Το χρέος των ΗΠΑ είναι εκτός ελέγχου. Η κυβέρνηση Μπάιντεν ενδέχεται τον επόμενο μήνα να μην μπορέσει να πληρώσει τα οφειλόμενα εάν δεν επιτευχθεί μια συμφωνία μεταξύ Ρεπουμπλικανών και Δημοκρατικών ώστε να αυξηθεί το ανώτατο όριο των 31,4 τρισ. δολαρίων στον κρατικό δανεισμό. Το ενδεχόμενο αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει παγκόσμια οικονομική καταστροφή και αναταραχή στις χρηματοπιστωτικές αγορές.
Όσον αφορά τις επιπτώσεις εντός της αμερικανικής επικράτειας στο ενδεχόμενο μη επίτευξης συμφωνίας, το πρώτο βασικό σενάριο προβλέπει μια τεχνική στάση πληρωμών, μια εκτεταμένη περίοδο δηλαδή στη διάρκεια της οποίας το Αμερικανικό Δημόσιο δεν θα εκπληρώνει κάποιες ή όλες τις οικονομικές του υποχρεώσεις. Οι επιπτώσεις εδώ θα είναι σκληρές αλλά όχι τόσο αβάσταχτες εν συγκρίσει με το δεύτερο, πιο οδυνηρό σενάριο.
Το πρώτο σενάριο δείχνει αρχικά διπλασιασμό της ανεργίας από το 3,4% κοντά στο 7%, με 4 εκατομμύρια χαμένες θέσεις εργασίας. Η οικονομία της χώρας αναμένεται να παρουσιάσει ύφεση σε ορίζοντα 6 μηνών, ενώ θα υπάρξει μια κλιμακούμενη άνοδος του πληθωρισμού.
Όσον αφορά το εφιαλτικό δεύτερο σενάριο, αυτό προβλέπει πραγματική χρεοκοπία, με τα ταμεία των ΗΠΑ να «στερεύουν» και να αναστέλλονται οι πληρωμές. Θα επακολουθήσει τετραπλασιασμός της ανεργίας στο 12% εντός του πρώτου εξαμήνου με 11 εκατομμύρια χαμένες θέσεις εργασίας. Παράλληλα αναμένεται μεγάλη πτώση του ρυθμού ανάπτυξης κατά 10%, γεγονός που προκαλέσει μια ύφεση διαρκείας, ενώ ταυτόχρονα ο πληθωρισμός την επόμενη χρονιά πρόκειται να φτάσει το 11%.
Είτε με το ένα είτε με το άλλο σενάριο πάντως, η πιστοληπτική ικανότητα των ΗΠΑ θα αποδυναμωνόταν, η αξία του δολαρίου θα έπεφτε και θα αυξανόταν το κόστος δανεισμού τόσο για το Δημόσιο όσο και για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.
Το χρονοδιάγραμμα το Reuters
Από την πλευρά του το Reuters έκανε ένα χρονοδιάγραμμα για το πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου που δείχνει πώς μπορεί να εξελιχθεί η αθέτηση πληρωμών, με βάση την προειδοποίηση του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ ότι μπορεί να ξεμείνει από μετρητά ήδη από την 1η Ιουνίου.
1η Ιουνίου
Τα ταμειακά διαθέσιμα του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ θα στερέψουν, με αποτέλεσμα να φτάσει στο ανώτατο όριο του χρέους. Τα ημερήσια φορολογικά έσοδα 26 δισεκατομμυρίων δολαρίων δεν θα είναι αρκετά για να καλύψουν περίπου 101 δισεκατομμύρια δολάρια σε υποχρεώσεις δαπανών.
Εάν το Υπουργείο Οικονομικών λειτουργήσει σύμφωνα με ένα σχέδιο που καταρτίστηκε το 2011, δεν θα επιλέξει ποιους λογαριασμούς θα πληρώσει και θα περιμένει ώσπου να έχει αρκετά χρήματα για να πληρώσει τους λογαριασμούς μιας ολόκληρης ημέρας. Οι πάροχοι ιατρικών υπηρεσιών θα πληρωθούν 47 δισεκατομμύρια δολάρια από το Medicare, το πρόγραμμα δημόσιας ασφάλισης υγείας των Η.Π.Α. για τους ηλικιωμένους. Οι στρατιώτες θα μείνουν απλήρωτοι.
Οι επενδυτές της Wall Street θα μπορούν να πληρωθούν προς το παρόν, αλλά υπάρχουν κίνδυνοι. Με τις πληρωμές του κεφαλαίου του χρέους να ολοκληρώνεται – συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων την 1η Ιουνίου – το Υπουργείο Οικονομικών θα δανειστεί για να καλύψει τα οφειλόμενα και να παραμείνει κάτω από το όριο χρέους. Εάν οι επενδυτές αρνηθούν να δανείσουν αυτά τα χρήματα από φόβο ότι δεν θα επιστραφούν, οι ΗΠΑ μπορεί να αρχίσουν να χάνουν πληρωμές και να αθετήσουν τις υποχρεώσεις τους προς το χρέος τους, συγκλονίζοντας το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα.
2α Ιουνίου
Ακόμα κι αν η Ουάσιγκτον συνεχίσει να πληρώνει τα χρέη στην ώρα τους, τα χρηματιστήρια πιθανότατα θα καταρρεύσουν. Αυτό μπορεί να ασκήσει πίεση στον Ρεπουμπλικανό πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων Κέβιν Μακάρθι και στον Δημοκρατικό Πρόεδρο Τζο Μπάιντεν να δράσουν γρήγορα. Οι Ρεπουμπλικάνοι, που ελέγχουν το ένα σώμα στο Κογκρέσο, απαιτούν μεγάλες περικοπές δαπανών με αντάλλαγμα την υποστήριξή τους για αύξηση του ανώτατου ορίου χρέους.
Χωρίς συμφωνία, άλλη μια μέρα λογαριασμών μπορεί να μην τελειώσει καλά. Οι συνταξιούχοι και άλλοι δικαιούχοι κοινωνικής ασφάλισης δεν θα λάβουν 25 δισεκατομμύρια δολάρια. Οι πολιτείες δεν θα λάβουν 2 δισεκατομμύρια δολάρια που τους οφείλονται για επιδοτήσεις ασφάλισης υγείας στο Medicaid για τους φτωχούς. Μέχρι αυτή τη στιγμή, μεγάλα τμήματα της χώρας δεν θα πληρώνονταν.
6η Ιουνίου
Οι κατασκευαστές όπλων και άλλες εταιρείες που προμηθεύουν τον αμερικανικό στρατό δεν θα εισπράξουν 2 δισεκατομμύρια δολάρια που τους οφείλονται.
7η Ιουνίου
Περίπου μια εβδομάδα μετά την κρίση, είναι πιθανό ορισμένα χρέη να αποπληρωθούν. Το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ θα έχει εισπράξει περίπου 110 δισεκατομμύρια δολάρια σε φόρους από τότε που σταμάτησε να προσθέτει στο χρέος, αρκετά για να καλύψει τα οικονομικά κενά από την 1η Ιουνίου. Αλλά ακόμα περισσότερες πληρωμές θα “τρέχουν” με τους Αμερικανούς να περιμένουν επιστροφή φόρων ύψους 1 δισ. δολαρίων.
8η Ιουνίου
Τα εκπαιδευτικά προγράμματα που εκτελούνται από κρατικές και τοπικές κυβερνήσεις δεν θα λάβουν 1 δισεκατομμύριο δολάρια σε προγραμματισμένη χρηματοδότηση. Η κρίση θα βαθύνει στα νοσοκομεία των ΗΠΑ, καθώς οι πληρωμές των ομοσπονδιακών ασφαλίσεων μένουν και άλλο πίσω.
15η Ιουνίου
Τα πράγματα θα γίνουν πολύ επικίνδυνα στις 15 Ιουνίου, όταν το Υπουργείο Οικονομικών πρόκειται να πληρώσει στους επενδυτές περίπου 2 δισεκατομμύρια δολάρια σε πληρωμές τόκων για το εθνικό χρέος. Το Υπουργείο Οικονομικών δήλωσε το 2014 ότι είναι τεχνικά ικανό να δώσει προτεραιότητα στις πληρωμές τόκων έναντι άλλων υποχρεώσεων.
Υπό την προϋπόθεση ότι υλοποιηθεί το προαναφερόμενο, η ημερήσια εισροή εσόδων από φόρους επιχειρήσεων θα δώσει στο Υπουργείο Οικονομικών αρκετά μετρητά για να πραγματοποιήσει την πληρωμή του χρέους. Αλλά τα έσοδα δεν θα καλύψουν όλους τους άλλους λογαριασμούς που λήγουν στις 15 Ιουνίου, όπως οι μισθοί των στρατιωτικών.
Αισιόδοξος παρ’ όλα αυτά ο Μπάιντεν
Από την πλευρά του ωστόσο ο Τζο Μπάιντεν δηλώνει αισιόδοξος: «Θα συνεχίσουμε τις συνομιλίες μέχρι να πετύχουμε μια συμφωνία για την αύξηση του ορίου του χρέους», δήλωσε ενώπιον των δημοσιογράφων προτού αναχωρήσει για την Ιαπωνία και τη Σύνοδο Κορυφής της G7 τονίζοντας ότι τα στελέχη του Κογκρέσου με τα οποία συναντήθηκε την Τρίτη «συμφωνούν να αποφευχθεί η στάση πληρωμών».
Πάντως ακόμη και στο καλό σενάριο που βρεθεί η «χρυσή τομή» και υπάρξει συμφωνία για την αύξηση του ορίου χρέους, όπως άλλωστε έχει συμβεί 79 φορές από το 1960, το πρόβλημα της αμερικανικής οικονομίας δεν θα επιλυθεί. Το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ έχει εκτοξευτεί στο 129%, ενώ με πρωτογενές έλλειμμα που φτάνει στο 3,27%, θα κληθεί τους επόμενους 7 μήνες να αντλήσει από τις αγορές περίπου 1τρισ. δολάρια.
