Στη Λιβύη διεξάγονται οι σφοδρότερες ένοπλες συγκρούσεις από την πτώση του Μουαμάρ Καντάφι. Το νέο κοινοβούλιο δεν έχει πλέον επιρροή, ενώ το αεροδρόμιο στην Τρίπολη ελέγχεται από παραστρατιωτική ομάδα.
Εδώ και εβδομάδες μαίνεται ο πόλεμος μεταξύ διάφορων παραστρατιωτικών ομάδων για τον έλεγχο του διεθνούς αεροδρομίου στην πρωτεύουσα Τρίπολη. Πριν από λίγες μέρες ο σημαντικότερος αερολιμένας της χώρας πέρασε στον έλεγχο της παραστρατιωτικής οργάνωσης Φαντρ Λίμπια διαλύοντας τις όποιες ελπίδες για ηρεμία στη Λιβύη. Δυστυχώς η κυβέρνηση δεν είναι σε θέση να ελέγξει την κατάσταση, μιας και οι παραστρατιωτικές ομάδες είναι πολύ πιο ισχυρές από τον αποδυναμωμένο στρατό της χώρας.
Ο Βόλγκανγκ Λάχερ, από τα Ίδρυμα Επιστήμης και Πολιτικής του Βερολίνου εξηγεί: «Το διεθνές αεροδρόμιο στην πρωτεύουσα μιας χώρας είναι κατ΄ αρχήν σύμβολο κρατικής υπόστασης. Γι αυτό και η καταστροφή ή η κατάληψή του είναι τόσο σημαντική, διότι δείχνει ότι κανείς δεν ελέγχει το κράτος. Για αυτό οι αντιμαχόμενες πλευρές καταστρέφουν την υποδομή έτσι ώστε ο αντίπαλος να μην μπορεί να την αξιοποιήσει».
Τριάμισι χρόνια μετά την ανατροπή του Μουαμάρ Καντάφι το χάος στη χώρα μεγαλώνει διαρκώς. Το 2011 οι παραστρατιωτικές ομάδες ενώθηκαν για να πολεμήσουν τον λίβυο ηγέτη.
Μετά την πτώση του καθεστώτος ωστόσο ξεκίνησαν να συγκρούονται μεταξύ τους. «Πρόκειται για τοπικές, ένοπλες ομάδες, μέσα από τις οποίες προέκυψαν τα τελευταία χρόνια διάφορες συμμαχίες, λέει ο γερμανός ειδικός. «Έτσι για παράδειγμα στην συμμαχία Φαντρ Λίμπια, ανήκουν ομάδες από την Μισράτα και άλλα προπύργια της εξέγερσης του 2011 αλλά και ισλαμιστικές δυνάμεις.».
Κυβέρνηση χωρίς στίγμα
Η εξουσία των διάφορων οργανώσεων είναι τόσο μεγάλη που η κυβέρνηση της χώρας έχει απωλέσει πια το δικό της στίγμα. Τον Ιούνιο εξελέγη νέο κοινοβούλιο, το οποίο όμως δεν αναγνωρίζουν όλες οι παραστρατιωτικές ομάδες. Οι ισλαμιστές, για παράδειγμα, που είχαν ένα καταστροφικό εκλογικό αποτέλεσμα αμφισβήτησαν στη συνέχεια τη νομιμότητα της κυβέρνησης.
Πολλοί παρατηρητές ερμηνεύουν την προσφυγή στη βία εκ μέρους των ισλαμιστικών δυνάμεων ως μια προσπάθεια ανατροπής του εκλογικού αποτελέσματος.
«Η Βουλή χαρακτήρισε τρομοκράτες τους ισλαμιστές και έγινε έτσι μια από τις αντιμαχόμενες πλευρές», εκτιμά ο Βόλγκανγκ Λάχερ. «Σημαντικές πολιτικές δυνάμεις μποϊκοτάρουν το κοινοβούλιο, το οποίο δεν μπορεί να διεκδικήσει πλέον ηγετικό ρόλο στις εξελίξεις. Παράλληλα υπάρχει κίνδυνος σχηματισμού άλλης κυβέρνησης και άλλου κοινοβουλίου οδηγώντας έτσι σε αποτυχία την διαδικασία πολιτικής μετάβασης».
Οι όμορες στη Λιβύη χώρες ανησυχούν για τη μεταφορά του χάους και στο έδαφός τους. Έτσι ο αιγύπτιος υπουργός Εξωτερικών Σαμέζ Σούκρι ζήτησε σε συνάντηση με τους ομολόγους τους από τη Λιβύη και άλλες πέντε χώρες, την συμβολή τους στην ενίσχυση του λιβυκού κράτος και στις προσπάθειες αφοπλισμού των παραστρατιωτικών οργανώσεων.
Πόλεμος κατά των ισλαμιστών
Η διαμάχη μεταξύ διάφορων ένοπλων ομάδων προφανώς οφείλεται στο ότι υπάρχουν ακόμη πολλοί ανοιχτοί λογαριασμοί μεταξύ τους, με αποτέλεσμα η Λιβύη να βυθίζεται στο χάος.
Σε τέτοιο σημείο ώστε τα ΗΕ να έχουν αποσύρει το προσωπικό τους από τη χώρα, εδώ και δύο μήνες. Σκοπός της αποστολής της UNSMIL ήταν η σταθεροποίηση και η δημοκρατική ανάπτυξη της Λιβύης. Όμως, τριάμισι χρόνια μετά την πτώση του Μουαμάρ Καντάφι ένα παρόμοιο ενδεχόμενο θεωρείται απόμακρο.
Κατά τη διάρκεια της αντικανταφικής εξέγερσης, δημιουργήθηκαν πολλά τοπικά κέντρα εξουσίας, στα οποία ανταγωνίζονται φυλές και τοπικοί άρχοντες για την πολιτική και οικονομική κυριαρχία.
«Η πολιτική του Καντάφι υπήρξε η αφετηρία αυτής τη πολυδιάσπασης», υποστηρίζει ο Γκύντερ Μάιερ από το Κέντρο Αραβικών Σπουδών στο Μάιντς. «Προτίμησε να υποστηρίξει το δυτικό τμήμα της χώρας και να αφήσει παραμελημένο το ανατολικό».
Μέσα Μαΐου ο Χαλίφα Χαφτάρ, που επί Καντάφι ήταν στρατηγός -πριν πέσει σε δυσμένεια- μαζί με την παραστρατιωτική του ομάδα άρχισε επιχειρήσεις εναντίον των ισλαμιστικών ομάδων στη Βεγγάζη. Από τότε η επιρροή του μεγαλώνει συνεχώς. Στις τάξεις του στρατού του προσέρχονται και μέλη άλλων παραστρατιωτικών οργανώσεων όπως είναι η Σιντάν.
Ο Χαλιφά Χαφτάρ δεν θέλει να αποκαλύψει τον αριθμό των ανδρών του Εθνικού Στρατού, όπως τον αποκαλεί. Το υπουργείο ελέγχει μόνο τους εργαζόμενους στο κτήριο και τους φακέλους πάνω στα τραπέζια, είπε πρόσφατα στη βρετανική εφημερίδα «Guardian». Στόχος του Χαφτάρ είναι να τρέψει σε φυγή τις ισλαμιστικές δυνάμεις και τους υποστηρικτές τους ακόμη και μέσα στο κοινοβούλιο. Από τότε η Λιβύη βυθίζεται στο χάος και στη βία.
Οι συγκρούσεις ανάμεσα στους ισλαμιστές και στον στρατό του Χαφτάρ συνεχίζονται με αμείωτη σφοδρότητα.
«Δεν υπάρχει ανάγκη για επίσημο αίτημα αποστολής διεθνών στρατιωτικών δυνάμεων για να αποκατασταθεί η ικανότητα της χώρας να προστατεύσει τους πολίτες της», επιμένει παρόλα αυτά ο Αχμέντ Λαμίν, κυβερνητικός εκπρόσωπος. «Θα πάρουμε μέτρα πρόληψης του χάους και της ανασφάλειας για να δοθεί η ευκαιρία στο λαό να οικοδομήσει τους θεσμούς, ιδιαίτερα την αστυνομία και το στρατό».
«Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι ισλαμιστές έχουν απολέσει τη δύναμή τους», πιστεύει ο Γκύντερ Μάιερ. «Η εχθρική ατμόσφαιρα εναντίον των ισλαμιστών που δημιούργησε ο Χαφτάρ φαίνεται να βρήκε πρόσφορο έδαφος».
Κυρίως στη Βεγγάζη η διαμάχη ανάμεσα στις διάφορες παραστρατιωτικές ομάδες είναι ιδιαίτερα έντονη. «Σε περίπτωση που αυτές οι ομάδες συνεχίσουν να έχουν το πάνω χέρι, τόσο το νέο κοινοβούλιο όσο και η νέα κυβέρνηση δεν θα έχουν καμιά εξουσία», προβλέπει ο γερμανός ειδικός. Διέξοδος για τη μεταβατική κυβέρνηση δεν υπάρχει άλλη από το να κάνει έκκληση προς τη Δύση για στρατιωτική βοήθεια.
Πηγή: Deutsche Welle
Σύνταξη: Κ. Μπετινάκης
