Τη δυσαρέσκεια της γερμανικής κυβέρνησης για την ματαίωση του ταξιδιού του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο στο Βερολίνο, επισημαίνει άρθρο του DER SPIEGEL, με τίτλο «Η κλιμακούμενη ένταση του Τραμπ προς το Ιράν απειλή για την Γερμανία».
Οι ΗΠΑ υπό τον Donald Trump επιδεινώνουν τις εντάσεις με το Ιράν, οδηγώντας πολλούς να φοβούνται ότι ο πόλεμος μπορεί να είναι πολύ κοντά.
Οποιαδήποτε στρατιωτική σύγκρουση θα είχε επιζήμιες συνέπειες για την Ευρώπη, αλλά οι Αμερικανοί παραμένουν αμετακίνητοι. Στο δημοσίευμα επισημαίνεται πως ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών «είχε μεταξύ άλλων, αρκετά να εξηγήσει καθώς βρισκόταν καθ΄οδόν προς τη Βαγδάτη, με στόχο την ενσωμάτωση του ιρακινού καθεστώτος στη στρατηγική της Ουάσιγκτον εναντίον του Ιράν».
Ο βετεράνος Jürgen Tritten, μέλος του γερμανικού κοινοβουλίου με το Κόμμα των Πρασίνων που είναι επίσης μέλος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων, δήλωσε ότι βλέπει έναν “τεράστιο κίνδυνο κλιμάκωσης” στην περιοχή. «Οι ΗΠΑ φαίνεται ότι αναζητούν ένα πρόσχημα για να κλιμακώσουν τη σύγκρουση με το Ιράν», υποστήριξε.
«Ο ισχυρισμός ότι το Ιράν σχεδιάζει επίθεση εναντίον των στρατευμάτων των ΗΠΑ στο Ιράκ, θυμίζει το προβοκατόρικο συμβάν του κόλπου Τονκίνο”, πρόσθεσε, αναφερόμενος σε μικρή αντιπαράθεση που είχε γινει το πρόσχημα στο οποίο οι ΗΠΑ αύξησαν τον ρόλο τους στον πόλεμο του Βιετνάμ.
Οι Αμερικανοί κλιμακώνουν προς το παρόν τη σύγκρουση με την Τεχεράνη – με απρόβλεπτες συνέπειες για τους συμμάχους τους στην Ευρώπη. Στους πολιτικούς κύκλους του Βερολίνου, αυξάνονται ανησυχίες σχετικά με τη δυνητική απειλή του πολέμου.
Οι έμπειροι διπλωμάτες υπενθυμίζονται την περίοδο που ξεκίνησε η αμερικανική εισβολή στο Ιράκ το 2003. Και πηγές μέσα στη γερμανική κυβέρνηση πιστεύουν ότι η απειλή του πολέμου είναι μεγαλύτερη από ό, τι υπήρξε σε οποιαδήποτε στιγμή τις τελευταίες δεκαετίες.
“Βλέπουμε αυξανόμενη αντιπαράθεση παντού στην περιοχή”, δήλωσε ο Volker Perthes, επικεφαλής του Γερμανικού Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων και Ασφάλειας (SWP). Πιστεύει ότι υπάρχει «επικίνδυνη συνύπαρξη συγκρούσεων και πάρα πολλοί φορείς που είναι πρόθυμοι να αναλάβουν κινδύνους και δεν μιλούν ο ένας με τον άλλον».
Η Ουάσινγκτον προσπαθεί να γονατίσει το Ιράν χρησιμοποιώντας ένα συνδυασμό οικονομικού πολέμου και στρατιωτικών απειλών. Και εάν οι Η.Π.Α. επιδιώκουν τον στόχο αλλαγής καθεστώτος στην Τεχεράνη, αυτό δεν βρίσκεται στο περιθώριο του ζητήματος. Επειδή όποιος βγάζει την ασφάλεια από την μπαρουτοθήκη για να πει «ας δούμε μόνο τι θα συμβεί», διακινδυνεύει ήδη από την έκρηξη.
Οι Αμερικανοί πιστεύουν ότι οι Ευρωπαίοι, ειδικά οι Γερμανοί, αποτελούσαν εμπόδιο στη στρατηγική τους για άσκηση μέγιστης πίεσης. Η κυβέρνηση Trump δεν βλέπει την κυβέρνηση της Μέρκελ ως σύμμαχο, αλλά μάλλον ως εμπόδιο που συχνά επιμένει στο διάλογο στη Μέση Ανατολή, επειδή έχει πολύ στενή σχέση με την Τεχεράνη και υπονομεύει τις κυρώσεις και την εκρηκτική τάση των πολιτικών της Ουάσινγκτον ενάντια στο Ιράν.
Ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή μπορεί να μην είναι στην ατζέντα του Trump. Κατά τη διάρκεια της προεκλογική εκστρατείας του, υποσχέθηκε ότι υπό την ηγεσία του, οι ΗΠΑ θα τερματίσουν τον «καταστρεπτικό κύκλο παρέμβασης και το χάος» και έτσι θα σταματήσουν «να αγωνίζονται για να ανατρέψουν ξένα καθεστώτα για τα οποία ουδέν γνωρίζουμε».
Αλλά τώρα, ο πρόεδρος και ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας John Bolton, συμφωνούν ότι οι απειλές εναντίον του Ιράν πρέπει να ενταθούν.
Εν τω μεταξύ, οι Ευρωπαίοι κατηγορούν την Ουάσινγκτον για την κλιμάκωση στηΜέση Ανατολή. «Η Ουάσινγκτον επιδεινώνει τις περιφερειακές εντάσεις με την πολιτική της άσκησης μέγιστη πίεση στο Ιράν», δήλωσε ο Niels Annen, υψηλόβαθμος αξιωματούχος στο γερμανικό Υπουργείο Εξωτερικών. «Η πολιτική της Tραμπ για τη Μέση Ανατολή είναι εξαιρετικά επικίνδυνη», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών του Λουξεμβούργου Jean Asselborn. «Ο Τραμπ παραβιάζει τις διεθνείς συμφωνίες με το Ιράν. Και στην ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση, ο πρόεδρος των ΗΠΑ κάνει αδύνατη τη λύση των δύο κρατών».
Οι ηγέτες στο Βερολίνο και τις Βρυξέλλες πιστεύουν ότι το Ιράν αντιδρά με αυτοσυγκάτηση στην πίεση και τις προκλήσεις από τις ΗΠΑ Ένα χρόνο μετά την αποχώρηση της Ουάσινγκτον από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν και την επιβολή αυστηρών οικονομικών κυρώσεων στη χώρα, η Τεχεράνη ανακοίνωσε αυτή την εβδομάδα ότι θα παραβιάσει κι αυτή την συνθήκη – με πολύ περιορισμένο τρόπο.
Σε δύο εβδομάδες αναμένεται να κυκλοφορήσει νέα έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας. Ο οργανισμός παρακολουθεί εάν το Ιράν τηρεί τη συμφωνία. Στις Βρυξέλλες, οι ηγέτες αναμένουν ότι η έκθεση, όπως και οι 14 στο παρελθόν, θα είναι κι αυτή θετική.
Παρότι ο αντίκτυπος από τις κυρώσεις των ΗΠΑ πλήττουν τώρα καίρια την Ισλαμική Δημοκρατία με την οικονομική ανάπτυξη της χώρας να έχει καταρρεύσει πλήρως.
Η Τεχεράνη επίσης είναι απογοητευμένη από τους ευρωπαίους που έχουν υπογράψει την πυρηνική συμφωνία. Μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ από αυτην πριν από ένα χρόνο, η Γερμανία, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο διαβεβαίωσαν τους Ιρανούς ότι θα κάνουν ό,τι είναι δυνατόν για να σώσουν τη συμφωνία. Το εμπόριο έπρεπε να αποτελέσει κεντρικό όργανο.
Για να παρακάμψουν τις αμερικανικές κυρώσεις και το αμερικανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα, η Γερμανία, η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο θα δημιουργήσουν ένα όχημα ειδικού σκοπού που ονομάζεται Instex για να χρησιμεύσει ως ένα είδος πλατφόρμας συναλλαγών που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να αντισταθμίσει τις εισαγωγές και τις εξαγωγές προς το Ιράν, κρατώντας τα χρήματα στις επιμέρους χώρες αντί να βασίζεται στις χρηματικές συναλλαγές.
Στην πράξη, ωστόσο, δεν έχει πραγματοποιηθεί κάποια συναλλαγή. Η καθιέρωση του ‘οχήματος’ έχει καθυστερήσει. Οι διευθυντές της Instex ανησυχούν ιδιαίτερα για το πώς θα διασφαλίσουν ότι οι συναλλαγές δεν θα παραβιάζουν τις κυρώσεις των ΗΠΑ.
Εν τω μεταξύ, το Ιράν έχει εκδώσει στους Ευρωπαίους τελεσίγραφο 60 ημερών για να αντισταθμίσει τις επιπτώσεις των κυρώσεων. Αν αυτό δεν συμβεί, το Ιράν θα μπορούσε να ξαναρχίσει να εμπλουτίζει το ουράνιο ή να αποσυρθεί πλήρως από την πυρηνική συμφωνία. Τότε ίσως να μην περάσει πολύς καιρός πριν η Τεχεράνη αποκτήσει την πυρηνική βόμβα – ή οι ΗΠΑ πραγματοποιήσουν στρατιωτική εισβολή.
Το Βερολίνο βρίσκεται επίσης σε πορεία σύγκρουσης με την Ουάσινγκτον για τη δεύτερη μεγάλη κρίσιμη ζώνη στη Μέση Ανατολή.
Η κυβέρνηση Trump πρόκειται να παρουσιάσει το σχέδιό της για την επίλυση της ισραηλο-παλαιστινιακής σύγκρουσης τον Ιούνιο. Το σχέδιο θα πρέπει να το περιμένουμε μετά το Ραμαζάνι και ττον σχηματισμό της νέας ισραηλινής κυβέρνησης.
Μετά από αυτό, όμως, ο Trump θέλει να εισαγάγει στον κόσμο το όραμά του για τη διευθέτηση μιας από τις μεγαλύτερες συγκρούσεις του αιώνα, όπως ανακοίνωσε πρόσφατα ο γαμπρός του Jared Kushner, ένας από τους αρχιτέκτονες της πολιτικής.
Μέχρι στιγμής δεν έχουν γνωστοποιηθεί οι συγκεκριμένες ενέργειες, αλλά ο φόβος είναι ότι οι ΗΠΑ θα απομακρυνθούν από την ιδέα της λύσης με την δημιουργία δύο κρατών, την οποία η διεθνής κοινότητα θεωρεί ως τη μόνη οδό για δεκαετίες.
«Το όραμα που θα παρουσιάσουμε θα αποτελέσει σημαντική αλλαγή από το μοντέλο που χρησιμοποιήθηκε», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών Pompeo στο CNN σε συνέντευξή του τον περασμένο μήνα.
Η αντιπαράθεση με την Τεχεράνη είναι μόνο μέρος των αυστηρών πολιτικών που επιβάλλουν οι ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή.
Ο Tραμπ έχει χωρίσει την περιοχή σε δύο κατηγορίες: σύμμαχοι και εχθροί. Στο κεφάλι του προέδρου, δεν υπάρχει χώρος για γκρίζες περιοχές. Για τις ΗΠΑ. ;οι σύμμαχοι περιλαμβάνουν το Ισραήλ και τη βασιλική οικογένεια της Σαουδικής Αραβίας καθώς και τα υπόλοιπα κράτη του Κόλπου. Ως μεγαλύτερο εχθρός τους θεωρούν το Ιράν.
SPIEGEL ONLINE
Σύνταξη: Κώστας Μπετινάκης
