Όσοι γνώριζαν το τι ακριβώς συνέβαινε στον Λευκό Οίκο δεν αιφνιδιάστηκαν με την απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να απολύσει τον υπουργό του επί των εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον. Η κόντρα μεταξύ τους είχε αρχίσει από την πρώτη ημέρα που ανέλαβε τα καθήκοντά του ο αμερικανός πρόεδρος. Κορυφώθηκε το καλοκαίρι όταν ο Τίλερσον αποκάλεσε τον Ντόναλντ Τραμπ «κρετίνο», ωστόσο η ουσία της μεταξύ τους διαφωνίας ήταν ο τρόπος που ο Ρεξ Τίλερσον αντιλαμβανόταν τον σύγχρονο κόσμο.
Η απόλυση του Ρεξ Τίλερσον δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία, αντιθέτως αποκαλύπτει την αλλαγή πολιτικής της Ουάσινγκτον σε αρκετούς από τους βασικούς τομείς της βασικής εξωτερικής πολιτικήςΠερισσότερη διπλωματία, λιγότερος μιλιταρισμός, περισσότερη ανοχή. Η αντιπαλότητα ξεκίνησε με τη διαχείριση του θέματος Ιράν, όπου ο Ντόναλντ Τραμπ επηρεασμένος από την κυβέρνηση του Ισραήλ και του Μπέντζαμιν Νετανιάου αποφάσισε να αποκηρύξει τη συμφωνία του προκατόχου του Μπαράκ Ομπάμα με την Τεχεράνη.
Το δεύτερο στάδιο διαφωνίας αφορούσε τη διαχείριση της κορεατικής κρίσης και βεβαίως το τρίτο στάδιο, σημαντικό όσο και τα προηγούμενα, αφορούσε την τρέχουσα κρίση στις σχέσεις των ΗΠΑ με τους συμμάχους της, με υπόβαθρο τους δασμούς που επέβαλλε η αμερικάνικη κυβέρνηση στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου.
Η απόλυση του Ρεξ Τίλερσον δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία, αντιθέτως αποκαλύπτει την αλλαγή πολιτικής της Ουάσινγκτον σε αρκετούς από τους βασικούς τομείς της βασικής εξωτερικής πολιτικής.
Α) Την προετοιμασία της ιστορικής συνάντησης του Ντόναλντ Τραμπ με τον Κιμ Γιονγκ Ουν για τη διαμόρφωση νέου πλαισίου στο σύνολο της κορεατικής χερσονήσου και της Άπω Ανατολής.
Β) Τη διαχείριση της κόντρας των ΗΠΑ με τον υπόλοιπο κόσμο λόγω του διαφαινόμενου και γενικευμένου εμπορικού πολέμου.
Γ) Την αλλαγή προσανατολισμού προς μια επιθετικότητερη πολιτική των ΗΠΑ στη Συρία.
Δ) Την περαιτέρω απομόνωση του Ιράν.
Ε) Τη διαμόρφωση νέου πλαισίου στο μέτωπο του Αραβικού Κόσμου, κυρίως αυτή τη φορά στις σχέσεις των ΗΠΑ με τη νέα ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας.
Η τοποθέτηση στη θέση του υπουργού Εξωτερικών του πρώην αρχηγού της CIA Μάικ Πομπέο, 53 ετών, είναι χαρακτηριστική των επιλογών στις οποίες κατέληξε ο Ντόναλντ Τραμπ. Οπαδός του υπερσυντηρητικού «Tea Party», ο Μάικ Πομπέο θεωρείται «γεράκι» από όσους γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα στην Ουάσινγκτον. Φανατικός αντι-ισλαμιστής, είναι ο άνθρωπος που την ημέρα της απόπειρας πραξικοπήματος στην Τουρκία, στις 15 Ιουλίου 2016, ανάρτησε στο τουίτερ το σχόλιο «όπως και στο Ιράν, έτσι και ο Ερντογάν κυβερνούν με απολυταρχισμό και ισλαμιστικής δικτατορία».
Αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, τον Φεβρουάριο του 2017, έστειλε τον Μάικ Πομπέο στην Άγκυρα προκειμένου να συζητήσει με τον Ερντογάν όλα τα ανοιχτά θέματα με την Τουρκία. Το αποτέλεσμα της συνάντησης αυτής ήταν απολύτως αρνητικό. Πρόκειται για μία λεπτομέρεια που δεν θα την ξεχάσουν ποτέ οι Τούρκοι και για αυτόν τον λόγο τα πρωτοσέλιδα των τουρκικών ΜΜΕ την Τρίτη το μεσημέρι ήταν εξαιρετικά αρνητικά με την επιλογή του Ντόναλντ Τραμπ.
Όμως η μεγάλη ανατροπή στην αμερικανική διακυβέρνηση είναι η τοποθέτηση στο αξίωμα του αρχηγού της CIA της Τζίνα Χάσπελ, 62 ετών, με τεράστια «under cover» πείρα. Ο Μπάρακ Ομπάμα της είχε εμπιστευθεί την αρχηγία του συστήματος ανάκρισης των συλληφθέντων μελών της Αλ-Κάιντα και άλλων τρομοκρατικών οργανώσεων, ενώ στη συνέχεια ανέλαβε ως επικεφαλής συντονισμού τον μη εγκεκριμένων-μυστικών επιχειρήσεων των υπηρεσιών ασφαλείας των ΗΠΑ παγκοσμίως. Με λίγα λόγια, η Τζίνα Χάσπελ εκπροσωπεί τη «σκοτεινή δύναμη» του βαθέος κράτους του κόσμου των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών.
Η επιλογή της ίδιας αλλά και του νέου αφεντικού του State Department, γνωστοποιήθηκε στο Ισραήλ με διθυραμβικές κριτικές. Οι ισραηλινοί παρατηρητές σημειώνουν μάλιστα πως οι αλλαγές αυτές στην αμερικανική διακυβέρνηση πραγματοποιήθηκαν λίγα μόνο 24ωρα πριν την αναμενόμενη και πολλά υποσχόμενη επίσκεψη στην Ουάσινγκτον του νέου ηγέτη και πρίγκιπα διαδόχου της Σαουδικής Αραβίας. Την ίδια ώρα οι ίδιες ισραηλινές πηγές υποστηρίζουν πως η επιλογή του Μάικ Πομπέο και της Τζίνας Χάσπελ καταδεικνύουν την επερχόμενη μεγάλη αλλαγή στον τρόπο διαχείρισης του συριακού ζητήματος από τις ΗΠΑ. Ενδεχομένως αυτή η αλλαγή να σηματοδοτήσει συγκεκριμένες μεταλλάξεις στα ενεργά μέτωπα της Συρίας και ιδιαιτέρως σε αυτά που ήδη εμπλέκονται οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις.
Κανείς δεν ήταν σε θέση την Τρίτη το μεσημέρι να εξηγήσει με σαφήνεια αν αυτές οι αλλαγές θα είναι θετικές ή αρνητικές ως προς τη διαχείριση από τις ΗΠΑ του Ταγίπ ΕρντογάνΚανείς δεν ήταν σε θέση την Τρίτη το μεσημέρι να εξηγήσει με σαφήνεια αν αυτές οι αλλαγές θα είναι θετικές ή αρνητικές ως προς τη διαχείριση από τις ΗΠΑ του Ταγίπ Ερντογάν. Μια πρώτη γεύση για το πώς το State Department και η CIA θα διαχειριστούν το σύστημα Ερντογάν θα πάρουμε στις 19 Μαρτίου, ημέρα κατά την οποία έχει κλειστεί ένα πολύ σημαντικό ραντεβού μεταξύ του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Τσαβούσογλου και του αποπεμφθέντος Ρεξ Τίλερσον. Στις επόμενες μέρες θα γίνει γνωστό αν αυτό το ραντεβού πραγματοποιηθεί με τον νέο υπουργό Εξωτερικών και υπό ποιες συνθήκες.
Για την τουρκική διπλωματία το ραντεβού αυτό θεωρείται κομβικής σημασίας, διότι αναμενόταν να τεθεί επί χάρτου, και όχι στα λόγια, η κατανομή ζωνών επιρροής στα σύνορα Τουρκίας-Συρίας.
Θα πρέπει επίσης να αναμένεται η επιτάχυνση της ρήξης των ΗΠΑ με το καθεστώς της Τεχεράνης, με ότι αυτό συνεπάγεται, για τη σταθερότητα στην περιοχή της Κεντρικής Ασίας και της Εγγύς Ανατολής.
Και μία τελευταία λεπτομέρεια. Πριν από δύο ημέρες προσγειώθηκαν στο αεροδρόμιο της Λαττάκειας, στη Συρία, τέσσερα Suhoi-57, τελευταίας εσοδείας, από τα λίγα που διαθέτει σε ενεργό δράση η ρωσική αεροπορία. Πρόκειται για αεροσκάφη τεχνολογίας Stealth με μεγάλο ενεργό βεληνεκές και τη δυνατότητα εκτόξευσης του τελευταίου τύπου μη ανιχνεύσιμου πυραύλου με πυρηνική γόμωση. Είναι ότι το καλύτερο διαθέτει η ρωσική πολεμική τεχνολογία αυτή τη στιγμή. Η αποστολή τεσσάρων τέτοιων αεροσκαφών από τη Μόσχα στο μέτωπο της Συρίας προδικάζει κατά τους ισραηλινούς στρατηγικούς μελετητές, αλλαγή της στρατηγικής της ρωσικής στρατιωτικής αποστολής στο συριακό μέτωπο.
Οι πρόσφατες απώλειες Ρώσων «μισθοφόρων» που έστειλε στον Άσαντ η ρωσική ιδιωτική εταιρεία «Wagner», εξειδικευμένη στη μίσθωση στρατιωτικών υπηρεσιών παγκοσμίως, φαίνεται πως λειτούργησαν καταλυτικά στον τρόπο με τον οποίο η Μόσχα αντιμετωπίζει πλέον τον αμερικανικό παράγοντα στη Συρία, ο οποίος κατέδειξε επί του εδάφους τη στρατιωτική ανωτερότητά του.
Η σφαγή των Ρώσων μισθοφόρων (πάνω από 200, επιμένουν οι ισραηλινές πηγές) συνέβη στην περιοχή Ντεϊρ Αλ Ζορ, νότια-νοτιοανατολικά της Συρίας, και επί των πετρελαϊκών αποθεμάτων, τα οποία βρίσκονται υπό τον έλεγχο των Αμερικανών.
