Έρευνα, μετάφραση, απόδοση, επιμέλεια, σύνθεση:
Βασίλης Αναστασόπουλος
Πάτρα, 12/12/2021
ΜΕΡΟΣ 1: Το κράτος παρακολούθησης του XiJinping στην εποχή Covid-19
Στους πρώτες μήνες της πανδημίας Covid-19, τα διεθνή (συμπεριλαμβανομένων των ελληνικών) ΜΜΕ μάς σύστησαν εκ νέου την Κίνα ως το πρότυπο λειτουργικότητας, τεχνολογικής αποτελεσματικότητας, οργάνωσης και επιτυχούς αντιμετώπισης, σε χρόνο ρεκόρ, της υγειονομικής κρίσης που προέκυψε μετά την διασπορά του νέου κορωνοϊούSARS–Cov2. (1,2,3)
Κυρίαρχο ρόλο στην επιτυχημένη, κατά γενική ομολογία των ιθυνόντων διεθνώς, διαχείριση εκ μέρους του ΚΚ της Κίνας, έπαιξε η τεχνολογία και ιδιαίτερα η ψηφιακή καταγραφή και παρακολούθηση.
Τα εργαλεία επιτήρησης κυμαίνονταν από ένα τεράστιο δίκτυο αναγνώρισης προσώπου και θερμικής απεικόνισης, κάμερες βαθμονομημένες για καλυμμένα πρόσωπα, παρακολούθηση smartphone, καθώς και λεπτομερείς αναλύσεις συμπεριφοράς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και παρακολούθηση των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων. (4,5)
Η ελευθερία της μετακίνησης καθοριζόταν από το χρώμα μίας κωδικοποιημένης εφαρμογής στοsmartphone των Κινέζων – την εφαρμογή «φανάρι», όπως έγινε ευρύτερα γνωστό, που προσέδιδε στον χρήστη του έναν κόκκινο, πορτοκαλί ή πράσινο κωδικό σύμφωνα με τον αυτόματο προσδιορισμό του κινδύνου μόλυνσης. Αν ήσουν πράσινος θα μπορούσες να μετακινηθείς ενώ αν ήσουν κόκκινος σήμαινε άμεση καραντίνα. (6)
Ο κώδικας έπρεπε να παρουσιαστεί σε σημεία ελέγχου που καλύπτουν την χώρα – ακόμη και μέσα σε ταξί και στις εισόδους των καταστημάτων και των πολυκατοικιών – όπου οι αυτόματοι σαρωτές έλεγχαν τον κωδικό τραβώντας δεδομένα από τοsmartphone. Τα drones επιτίθεντο σε όσους δεν φορούσαν μάσκες ή καθυστερούσαν την παραμονή τους για πολύ ώρα σε εξωτερικό δημόσιο χώρο, διατάζοντάς τους να υπακούσουν στους κανόνες. Ο Covid-19 έδωσε την ευκαιρία να τεθεί σε εφαρμογή και να δοκιμαστεί σε μαζική κλίμακα αυτό το Οργουελικό σύστημα. με περισσότερα από 500 εκατομμύρια άτομα στην Κίνα να ταξιδεύουν με περιορισμούς για πολλούς μήνες και όλα στο όνομα της αντιμετώπισης μίας έκτακτης ανάγκης υγείας. (7,8)
Η ιστορία του κράτους παρακολούθησης του XiJinping
Είναι γνωστές πολλές πτυχές της καταστολής του κινεζικού καθεστώτος – ο φόβος, η παράνοια, τα σημεία ελέγχου, οι νυχτερινοί έφοδοι στα σπίτια. Αυτό που δεν είναι ευρέως γνωστό είναι η σύγχρονη καταστολή με αλγόριθμους. Η σύγχρονη Κίνα είναι ένα μέρος του πλανήτη μας όπου κάθε μετακίνηση, κάθε συνομιλία, κάθε ενέργεια,online και offline, παρακολουθείται. Είναι ένα μέρος όπου οι κάμερες αναγνώρισης προσώπου δεν είναι μόνο σε θέση να αναγνωρίσουν τα πρόσωπα, αλλά και τα συναισθήματα που φέρουν.
Είναι ένα μέρος όπου, σύμφωνα με το νόμο, όλοι πρέπει να έχουν προεγκατεστημένοspyware στο τηλέφωνό τους. Οι αστυνομικές τους ταυτότητες φέρουν πληροφορίεςDNAκαι «κατάσταση αξιοπιστίας» και οποιαδήποτε απόκλιση από αυτό που θεωρούν οι αλγόριθμοι «Φυσιολογική» συμπεριφορά μπορεί να οδηγήσει σε σύλληψη. (9,10,11,2)
Η Κίνα είναι ο παγκόσμιος ηγέτης στη σύζευξη της επιτήρησης με την τεχνητή νοημοσύνη και την αναγνώριση προσώπου– συστήματα ικανά να αναγνωρίζουν εκφράσεις και πιθανολογούμενες διαθέσεις, καθώς και τον τρόπο που περπατάει ένα άτομο. (13)
Με ένα δίκτυο 600 εκατομμυρίων καμερών παρακολούθησης (σχεδόν μία για κάθε δύο άτομα), η κυβέρνηση συλλέγει τεράστιες ποσότητες δεδομένων. Συνεργάζεται με τις μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες τεχνολογίας σε συστήματα ικανά για ταχέως αναφορά σε εκατομμύριαbits δεδομένων (data), μέχρι την τεχνολογία μικροέκφρασης ικανή να προσδιορίζει 54 σύντομες ακούσιες εκφράσεις, τις οποίες το πρόσωπο δημιουργεί συχνά, πριν ο εγκέφαλος έχει την ευκαιρία να ελέγξει τις κινήσεις του προσώπου. (14,15)
Στη συνέχεια, υπάρχει το διαδίκτυο. Το Κομμουνιστικό Κόμμα δεν το εξημέρωσε απλά, απομονώνοντας το από τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά το εξόπλισε ως όργανο κοινωνικού ελέγχου. Το διαδίκτυο ήταν υποτίθεται απελευθερωτικό για τους πρωτοπόρους πολίτες. Αυτό τώρα φαίνεται τρομερά αφελές.
Η πρώτη φάση ήταν τοGreatFirewall,το πιο ολοκληρωμένο σύστημα λογοκρισίας στον πλανήτη, που χρησιμοποιεί εκατοντάδες χιλιάδες λογοκριτές για τον αποκλεισμό απαράδεκτων ιστότοπων και λέξεων -κλειδιών.(16)
Η δεύτερη φάση είναι η «κοινωνική πίστωση – socialcredit»,ένα σύστημα που επιτρέπει στις αρχές να παρακολουθούν κάθε λεπτομέρεια της διαδικτυακής συμπεριφοράς και να βαθμολογούν τους πολίτες ανάλογα με την αφοσίωση στο αφήγημα του ΚΚΚ. Χρησιμοποιείται ήδη για τον περιορισμό της πρόσβασης σε αγαθά και υπηρεσίες, καθώς και σε ταξίδια, δάνεια, εκπαίδευση και θέσεις εργασίας.
Παραπομπές 1ουμέρους
1. China’s Covid success compared to Europe shows lockdowns are the first step, not a solutionhttps://edition.cnn.com/2020/10/20/asia/china-europe-coronavirus-intl-hnk/index.html
2. China: An unpopular winner in the year of the coronavirus https://www.dw.com/en/china-an-unpopular-winner-in-the-year-of-the-coronavirus/a-55413717
3.Κορονοϊός: Το θαύμα της Κίνας που σχεδόν την έβγαλε από τον χάρτη της πανδημίας. https://www.ethnos.gr/World/article/132258/koronoiostothaymathskinaspoysxedonthnebgaleapotonxarththspandhmias
4.China’s ‘surveillance creep’: How big data COVID-19 monitoring could be used to control people post-pandemic https://www.uow.edu.au/media/2021/chinas-surveillance-creep-.php
5. Coronavirus brings China’s surveillance state out of the shadows. https://www.reuters.com/article/us-china-health-surveillance-idUSKBN2011 HO
6. In Coronavirus Fight, China Gives Citizens a Color Code, With Red Flags. https://www.nytimes.com/2020/03/01/business/china-coronavirus-surveillance.html
7. George Orwell lives: In the heroic recounting of China’s fight against “devil” coronavirus, facts are obliterated https://timesofindia.indiatimes.com/blogs/toi-edit-page/george-orwell-lives-in-the-heroic-recounting-of-chinas-fight-against-devil-coronavirus-facts-are-obliterated/
8. China’s 1984 in Crisis, Giulia Sciorati, 12 maggio 2020
9. Chinese residents being forced to install spyware on their mobile phones. https://www.business-standard.com/article/international/chinese-residents-being-forced-to-install-spyware-on-their-mobile-phones-117072500341 _1 .html
10.Christian Shepherd and Yuan Yang, ‘Chinese police use app to spy on citizens’ smartphones’, Financial Times, 4 July 2019. https://www.ft.com/content/73aebaaa-98a9-11 e9-8cfb-30c211dcd229
11.Wenxin Fan, Natasha Khan and Liza Lin, ‘China Snares Innocent and Guilty Alike to Build World’s Biggest DNA Database’, Wall Street Journal, 26 December 2017.https://www.wsj.com/articles/china-snares-innocent-and-guilty-alike-to-build-worldsbiggest-dna-database-1514310353
12.Sui-Lee Wee and Paul Mozur, ‘China Uses DNA to Map Faces, With Help From the West’, New York Times, 3 December 2019. https://www.nytimes.com/2019/12/03/business/china-dna-uighurs-xinjiang.html
13. Sarah Dai, ‘Chinese police test gait recognition technology from AI start-up Watrix that identifies people based on how they walk’, South China Morning Post, 26 February 2019.https://www.scmp.com/tech/start-ups/article/2187600/chinese-police-surveillance-gets-boost-ai-start-watrix-technology-can
14.Sue-Lin Wong and Qianer Liu, ‘Emotion recognition is China’s new surveillance craze’, Financial Times, 1 November 2019. https://www.ft.com/content/68155560-fbd1 -11 e9-a354-36acbbb0d9b6
15. Paul Bischoff, ‘Surveillance camera statistics: which cities have the most CCTV cameras?’ Comparitech research report, 22 July 2020. https://www.comparitech.com/vpn-privacy/the-worlds-most-surveilled-cities/
16. James Griffiths, The Great Firewall of China: How to build and control and alternative version of the internet (London: Zed Books, 2019). https://www.amazon.com/Great-Firewall-China-Alternative-Internet/dp/1786995352
ΜΕΡΟΣ 2: Social Credit System – τι είναι και πως λειτουργεί
Το σύστημα σκιαγραφήθηκε για πρώτη φορά σε ένα έγγραφο του 2014 που εκπονήθηκε από το Συμβούλιο της Επικρατείας και το υπουργικό συμβούλιο της Κίνας, το οποίο ανέφερε ότι το σχέδιο προέβλεπε «να επιτρέπει στους αξιόπιστους να περιφέρονται παντού κάτω από τον ουρανό, καθιστώντας δυσχερές για τους αναξιόπιστους να κάνουν έστω και ένα μόνο βήμα». Έπρεπε να περιλαμβάνει τόσο άτομα όσο και εταιρείες, συλλέγοντας και αναλύοντας μια σειρά δεδομένων προκειμένου να οικοδομήσουν αυτό που η κυβέρνηση αποκάλεσε μια κουλτούρα «ειλικρίνειας» όπου «η διατήρηση της εμπιστοσύνης είναι ένδοξη». (1)
Το έγγραφο αναφέρει ότι «θα ενισχύσει την ειλικρίνεια στις κυβερνητικές υποθέσεις, την εμπορική ειλικρίνεια, την κοινωνική ειλικρίνεια και την οικοδόμηση δικαστικής αξιοπιστίας».
Το Συμβούλιο της Επικρατείας όρισε ως ημερομηνία-στόχο το 2020 (σ.σ. που τελικά προέκυψε έτος πανδημίας … ) να είναι πλήρως λειτουργικό σε εθνικό επίπεδο, αλλά προς το παρόν αποτελείται από δεκάδες πιλοτικά προγράμματα, που υλοποιούνται από πόλεις, επαρχίες, κυβερνητικούς οργανισμούς και εταιρείες τεχνολογίας, όλα με σκοπό την ανταμοιβή της συμπεριφοράς για όποιον θεωρείται να είναι «καλός», ενώ τιμωρεί τους «κακούς».
Επί παραδείγματι, στοRongcheng, στην ανατολική επαρχίαShandong της Κίνας, σε κάθε έναν από τους 750.000 κατοίκους της πόλης εκχωρούνται 1.000 πόντοι/βαθμοί εκκίνησης. Οι βαθμοί αφαιρούνται για «αντικοινωνική συμπεριφορά», που κυμαίνονται από την παραβίαση των κανόνων κυκλοφορίας και τη φοροδιαφυγή, έως την παράνομη διάδοση της θρησκείας και τη δυσφήμιση των άλλων στο διαδίκτυο. (2)
Σε έναν άνδρα αφαιρέθηκαν 950 πόντοι για επανειλημμένες διαδικτυακές επιστολές με την έκκληση του σε αξιωματούχους να βοηθήσουν σχετικά με ένα αίτημα υγείας της μητέρας του που εκκρεμούσε από εικοσαετίας και κατά συνέπεια παραβίασε έναν κανόνα κατά της«χρήσης της διαδικτυακής αναφοράς για επανειλημμένα παράπονα». Κερδίζονται πόντοι για καλές πράξεις, όπως δωρεά σε φιλανθρωπικούς σκοπούς ή εθελοντισμός σε ένα από τα κοινωνικά προγράμματα της πόλης. Οι κάτοικοι βαθμολογούνται απόAAA έωςD, με τους κορυφαίους βαθμούς να ανταμείβονται με οικονομικές εκπτώσεις όπως ενοικίαση ποδηλάτων σε χαμηλές τιμές ή μειωμένους λογαριασμούς καυσίμων. Όσοι φτάσουν στοDχάνουν την πρόσβαση σε κυβερνητικές θέσεις εργασίας και δάνεια, μεταξύ άλλων τιμωριών.(3,4,5)
Ποιος είναι ο στόχος
Το σύστημα σκοπεύει να παρακολουθεί, να βαθμολογεί και να ρυθμίζει ελέγχοντας την οικονομική, κοινωνική, ηθική και, ενδεχομένως, την πολιτική συμπεριφορά των πολιτών της Κίνας – και επίσης των εταιρειών της χώρας – μέσω του συστήματος τιμωριών και ανταμοιβών.
Ο δηλωμένος στόχος είναι η «παροχή οφελών στον αξιόπιστο πολίτη και η πειθάρχηση των αναξιόπιστων». Η κινεζική κυβέρνηση θεωρεί το σύστημα ένα σημαντικό εργαλείο για να προάγει την οικονομία της Κίνας και να κυβερνήσει την κοινωνία. Υπάρχουν ακόμη πολλές εικασίες για το πώς το τελικό σύστημα θα λειτουργεί πραγματικά σε πλήρη κλίμακα. (6,7)
Πως λειτουργεί
Σε κάθε πολίτη δίνεται η κοινωνική πιστωτική βαθμολογία (socialcreditscore) που αυξάνεται η μειώνεται ανάλογα με το αν η κοινωνική συμπεριφορά του υποκειμένου είναι αποδεκτή. Το σύστημα αξιοποιεί τεράστιες ποσότητες δεδομένων για το κάθε άτομο, συγκεντρωμένες από παραδοσιακές πηγές – όπως π.χ οικονομικά, αστυνομικά και κυβερνητικά αρχεία και υπάρχοντα δεδομένα από ληξιαρχεία ή σχολικούς φακέλους – μαζί με τις ψηφιακές πηγές. Οι τελευταίες περιλαμβάνουν δεδομένα που συλλέγονται από την χρήση του διαδικτύου, όπως το ιστορικό αναζήτησης θέματος, οι προτιμήσεις αγορών σε καταστήματα ηλεκτρονικού εμπορίου και οι αλληλεπιδράσεις σταsocialmedia. Επιπλέον, το σύστημα θα μπορούσε επίσης να βασιστεί σε πληροφορίες που λαμβάνονται μέσα από τα συστήματα παρακολούθησης βίντεο με την βοήθεια από την τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου. (8)
Ανταμοιβή και τιμωρίες
Οι πολίτες με τις υψηλές βαθμολογίες φτάνουν να απολαμβάνουν ειδικά «προνόμια» ενώ αυτοί με τις χαμηλές βαθμολογίες τελικά κινδυνεύουν να αντιμετωπιστούν ως δεύτερης κατηγορίας πολίτες. (9,10,11,12)
Πως κερδίζεις βαθμούς (παραδείγματα)
• Συμμετοχή σε φιλανθρωπικό έργο
• Φροντίδα ηλικιωμένων μελών της οικογένειας σου
• Επηρεάζοντας θετικά τη γειτονιά σου
• Δίνοντας αίμα
• Βοηθώντας τους φτωχούς
• Έχοντας καλό ιστορικό πιστωτικής οικονομικής διαχείρισης
• Διαπράττοντας μια ηρωική πράξη
Πως χάνεις βαθμούς (παραδείγματα)
• Τροχαίες παραβάσεις, όπως π.χ οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ ή η διάσχιση των δρόμων εκτός διαβάσεων
• Η «παράνομη» διαμαρτυρία κατά των αρχών
• Η αγορά πολλώνvideogames
• Αν δεν επισκέπτεσαι τακτικά τους ηλικιωμένους γονείς σου
• Η ανάρτηση αντικυβερνητικών μηνυμάτων σταsocialmedia
• Η διάδοση φημών στο διαδίκτυο
• «Ανειλικρινής» συγγνώμη για εγκλήματα που διαπράχθηκαν
• Συμμετοχή σε οτιδήποτε θεωρείται λατρεία
• Η εξαπάτηση στα διαδικτυακά παιχνίδια
• Η βόλτα με τον σκύλο χωρίς λουρί ή αν ο σκύλος προκαλεί αναστάτωση
Η βαθμολογία που αποδίδεται από τους αλγόριθμους τουSocialCreditSystemοδηγεί σε κάποιες ανταμοιβές ή τιμωρίες ανάλογα με το ύψος της βαθμολογίας που επιτυγχάνει ο Κινέζος πολίτης.
Η υψηλή βαθμολογία ανταμείβεται με:
• Προτεραιότητα για την εισαγωγή ή την απασχόληση σε σχολείο
• Ευκολότερη πρόσβαση σε χρηματικά δάνεια και καταναλωτική πίστη.
• Ενοικίαση ποδηλάτου και αυτοκινήτου χωρίς προκαταβολή
• Δωρεάν πρόσβαση σε αθλητικές εγκαταστάσεις.
• Φθηνότερη χρήση δημόσιων μέσων μεταφοράς
• Συντομότεροι χρόνοι αναμονής στα νοσοκομεία
• Γρήγορη προώθηση στην εργασία
• Γρηγορότερη έγκριση αιτήματος για δημόσια στέγαση
•Φορολογικές ελαφρύνσεις
Η χαμηλή βαθμολογία μπορεί να οδηγήσει σε τιμωρίες όπως:
• Άρνηση αδειών, επιτρεπόμενης χρήσης και πρόσβασης σε κάποιες κοινωνικές υπηρεσίες
• Αποκλεισμός από κρατήσεις αεροπορικών πτήσεων ή εισιτηρίων τρένων υψηλής ταχύτητας
• Αποκλεισμός από δημοπρασίες
• Αποκλεισμός από αγοράrealestate
• Λιγότερη πρόσβαση στην πίστωση
• Χαμηλότερες ταχύτητεςinternet
• Περιορισμένη πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες
• Ακαταλληλότητα για τις κυβερνητικές θέσεις
• Δεν υπάρχει πρόσβαση σε ιδιωτικά σχολεία ή πανεπιστήμια
• Δημόσια έκθεση και ντροπή:
έκθεση είτε διαδικτυακά είτε σε οθόνες τηλεόρασης σε δημόσιους χώρους των ονομάτων, φωτογραφιών και αριθμούς ταυτοτήτων των πολίτών στην μαύρη λίστα. Υποχρεωτικός ήχος κλήσης με εντολή των αρχών που ενημερώνει τον κόσμο ότι καλούν έναν «ανέντιμο οφειλέτη».
Παραπομπές 2ουμέρους
1. State Council of the People’s Republic of China, Planning Outline for the Establishment of a Social Credit System (2014-2020),June 27, 2014. Translation.
2. Nectar Gan, ‘The complex reality of China’s social credit system: hi-tech dystopian plot orlow-key incentive scheme?’ South China Morning Post, 7 February 2019. https://www.scmp.com/news/china/politics/article/2185303/hi-tech-dystopia-or-low-key-incentive-scheme-complex-reality
3. SiminaMistreanu, ‘Life Inside China’s Social Credit Laboratory’, Foreign Affairs, 3 April 2018. https://foreignpolicy.com/2018/04/03/life-inside-chinas-social-credit-laboratory/
4. Orville Schell, ‘Technology has abetted China’s surveillance state’, Financial Times, 2 September 2020. https://www.ft.com/content/6b61 aaaa-3325-44dc-8110-bf4a351185fb
5. ‘China’s Digital Dictatorship’, The Economist, 17 December 2017. https://www.economist.com/node/21711904/print
6. Jiayang Fan, ‘How China wants to rate its citizens’, New Yorker, 3 November 2015. https://www.newyorker.com/news/daily-comment/how-china-wants-to-rate-its-citizens
7. Hai Hodson, ‘Inside China’s plan to give every citizen a character score’, New Scientist, 9 October 2015. https://www.newscientist.com/article/dn28314-inside-chinas-plan-to-giveevery-citizen-acharacter-score/
8. Rachel Botsman, ‘Big Data meets Big Brother as China moves to rate its citizens’, Wired, 21 October 2017. https://www.wired.co.uk/article/chinese-government-social-credit-score-privacy-invasion
9. “CHINA’S SOCIAL CREDIT SYSTEM” pdf, Bertelsmann-Stiftung https://www.bertelsmann-stiftung.de/en/our-projects/germany-and-asia/topics/asia-in-infographics
10. China’s social credit system shows its teeth, banning millions from taking flights, trains https://www.scmp.com/economy/china-economy/article/2186606/chinas-social-credit-system-shows-its-teeth-banning-millions
11. China’s ‘social credit’ system ranks citizens and punishes them with throttled internet speeds and flight bans if the Communist Party deems them untrustworthy https://www.businessinsider.com/china-social-credit-system-punishments-and-rewards-explained-2018-4
12. Alexandra Ma and Katie Canales / China’s ‘social credit’ system ranks citizens and punishes them with throttled internet speeds and flight bans if the Communist Party deems them untrustworthy, Business Insider, Updated May 9, 2021
https://www.businessinsider.com/china-social-credit-system-punishments-and-rewards-explained-2018-4
ΜΕΡΟΣ 3: Το Κράτος ψηφιακής επιτήρησης και οι ιδιωτικές εταιρείες τεχνολογίας
Ο ρόλος της BigTech βιομηχανίας
Τίποτα από όλα αυτά δεν θα ήταν δυνατό χωρίς τη στενή συνεργασία του κράτους με της μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες τεχνολογίας. Το κράτος επιτήρησης είναι μια κοινή επιχείρηση μεταξύ του καθεστώτος και των ΚινεζικώνBigTech εταιρειών, οι οποίες ελέγχουν την ψηφιακή υποδομή (κινητά τηλέφωνα, κάμερες, δίκτυα) και τα δεδομένα. Αυτές οι εταιρείες είναι στενά συνδεδεμένες με το Κόμμα και τον στόχο της «εθνικής ασφάλειας», και της ο «γάμος» είναι ζωτικής σημασίας για το σύστημα μαζικής επιτήρησης και ελέγχου. ΗHuaweiιδίως έχει γίνει εταιρικός φορέας τυποποίησης του κράτους επιτήρησης και ο αλεξικέραυνος για της κριτικούς της Κίνας στην αυξανόμενη αναμέτρηση ΗΠΑ -Κίνας. Η τεχνολογία της είναι φθηνή, χρησιμοποιείται ευρέως στα τελευταία δίκτυα τηλεπικοινωνιών 5G, αλλά είναι πολύ ύποπτη στα μάτια των αξιωματούχων των δυτικών υπηρεσιών πληροφοριών. (1,2,3,4)
Οι δυτικές εταιρείες της είναι επενδυτές της ιδιωτικές κινεζικές επιχειρήσεις στην καρδιά του κράτους επιτήρησης. Δυτικά πανεπιστήμια και ελίτ σχολεία έχουν δημιουργήσει πανεπιστημιουπόλεις στην Κίνα, όπου υπόκεινται σε εποπτεία του Κόμματος και Δυτικοίακαδημαϊκοί συνεργάζονται με εταιρείες και έρευνες που εξυπηρετούν το κράτος επιτήρησης. ΗGoogle, ηApple, τοFacebook προσαρμόζονται στα δεδομένα του Κινεζικού καθεστώτος για να καταφέρουν να συνεργαστούν με την τεράστια αγορά της Κίνας.(5,6,7,8,9)
Οι έξυπνες και πράσινες λύσεις
Στην πείνα της για δεδομένα, παρακολούθηση και έλεγχο, η Κίνα έχει στραφεί στην «παρακολούθηση βάσει σχεδιασμού».
Πάρτε για παράδειγμα την έκρηξη των πωλήσεων ηλεκτρικών οχημάτων, μια τεχνολογία στην οποία έχει υποσχεθεί η Κίνα να γίνει παγκόσμιος ηγέτης. Σύμφωνα με το νόμο, όλα αυτά τα αυτοκίνητα που πωλούνται και οδηγούνται στην Κίνα, πρέπει να «κάνουνcheck–in» κάθε τριάντα δευτερόλεπτα, στέλνοντας στις αρχές μια ροή δεδομένων, συμπεριλαμβανομένης της θέσης του αυτοκινήτου, της ταχύτητας και κατεύθυνσης. Οι οδηγοί δεν ενημερώνονται για το πώς ή γιατί συλλέγονται αυτά τα δεδομένα, αλλά σύμφωνα με έναν κανονισμό του Υπουργείου Βιομηχανίας και Τεχνολογίας Πληροφοριών, η υποχρεωτική «πλατφόρμα παρακολούθησης» πρέπει να είναι εγκατεστημένη σε κάθε αυτοκίνητο και να συνδέεται με τις βάσεις δεδομένων τηςτοπικής και της εθνικής κυβέρνησης. (10)
Ολόκληρες πόλεις επανασχεδιάζονται και κατασκευάζονται για επιτήρηση. Αυτές συνήθως αναφέρονται ως «Έξυπνες πόλεις – SmartCities»και δεν είναι απλώς ένα κινεζικό φαινόμενο. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη εγγύηση για να χτυπήσει η καρδιά γρηγορότερα των τεχνολατρών παγκοσμίως, από την συζήτηση για έξυπνες, φουτουριστικές πόλεις. Με έναν πρόχειρο λογαριασμό, οι μισές από τις περίπου 1.000 έξυπνες πόλεις υπό κατασκευή παγκοσμίως βρίσκονται στην Κίνα. (11)
Αυτοί δημιουργούν πολλές τεχνολογικές φλυαρίες για ένα ενσύρματο, δικτυωμένο μέλλον, αλλά όπως το διάσημο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό «ScientificAmerican» ανέφερε: «Η τρέχουσα πραγματικότητα των έξυπνων πόλεων είναι ότι δεν υπάρχουν. Στο τέλος της ημέρας, οι περισσότερες από τις λεγόμενες έξυπνες πόλεις είναι απλώς πόλεις με λίγα ή περισσότερα ξεχωριστά έξυπνα έργα». (12)
Στις δυτικές δημοκρατίες, οι έξυπνες πόλεις έχουν προκαλέσει σημαντική διαμάχη. Μια συνεργασία μεταξύ της πόλης του Τορόντο και τωνSidewalkLabs τηςGoogle υποτίθεται ότι θα μετατρέψει μια έκταση δώδεκα στρεμμάτων εγκαταλελειμμένης προκυμαίας σε αστικό ιερό αφιερωμένο στην τεχνολογία της πληροφορίας. Θα γεμίσει αισθητήρες, χρησιμοποιώντας τα δεδομένα – για την κυκλοφορία, την ποιότητα του αέρα, τον θόρυβο, τη χρήση ενέργειας, ακόμη και την ποσότητα των απορριμμάτων στους κάδους του – για να καθοδηγήσει τη λειτουργία του και να διαχειριστεί υπηρεσίες. Αλλά από τότε που επετεύχθη η συμφωνία το 2017, έχει υποβαθμιστεί με ανησυχίες για την ιδιωτικότητα των πολιτών και την δυσπιστία για το πώς ηGoogle θα χρησιμοποιήσει τα δεδομένα. (13)
Η εξάλειψη της ανωνυμίας και της ιδιωτικότητας
Λίγο πριν από τα Χριστούγεννα του 2019, η Κίνα ξεκίνησε άλλη μία χρήση για την αναγνώριση προσώπου. Εφαρμόστηκε ένας νόμος που απαιτούσε από όλους όσους εγγράφονταν για νέες υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας να σαρώσουν τα πρόσωπά τους. Για χρόνια το Πεκίνο προσπαθεί να εξαλείψει την ανωνυμία στο διαδίκτυο και να αναγκάσει τους χρήστες του διαδικτύου να εγγραφούν με τα πραγματικά τους ονόματα. Είχε γίνει ένα παιχνίδι γάτας και ποντικού, οι χρήστες συχνά κρύβονταν πίσω από υποτιθέμενες ταυτότητες για να κατακρίνουν την κυβέρνηση. Το Κόμμα τώρα έκλεινε τυχόν εναπομείναντα κενά, ελέγχοντας ότι τα πρόσωπα αντιστοιχούν στις ταυτότητες. (14)
Λειτούργησε ως υπενθύμιση ότι ενώ το κράτος επιτήρησης παρακολουθεί και ανιχνεύει, επεκτείνοντας δραματικά την εμβέλεια του, το Κομμουνιστικό Κόμμα έχει επίσης σφίξει το χέρι ελέγχου του στον κόσμο του διαδικτύου. Το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία κάποτε έδιναν τόσες πολλές υποσχέσεις στην Κίνα, εξοπλίστηκαν από το Κόμμα και μετατράπηκαν σε όργανα κοινωνικού ελέγχου. Ενώ οι κάμερες παρακολουθούν τη συμπεριφορά, το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο, ακόμη και για την τροποποίησή της συμπεριφοράς.(15,16)
Μήπως όλα αυτά σας θυμίζουν κάτι από την τηλεοπτική σειρά (δυστοπικής) επιστημονικής φαντασίας BlackMirror … ; (17)
Παραπομπές 3ουμέρους
1. Louise Lucas, ‘Tencent’s losing game with Chinese regulators’, Financial Times, 18 June 2019. https://www.ft.com/content/8ac2b862-789d-11e9-b0ec-7dff87b9a4a2
2. Danielle Cave, Dr Samantha Hoffman, Alex Joske, Fergus Ryan and Elise Thomas, ‘Mapping China’s Tech Giants’, Australian Strategic Policy Institute, 18 May 2019. https://www.aspi.org.au/report/mapping-chinas-tech-giants
3. ‘Huawei is trying to solve a hard problem’, The Economist, 8 August 2019. https://www.economist.com/china/2019/08/08/huawei-is-trying-to-solve-a-hard-problem
4. Stuart Lau, ‘Huawei’s 5G ambitions under pressure in Britain over Xinjiang’, South China Morning Post, 24 December 2019.
xinjiang?module=perpetual scroll 0&pgtype=article&campaign=3043450
5. Ryan Gallagher, ‘Google Plans to Launch Censored Search Engine in China, Leaked Documents Reveal’, The Intercept, 1 August 2018.
https://theintercept.com/2018/08/01/google-china-search-engine-censorship/
6. Ryan Gallagher and Lee Fang, ‘Google Suppresses Memo Revealing Plans to Closely Track search users in China’, The Intercept, 21 December 2018.
7. Mike Isaac, ‘Facebook Said to Create Censorship Tool to Get Back Into China’, New York Times, 22 November 2016.
https://www.nytimes.com/2016/11/22/technology/facebookcensorship-tool-china.html
8. Julia Greenberg, ‘Facebook Says It Has Advertisers in China Despite Ban’, Wired, 11 April 2015. https://www.wired.com/2015/11/facebook-says-it-has-advertisers-in-china-despiteban/
9. Charlie May, ‘Apple removes VPN services from App Store in China’, Salon, 29 July 2017. https://www.salon.com/2017/07/29/apple-removes-vpn-services-from-the-app-store-in-china-report/
10. Yuan Yang, ‘China demand for electric vehicles raises privacy issues’, Financial Times, 29 November 2018. https://www.ft.com/content/a868e3dc-f3b9-11e8-ae55-df4bf40f9d0d
11. Jamil Anderlini, ‘How China’s smart city tech focuses on its own citizens’, Financial Times, 5 June 2019. https://www.ft.com/content/46bc137a-5d27-11e9-840c-530737425559
12. Kendra L. Smith, ‘The inconvenient truth about smart cities’, Scientific American, 17 November 2017
https://blogs.scientificamerican.com/observations/the-inconvenient-truth-about-smart-cities/
13. Leyland Cecco, ‘Surveillance capitalism: critic urges Toronto to abandon smart city project’, The Guardian, 6 June 2019. https://www.theguardian.com/cities/2019/jun/06/toronto-smart-city-google-project-privacyconcerns
14. Lily Kou, ‘China brings in mandatory facial recognition for mobile phone users’, The Guardian, 2 December 2019.
15. “Hello, Big Brother: How China controls its citizens through social media”, Deutsche Welle,
2017
16. Wang Yizhi, Dai Yuwan, Li Hao, Song Lili, Social Media and Attitude Change: Information Booming Promote or Resist Persuasion?, Frontiers in Psychology, v.12, 2021 https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2021.596071 /full
17. Μαριάνθη Πελεβάνη, «Πως τοBlackMirror εφαρμόζεται στην Κίνα»,Tvxs, 09 Ιαν. 2019 https://tvxs.gr/news/kosmos/pos-black-mirror-efarmozetai-stin-kina
ΜΕΡΟΣ 4: Έρχεται το Social CreditSystem και στην Δύση;
Σε αυτό το σημείο Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι στον Κινέζικο κόσμο της χώρας/ηπείρου του 1,4δισεκατομμυρίου κατοίκων, το σύστημα της πιστωτικής κοινωνικής αξιολόγησης τυγχάνει ευρείας αποδοχής, αν δεχτούμε ως έγκυρες ορισμένες έρευνες και μαρτυρίες που διέρχονται από τα στεγανά του κινεζικού καθεστώτος (1). Η αφοσίωση και η υπακοή στην ανώτατη αρχή, αποτελεί μία θεμελιώδης διαχρονικά αξία σε μεγάλο μέρος των Ασιατικών εθνών, συμβατή με τον τρόπο ζωής τους και ιδιαίτερα πέραν του Σινικού τείχους. (2)
Ίσως για αυτό όταν κάποιοι πολίτες στην Ελλάδα ανησυχούσαν για τις δυσοίωνες εξελίξεις στηνhi–tech ψηφιακή επιτήρηση των Κινέζων και αναρωτιόνταν αν θα αργήσουν να φτάσουν και στα μέρη μας, εφησύχαζαν με τον ευσεβή πόθο ότι οι μεγάλες πολιτισμικές διαφορές, οι δημοκρατικές καταβολές στον Δυτικό κόσμο και ειδικά στην Ευρώπη, θα αποτελούσαν ισχυρό αν όχι ανυπέρβλητο ανάχωμα. Εκτός αν, συμπλήρωναν μερικοί «συνωμοσιολόγοι», συνέβαινε κάποιο εξαιρετικά έκτακτο γεγονός που θα προκαλούσε ισχυρό σοκ στους πολίτες και θα έδινε την χρυσή ευκαιρία στις πρόθυμες κυβερνητικές ηγεσίες της Δύσης να προχωρήσουν σε ανάλογου είδους παρεμβάσεις όπως στην Κίνα. Όπως η αντιμετώπιση ενός τρομοκρατικού κινδύνου, ενός βιολογικού όπλου ή η αντιμετώπιση μίας μεγάλης κλίμακας φυσική καταστροφή στον πλανήτη…
Υγειονομική Κρίση Covid-19
Η κρίση τουCovid-19 έχει πυροδοτήσει ένα νέο κύμα ψηφιοποίησης.(3) Για να αντιμετωπίσουν τις καταστροφικές συνέπειες του ιού, τα κράτη και οι εταιρείες πειραματίζονται με συστήματα που παρακολουθούν τους πολίτες. Οι αναδυόμενες τεχνολογίες χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο για την απόδοση «κοινωνικής πίστης» σε άτομα, ταξινομώντας τα ως υγιή ή ανθυγιεινά, ασφαλή ή επικίνδυνα, αξιόπιστα ή αναξιόπιστα. Τέτοια συστήματα παρακολουθούν τους πολίτες, τους κατατάσσουν ή τους βαθμολογούν και ωθούν ή καθοδηγούν τη συμπεριφορά τους, αναδιαμορφώνοντας θεωρίες και πρακτικές της επιβολής του νόμου, της διακυβέρνησης και του πολιτικού βίου εν γένει.(4,5,6)
Στην Κίνα οι πολίτες αποδέχθηκαν το σύστημα ελέγχου της κοινωνικής συμπεριφοράς, γιατί κατά δήλωση τους υπάρχει έλειμμα εμπιστοσύνης προς τον συμπολίτη τους κάτι που δυσχεραίνει τις καθημερινές και εμπορικές τους συναλλαγές.(1) Μήπως κάτι ανάλογο δεν προωθείται και σε εμάς, μέσω της γενικευμένης ρητορικής για τον αναξιόπιστο πολίτη που δεν φορά την μάσκα του ή δεν τηρεί με ευλάβεια τα υγειονομικά μέτρα ή για την «εγκληματική» συμπεριφορά για το κοινωνικό σύνολο όσων πολιτών δεν εμβολιάζονται; Δεν είναι παγκοίνως αισθητό ότι οι όμιλοι ΜΜΕ προωθούν συστηματικά και οργανωμένα το κυβερνητικό αφήγημα (με το αζημίωτο φυσικά) ελέγχοντας και τροποποιώντας την σκέψη και την συμπεριφορά της πλειοψηφίας των συμπολιτών μας;(7)
Αναλογιστείτε πως στα σχεδόν δύο χρόνια της κρίσηςCovid 19, όλο και περισσότερο συνηθίζουμε στην ψηφιακή διακυβέρνηση, μεταξύ άλλων μέσω της χρήσης «έξυπνων» εφαρμογών στα κινητά μας τηλέφωνα /smartphones και αποδεχτήκαμε τον έλεγχο των ευαίσθητων προσωπικών μας δεδομένων υγείας από τρίτους για να εισέλθουμε σε ένα δημόσιο χώρο ή ένα εμπορικό κατάστημα. Πως αποδεχθήκαμε «μέτρα» που διαχωρίζουν τους πολίτες σε υγιείς, νομιμόφρονες και αξιόπιστους από την μια πλευρά ενώ από την άλλη βρίσκονται οι ανθυγιεινοί, αντικοινωνικοί και αναξιόπιστοι πολίτες που στιγματίζονται με την απαγόρευση της εισόδου τους σε κοινόχρηστους χώρους ή την περιορισμένη πρόσβαση τους σε υπηρεσίες. Σας θυμίζει κάτι αυτό, από όσα αναφέραμε λίγο πιο πάνω για το σύστημα ανταμοιβών και τιμωρίας στην Κίνα; Μήπως το πείραμα της Κίνας αποτελεί πρότυπο για μία νέα «κανονικότητα» στην Δύση που ήδη εφαρμόζεται ελέω μίας έκτακτης υγειονομικής κρίσης; (8,9,10,11)
Η ερώτηση αποκτά ρητορική διάσταση για την χώρα μας, μετά και την εφαρμογή των πρόσφατων «μέτρων» της 6ης Νοεμβρίου 2021, σύμφωνα με τα οποία, ο βαθμός συμμετοχής των πολιτών στις κοινωνικές εκδηλώσεις καθορίζεται από το αν έχει κάποιος εμβολιασθεί ή από το αν έχει πιστοποιηθεί εργαστηριακά ότι είναι «υγιής» και «ασφαλής» για κοινωνική συμμετοχή αλλά πάντως όλοι ελέγχονται αν φέρουν το πολυπόθητο πιστοποιητικό με την σφραγίδα QR–Code στο έξυπνο κινητό τους. Επιπλέον, οι επιχειρήσεις που δεν συμμορφωθούν με τους νέους υγειονομικούς περιορισμούς, θα εγγράφονται στην «μαύρη λίστα», δηλαδή στην ψηφιακή πλατφόρμα του Υπουργείου Ανάπτυξης, προκειμένου να ενημερώνονται σχετικά οι πολίτες…(12) Ανάλογες παρεμβάσεις εφαρμόζονται και σε άλλες χώρες του δυτικού κόσμου ιδιαίτερα αυτές που έχουν ισχυρή επίδραση από το αγγλοσαξονικό στοιχείο. Αυτές θα κλιμακωθούν μέσα στο 2022, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις κρατών για μερική ή καθολική υποχρεωτική συμμετοχή των πολιτών τους στονcovid-19 εμβολιασμό. (13,14)
Επί της ουσίας παρατηρούμε την κοινωνία μας να μετατρέπεται σε εκτεταμένο στρατόπεδο συγκέντρωσης, με την δυνατότητα χρήσης των υποδομών του να μεταλλάσσεται από φυσικό δικαίωμα σε προνόμιο όσων χρησιμοποιούν το υγειονομικό πιστοποιητικό το οποίο τους δίνεται ή τους αφαιρείται ανάλογα με τις ισχύουσες αποφάσεις του καθεστώτος της κεντρικής κρατικής διοίκησης.(15)
Ευελπιστούμε πως γίνεται κατανοητό σε κάθε νοήμονα, με δημοκρατικές αρχές και ευαισθησίες, συμπολίτη μας ότι οι θεμελιώδεις αξίες της ελευθερίας και της αξιοπρέπειας τίθενται υπό αίρεση.
Αυτό που απομένει να αποδειχθεί και να γραφτεί στην ιστορία, είναι αν θα γίνει τελικά αποδεκτό ως η «νέα κανονικότητα» από τους πολίτες της Ευρώπης. Ιδιαίτερα δε, σε ότι μας αφορά, τους Έλληνες …
Σημαντικές σημειώσεις
i)Αφορμήγιατοάρθροκαισημαντικήπηγήυλικούαποτέλεσετοβιβλίο«Every Breath You Take: China’s New Tyranny» του Ian Williams, 2021. Ο IanWilliams*, είναι Βρετανός και ενδεχομένως το βιβλίο του να εξυπηρετεί εμμέσως τα συμφέροντα της χώρας του. Χωρίς να παραβλέπουμε αυτήν την πιθανότητα, εκμεταλλευτήκαμε το γεγονός ότι μας προμηθεύει με πληθώρα στοιχείων από τον σύγχρονο Κινέζικο κόσμο που για τους περισσότερους από εμάς είναι άγνωστος έως απροσπέλαστος…(*ΟIanWilliams είναι ένας βραβευμένος δημοσιογράφος που έχει κάνει ρεπορτάζ από όλο τον κόσμο. Κάλυψε επιχειρηματικές δραστηριότητες για τουςLondonSundayTimes πριν γίνει ξένος ανταποκριτής, με έδρα τη Ρωσία και στη συνέχεια την Ασία για τοChannel 4 News και τοNBC. ΟIan έχει ταξιδέψει και δουλέψει σε όλη την Κίνα. Ζει στο Λονδίνο.)
ii)Σκοπός του άρθρου δεν είναι σε καμία περίπτωση να δαιμονοποιήσει την «κακή» Κίνα έναντι της «καλής» Δύσης. Η Κίνα εξάλλου εφαρμόζει το υπό συζήτηση μοντέλο διακυβέρνησης στα όρια της επικράτειας της κυρίως από και προς Κινέζους.
Αντίθετα αποτελεί ιστορικό προηγούμενο για τις ηγέτιδες δυνάμεις της δύσης, τέως αποικιακές και νυν φιλελεύθερες να εξάγουν βιαίως το «πολιτιστικό μοντέλο» τους σε άλλες χώρες που αποτέλεσαν στόχο στα γεωστρατηγικά σχέδια τους.
Το παράδοξο της εποχής μας είναι ότι η ολοένα αυξανόμενη αντικατάσταση της ανθρώπινης εργασίας από ρομποτικές τεχνολογίες, καθιστά την διαχείριση των πόρων και του ελεύθερου χρόνου των πολιτών ένα κρίσιμο ζήτημα, με πιθανή την υιοθέτηση του αυταρχικού Κινέζικου μοντέλου διακυβέρνησης από την Δύση.(16)
Παραπομπές 4ουμέρους
1. Genia Kostka, “China’s Social Credit Systems and Public Opinion: Explaining High Levels of Approval”, FreieUniversitat Berlin, January 2018
2.βλ. λήμμα “Filial piety”, (Chinese: xiao), Wikipedia
https://en. wikipedia.org/wiki/Filial_piety
3. ‘The new normal is digital”. Department of Economic and Social Affairs, United Nations 2020
https://www.un.org/en/desa/new-normal-digital
4.TehillaShwartzAltshuler and Rachel AridorHershkowitz, “How Israel’s COVID-19 mass surveillance operation works”, The Brookings Institution, July 6, 2020
https://www.brookings.edu/techstream/how-israels-covid-19-mass-surveillance-operation-works/
5. Arjun Kharpal, “Use of surveillance to fight coronavirus raises concerns about government power after pandemic ends”, CNBC, Mar 26 2020
6. Vincent Manancourt, JanoschDelcker, Mark Scott and Laurens Cerulus, “In fight against coronavirus, governments embrace surveillance “, POLITICO, March 24, 2020
https://www.politico.eu/article/coroanvirus-covid19-surveillance-data/
7.“Ευρωπαϊκό «χαστούκι» στην κυβέρνηση για τη λίστα Πέτσα”, Εφημερίδα των Συντακτών,30 Νοεμβρίου 2020 https://www.efsyn.gr/node/270859
8. Tracey Follows, “Are Social Credit Systems Coming To The West?”, Forbes, Oct 7, 2021
https://www.forbes.com/sites/traceyfollows/?sh=161804365bac
9. “Evidence and scenarios for global data systems-The Future of Citizen Data Systems -pdf”, British Government Office for Science, September 2020 https://tinyurl.com/36rjjy3f
10. Jesse Hirsh, “COVID-19 as a Case for Social Scoring Systems”, Centre for International Governance Innovation (CIGI), September 15, 2020
https://www.cigionline.org/articles/covid-19-case-social-scoring-systems/
11. Research project, “Citizenship Governance in the Age of Covid-19: The Case of Social Credit”, European University Institute https://www.eui.eu/research-hub?id=citizenship-governance-in-the-age-of-covid-19-the-case-of-social-credit
12.“Νέα μέτρα για τους ανεμβολίαστους”,CNN, Σάββατο, 06 Νοεμβρίου 2021
13.Newsroom, “Κορονοϊός: Προς υποχρεωτικό εμβολιασμό κινούνται Γερμανία και Αυστρία – «Τσουχτερά» τα πρόστιμα”,Insider, 06-12-2021
14.“Τροπολογία για υποχρεωτικό εμβολιασμό “, Ναυτεμπορική, Τετάρτη, 01 Δεκεμβρίου 2021
https://www.naftemporiki.gr/documents/1806498/tropologia-gia-upoxreotiko-emboliasmo
15.Αλκιβιάδης Κεφαλάς, “Η πανδημία όπλο πλανητικού ελέγχου”, εφημ.Δημοκρατία,8/2/2021
https://www.newsbreak.gr/apopseis/167976/i-pandimia-oplo-planitikoy-elegchoy/
16.Νεγρεπόντη-Δελιβάνη Μαρία, “Η Κίνα ως το νέο μοντέλο επιβίωσης του καπιταλισμού”,SLpress.gr, 12/11/2021
https://slpress.gr/oikonomia/i-kina-os-to-neo-montelo-epiviosis-toy-kapitalismoy/
.png)
