλαντίμιρ Πούτιν- από το καθεστώς της Άγκυρας. Οι εξελίξεις στο 2016 αναμένεται να δώσουν συνέχεια στην κρίση που ξέσπασε ανάμεσα στις δύο χώρες μετά την κατάρριψη του SU-24. Εξελίξεις σε οικονομικό, πολιτικό, στρατιωτικό επίπεδο…
Ένας άλλος κόσμος
Οι εορτασμοί της επετείου των 70 χρόνων από τη μεγάλη αντιφασιστική νίκη στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν, σύμφωνα με την άποψη του Ρώσου ηγέτη Βλαντίμιρ Πούτιν, «το μεγαλύτερο γεγονός του 2015», όταν λίγες ώρες μετά τη μεγαλειώδη παρέλαση στην κόκκινη πλατεία της Μόσχας αυθόρμητα 850.000 άνθρωποι κατέκλυσαν το κέντρο της ρωσικής πρωτεύουσας.
Άλλοι τόσοι συγκεντρώθηκαν στις μεγαλουπόλεις της Ρωσίας αλλά και στη Λευκορωσία, στο Καζακστάν και σε πλειάδα άλλων πρώην σοβιετικών Δημοκρατιών καθώς και στο Ισραήλ, σχηματίζοντας πορείες μνήμης και κρατώντας φωτογραφίες των συγγενών τους που έδωσαν τη ζωή τους «για τη χιλιάκριβη τη λευτεριά».
Για τους Ρώσους σχολιαστές, οι εμπνευστές της αναβίωσης των γκρίζων «βρικολάκων» στην Ουκρανία, στις μικρές Βαλτικές χώρες, στη Συρία, στο Ιράκ, στην Τουρκία, θα πρέπει να έχουν αρχίσει να καταλαβαίνουν ότι οι καιροί αλλάζουν.
Ο ξεχασμένος κόσμος
Από τότε που ξέσπασε ο πόλεμος, τον Δεκέμβριο του 2013, περισσότεροι από 1,5 εκατ. άνθρωποι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους στο Νότιο Σουδάν, για να γλυτώσουν από τις μάχες, ενώ άλλοι περίπου 640.000 έχουν καταφύγει σε γειτονικές χώρες.
Χιλιάδες αγρότες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα χωράφια τους ή έχασαν τα κοπάδια τους με τεράστια επισιτιστικά επακόλουθα.
Την ίδια ώρα έχουν δημιουργηθεί καταυλισμοί με φροντίδα του ΟΗΕ, που βασίζονται όμως και στις προσφορές ανθρωπιστικών οργανώσεων. Ξεπερνούν τα έξι εκατομμύρια όσοι προσπαθούν να βρουν στήριγμα σε ανθρωπιστική βοήθεια, ενώ 250.000 παιδιά διαβιούν σε συνθήκες πείνας και υποσιτισμού.
Η οικονομική κρίση
Η ύφεση του 1982 είχε πάρει παγκόσμιες διαστάσεις. Χρειάστηκαν πέντε χρόνια για να ξεπερασθούν οι άμεσες επιπτώσεις της. Η ύφεση του 2008 είχε προκληθεί από πιστωτική κατάρρευση και ο απόηχός της συνεχίζεται χωρίς να υπάρχουν οι συνθήκες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν αισιοδοξία στις δυτικές χώρες για την επόμενη οικονομική χρονιά.
2016: Έτος Ελλάδας-Ρωσίας
Το 2016 οι εξελίξεις θα είναι σύνθετες, μερικές φορές επικίνδυνες, αλλά δεν θα πρέπει να λείψει η αισιοδοξία.
Η διακηρυγμένη από την ελληνική κυβέρνηση θέση «της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής» μπορεί να αποβεί ζωτικά ωφέλιμη, όταν δημιουργηθούν οι μηχανισμοί και οι προϋποθέσεις για την πρακτική εφαρμογή της. Έτσι, συνέπεσε το 2016 να είναι χρόνος Ελλάδας στη Ρωσία, Ρωσίας στην Ελλάδα.
Ας εκμεταλλευτούμε το γεγονός για το ποιοτικό άλμα στις διμερείς σχέσεις.
