του Κώστα Μπετινάκη
Η επικράτηση με ισχυρή πλειοψηφία 52% από τον πρώτο γύρο των (πρώτων) προεδρικών εκλογών του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν χαιρετίζεται από τους αναλυτές ως απαρχή νέας εποχής για την Τουρκία.
Ο έως τώρα πρωθυπουργός θα έχει τη δυνατότητα να εφαρμόσει εκτελεστικές εξουσίες από το προεδρικό μέγαρο Τσανκάγια -ενώ η θέση του προέδρου μέχρι στιγμής ήταν διακοσμητική.
Το ερώτημα που παραμένει είναι τι θα απογίνει με τον πρόεδρο Αμπντουλάχ Γκιουλ, ο οποίος -όπως φάνηκε από τα λεγόμενα Ερντογάν στην προεκλογική εκστρατεία, δεν περιλαμβάνεται στα μετεκλογικά σχέδιά του.
Πολλά ερωτήματα εγείρονται, επίσης, για το ποιος θα διαδεχθεί τον Ερντογάν στην ηγεσία του κόμματος της «Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης» (AKP), διότι κομματικοί παράγοντες έχουν εκφρασθεί υπέρ μιας «ισχυρής ηγετικής προσωπικότητας» εν όψει των εκλογών του Ιουνίου 2015 και όχι μιας σκιώδους προσωπικότητας.
Έτσι, το όνομα του Γκιουλ άρχισε να «παίζει» ως αυτό του επόμενου πρωθυπουργού, στα πρότυπα εκείνου που είχε γίνει στη Ρωσία με την εναλλαγή Πούτιν – Μεντβέντεφ στα δύο ανώτατα αξιώματα, όπως επισημαίνει η Τζουμχουριέτ (Cumhuriyet).
Σύμφωνα με άλλες πληροφορίες, καλό χαρτί για τη θέση του πρωθυπουργού κρατάει και ο σημερινός υπουργός Εξωτερικών, Αχμέτ Νταβούτογλου.
Σε αναζήτηση πρωθυπουργού και προέδρου του ΑΚΡ
Ο Ερντογάν φιλοδοξεί να εξαντλήσει και τις δύο θητείες που δικαιούται ως πρόεδρος της χώρας του. Για τον νικητή των προεδρικών εκλογών αρχίζει τώρα η αναζήτηση διαδόχου στην πρωθυπουργία αλλά και νέου προέδρου του ΑΚΡ. Αναμένεται ότι και για τα δύο αξιώματα θα επιλέξει ανθρώπους της απολύτου εμπιστοσύνης του.
Ο Ερντογάν, ο οποίος ως πρωθυπουργός από το 2003 δεν μπορούσε να βάλει υποψηφιότητα και για τέταρτη φορά στην πρωθυπουργία, έχει το δικαίωμα να διεκδικήσει το προεδρικό αξίωμα και για μία δεύτερη θητεία.
Όπως άλλωστε έχει πει ο ίδιος, θέλει να βρίσκεται στην εξουσία το 2023, όταν θα συμπληρωθούν 100 χρόνια τουρκικής δημοκρατίας. Σε αυτό το διάστημα σκοπεύει να προωθήσει συνταγματικές μεταρρυθμίσεις που να ενισχύσουν το προεδρικό αξίωμα με περισσότερες εκτελεστικές αρμοδιότητες.
Η εμφατική νίκη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις τουρκικές προεδρικές εκλογές κυριαρχεί στα ρεπορτάζ και τα σχόλια του παγκόσμιου Τύπου. Ο Ερντογάν πρόσθεσε έναν ακόμη στους πολλούς εκλογικούς του θριάμβους, σχολιάζει η «Frankfurter Allgemeine Zeitung». Όπως επισημαίνει η συντηρητική εφημερίδα της Φρανκφούρτης: «Ο Ερντογάν πέτυχε τον στόχο της ζωής του: Μετακομίζει στο προεδρικό μέγαρο, στο οποίο είχε κυβερνήσει ως ιδρυτής της τουρκικής δημοκρατίας ο Ατατούρκ.
» Ο Ερντογάν εμπλέκεται σε ένα ριψοκίνδυνο παιχνίδι. Στο εκλεγμένο το 2011 κοινοβούλιο δεν είχε βρει την πλειοψηφία των 2/3 προκειμένου να τροποποιήσει το Σύνταγμα και να εισαγάγει μία Προεδρική Δημοκρατία κατά το αμερικανικό ή το γαλλικό πρότυπο. Είναι απίθανο να υπάρξει τέτοια πλειοψηφία στο επόμενο κοινοβούλιο. Επειδή όμως ο ισχυρός Ερντογάν, εκλεγμένος πλέον πρόεδρος από τον λαό, δεν πρόκειται να αρκεστεί στις αντιπροσωπευτικές αρμοδιότητες του προέδρου, επίκεινται κρίσιμες μάχες με το Συνταγματικό Δικαστήριο –επαπειλούνται εσωπολιτικές κρίσεις και νέα αστάθεια».
Επιτυχία ιστορικών διαστάσεων
Σε άλλο μήκος κύματος η «Süddeutsche Zeitung» του Μονάχου μετριάζει το μέγεθος της επιτυχίας του νέου Τούρκου προέδρου. Όπως παρατηρεί: «Ο Ερντογάν έκανε πολλά κατά τα 11 χρόνια διακυβέρνησης ως πρωθυπουργός, έκανε πολλούς Τούρκους περήφανους για τη χώρα τους. Ωστόσο, με την επιδίωξή του να κατέχει την απόλυτη εξουσία και με το μένος του εναντίον κάθε πολιτικού αντιπάλου προκαλεί σε πολλούς και φόβο. Το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών ήταν λιγότερο εκθαμβωτικό από ό,τι θα περίμεναν ο Ερντογάν και οι έμπιστοί του. Αυτό θα πρέπει να βάλει σε σκέψεις τον ίδιο και το κόμμα του».
Για ιστορική επιτυχία κάνει λόγο το περιοδικό «Spiegel»: «Ο Ερντογάν κατέστησε σαφές με την πολιτική του ότι δεν εμμένει πλέον στον απόλυτο διαχωρισμό μεταξύ κράτους και θρησκείας. Ως πρόεδρος δεν είναι μόνο ο ανώτατος εκπρόσωπος του κράτους, αλλά και διάδοχος του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, του πρώτου προέδρου και ιδρυτή της Τουρκικής Δημοκρατίας, ο οποίος εδραίωσε τον λαϊκισμό με πλήρως δικτατορικά μέσα. Ο Ερντογάν θέλει να κόψει τους δεσμούς του με την ιδεολογία του ιδρυτή του σύγχρονου τουρκικού κράτους Κεμάλ. Επιζητά μία “νέα Τουρκία”, μία θρησκευτική Τουρκία, οικονομικά ισχυρή, με εθνική συνείδηση και πλουραλιστική μόνο εφόσον δεν τον επικρίνουν οι πολίτες».
Διθύραμβοι από τον τουρκικό Τύπο – «Αναζητείται πρωθυπουργός-γλάστρα», λέει η αντιπολίτευση
Ως «ιστορική» νίκη, που σηματοδοτεί τη «γέννηση μιας Νέας Τουρκίας», ή μια «επανάσταση» ερμηνεύει ο Τύπος της Τουρκίας το χθεσινό αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών.
«Ο 12ος Πρόεδρος ο Ερντογάν» (Zaman), «Η ιστορική νίκη του Ερντογάν» (Haberturk), «Ο άνθρωπος του λαού πάει στο Προεδρικό Μέγαρο της Τσάνκαγια με το 52% της στήριξης. Εκλέξαμε τον (εκτελεστικό) Πρόεδρο μας» (Sabah), «Τερμάτισε στην αναμέτρηση από τον πρώτο γύρο» (Milliyet), «Καλώς ήρθες νέα Τουρκία» (Yeni Safak), «CHP + MHP + Γκιουλενιστές και 12 ακόμα κόμματα σβήστηκαν από τον χάρτη. Δεν μπορούν να αλλάξουν το πεπρωμένο» (Takvim), «Ο λαός για ένατη φορά έδωσε το πράσινο φως στον “Αρχηγό”» (Yeni Akit).
Η μεγαλύτερη μερίδα του Τύπου, φιλοκυβερνητική και μη, αφιερώνει πολλές σελίδες στη νίκη του Ερντογάν στις χθεσινές εκλογές για την ανάδειξη προέδρου από τον λαό, για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας.
Ωστόσο, ο αντιπολιτευόμενος Τύπος σχολιάζει:
«Αναζητείται γλάστρα να κάνει τον πρωθυπουργό» (Sozcu), «Η ψήφος είναι αρκετή για το Προεδρικό Μέγαρο, αλλά δεν αρκεί για την εισαγωγή προεδρικού συστήματος» (Taraf), «Διαμάχη για τον Γκιουλ στο ΑΚΡ προτού ο Ερντογάν αναλάβει την Προεδρία» (Cumhuriyet), «Ελέγχει το χρήμα και τα Μέσα ενημέρωσης, ελέγχει το κράτος και κέρδισε με το 51,8% των ψήφων: Η μισή χώρα δεν τον θεωρεί ως νόμιμο πρόεδρο» (Birgun). Η γκιουλενική Today΄s Zaman σχολιάζει ότι ο Ερντογάν «μετά βίας» κέρδισε τις εκλογές.
«Πρόεδρος 77 εκατομμυρίων Τούρκων»
Πάντως, μετά την αναμενόμενη νίκη του από τον πρώτο γύρο στις προεδρικές εκλογές, ο Ταγίπ Ερντογάν υποσχέθηκε στους συμπατριώτες του μια νέα εποχή συμφιλίωσης. Μιλώντας χθες αργά το βράδυ στους οπαδούς του, τους είπε ότι επιθυμία του είναι «να ξεκινήσει μια νέα εποχή, να εξομαλύνει τις έριδες του παρελθόντος και να είναι πρόεδρος και των 77 εκατομμυρίων Τούρκων».
«Σήμερα δεν κέρδισε μόνο ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σήμερα νίκησε για μία άλλη φορά η βούληση του λαού, σήμερα νίκησε για άλλη μια φορά η Δημοκρατία» είπε επευφημούμενος από το πλήθος.
Ο Ερντογάν εξήγγειλε επίσης μια νέα κοινωνική διαδικασία συμφιλίωσης, όπου όλοι οι Τούρκοι ανεξαρτήτως καταγωγής και θρησκείας θα έχουν ως πολίτες ίσα δικαιώματα. «Θέλω να είμαι ένας πρόεδρος που με όλη του την καρδιά να αγκαλιάζει 77 εκατομμύρια ανθρώπους, όπως έκανα σε ολόκληρη τη ζωή μου και στη διάρκεια όλων των πολιτικών αγώνων» είπε. Απευθυνόμενος στους επικριτές του που τον χαρακτηρίζουν «δικτάτορα» ανέφερε ότι θα πρέπει να αναρωτηθούν για αυτό στα σοβαρά.
Ο κύριος αντίπαλός του, ο Εκμελεντίν Ιχσάνολγου, έλαβε το 38,3% των ψήφων και ο υποψήφιος της κουρδικής μειονότητας, ο Σαλαχαντίν Ντεμιτράς, το 9,7%. Η επίσημη ανάληψη των προεδρικών καθηκόντων θα γίνει στις 28 Αυγούστου.
Στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης και στην Άγκυρα, οι οπαδοί του Ερντογάν κατέβηκαν στους δρόμους με σημαίες και πορτρέτα του για να γιορτάσουν τη νίκη του. Στην αντιπολίτευση η ατμόσφαιρα ήταν πολύ πιο συγκρατημένη. «Δεν έχασε τις εκλογές ο Ιχσάνογλου, αλλά η επιθυμία για μια καθαρή και ειλικρινή πολιτική και η βούληση για δημοκρατία» είπε ο Χαλούκ Κοτς, εκπρόσωπος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος που στήριξε την υποψηφιότητα Ιχσάνογλου.
Για αθέμιτη χρήση κρατικών πόρων κατηγορούν τον Ερντογάν διεθνείς παρατηρητές
Δεν λείπουν, όμως, και οι αντιρρήσεις σχετικά με το «δίκαιον» της διαδικασίας της εκλογής του Ερντογάν και μάλιστα από διεθνείς παρατηρητές. «Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος έκανε αθέμιτη χρήση κρατικών πόρων στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του για την προεδρία, ενώ η κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης ήταν προκατειλημμένη υπέρ του» δήλωσαν εκλογικοί παρατηρητές του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία την Ευρώπη (ΟΑΣΕ). «Κρατικοί πόροι προσέφεραν στον πρωθυπουργό ένα πλεονέκτημα» ανέφερε η Όσα Λίντεσταμ, Σουηδή βουλευτής και μέλος της αποστολής παρατηρητών του ΟΑΣΕ στην Τουρκία.
«Ήταν σαφές πως ένας υποψήφιος, ο πρωθυπουργός της Τουρκίας, κυριαρχούσε στην κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης και αυτό ήταν σχεδόν σίγουρα προς όφελός του» δήλωσε η Αλεκνάιτε Αμπράμκιενε, Λιθουανή βουλευτής.
Οι παρατηρητές παρατήρησαν επίσης βελτιώσεις, επισημαίνοντας ότι έγιναν και εκστρατείες σε γλώσσες πέραν της τουρκικής, εννοώντας την κουρδική.
Διαβάστε ακόμη: Σουλτάνος μέχρι το… 2023
Πρώτη καταχώρηση: Σάββατο, 9 Αυγούστου 2014, 20:52
