Οι αποκαλύψεις της μεγάλης έρευνας που διεξάγουν από κοινού ο «Guardian», το BBC Panorama και το Διεθνές Κονσόρτσιουμ Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (ICIJ – με έδρα την Ουάσινγκτον), σχετικά με ένα τεράστιο δίκτυο χιλιάδων εταιρειών offshore με εικονικούς διευθυντές, πολλοί από τους οποίους είναι Βρετανοί, προκάλεσαν την αντίδραση της βρετανικής κυβέρνησης.
Ο υπουργός Επιχειρηματικότητας, Βινς Κέιμπλ, δεσμεύτηκε να ερευνήσει τυχόν νομικές και φορολογικές παραβάσεις, κυρίως επάνω στον τομέα της αγοράς ακινήτων.
Με τη γνωστή αμφιλεγόμενη λογική «ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό», περίπου 100.000 Βρετανοί έχουν στήσει από το 1999 υπεράκτιες εταιρείες -ως επί το πλείστον στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους- και τις χρησιμοποιούν για κρυφές συναλλαγές και αγοραπωλησίες ακινήτων στη Βρετανία, εκμεταλλευόμενοι τα «παραθυράκια» της νομοθεσίας για να φοροδιαφεύγουν.
Μάλιστα, οι πραγματικοί ιδιοκτήτες χρησιμοποιούσαν διευθυντές-«βιτρίνα» σε ανώνυμες υπεράκτιες εταιρείες που υπέγραφαν αντ’ αυτών συμβόλαια – με το αζημίωτο φυσικά.
Στη Βρετανία, δεν είναι παράνομο να χρησιμοποιεί κανείς υπεράκτιες εταιρείες για να αγοράσει ακίνητα ή να εκμεταλλευτεί τις φοροαπαλλαγές που προκύπτουν από αυτήν την πρακτική. Οι ιδιοκτήτες υπεράκτιων εταιρειών μπορούν συχνά να αποφύγουν τον φόρο κεφαλαίου, τον φόρο κληρονομιάς και τον φόρο χαρτοσήμου. Έτσι, οι δυνατότητες φοροδιαφυγής των ιδιοκτητών υπεράκτιων εταιρειών έχουν προσελκύσει πολλούς ξένους επενδυτές ακινήτων στη Βρετανία και ειδικά στο Κεντρικό Λονδίνο.
Το γεγονός αυτό, παρά την ύφεση, έχει οδηγήσει τις τιμές των ακινήτων στα ύψη, συχνά σε επίπεδα απλησίαστα για τον μέσο Βρετανό πολίτη. Συγκεκριμένα, τα ακίνητα σε περιοχές-«φιλέτα» του Λονδίνου έχουν ακριβύνει κατά 49% από τον Μάρτιο του 2009 – πέντε φορές περισσότερο από ό,τι στο σύνολο της Βρετανίας.
Μέχρι τώρα όμως, η πλήρης κλίμακα αυτής της άτυπης επέλασης παρέμενε κρυφή χάρη στην ανωνυμία που προσφέρουν στους ιδιοκτήτες τους οι υπεράκτιες εταιρείες. Μάλιστα, το κτηματολόγιο της Βρετανίας -παραδόξως- επιτρέπει σε αυτούς να διατηρούν μυστική την πραγματική τους ταυτότητα, παρά το γεγονός ότι πρόκειται για δημόσιο αρχείο.
Μεταξύ των μεγαλοϊδιοκτητών που εντοπίστηκαν από την έρευνα του «Guardian» είναι και ο ελληνικής καταγωγής Πίτερ Βασταρδής, μεγιστάνας ακινήτων με επιχειρηματική δραστηριότητα στην Ελλάδα, τη Βρετανία και τη γαλλική Ριβιέρα. Όπως γράφει ο «Guardian», «χρησιμοποίησε νομικά παραθυράκια για να πουλήσει ένα διαμέρισμα στο Λονδίνο σε έναν Λετονό επιχειρηματία χωρίς να πληρώσει φόρο χαρτοσήμου».
Άλλος ένας είναι ο κυπριακής καταγωγής επιχειρηματίας στον τομέα των ακινήτων Αντρέας Σταβρινίδης, «στον οποίο ανήκουν ένας οίκος ευγηρίας και το ξενοδοχείο Skylark στο Έσσεξ».
Διαβάστε επίσης: Ο Πίτερ Βασταρδής στο επίκεντρο έρευνας για τις offshore
Επιμέλεια: Μάριος Μπουμπής
