Ο πρόεδρος της Νότιας Αφρικής Σίριλ Ραμαφόζα κήρυξε το βράδυ της Πέμπτης τη χώρα σε κατάσταση εθνικής καταστροφής, σε μια προσπάθεια να επιλύσει τη βαθιά ενεργειακή κρίση που υπονομεύει την καθημερινότητα και την οικονομία της μεγαλύτερης βιομηχανικής δύναμης της αφρικανικής ηπείρου.
Εδώ και μήνες 60 εκατομμύρια Νοτιοαφρικανοί αναγκάζονται να μαγειρεύουν, να πλένουν τα ρούχα τους και να φορτίζουν τα κινητά τους τηλέφωνα μόνο για λίγες ώρες την ημέρα. Η χώρα έχει έλλειψη ηλεκτρικής ενέργειας και παρέχει το ηλεκτρικό «με το δελτίο», προχωρώντας σε προγραμματισμένες διακοπές. Κάποιες ημέρες, οι κάτοικοι μένουν χωρίς ρεύμα επί 12 ώρες καθώς η κατάσταση από πέρσι έχει επιδεινωθεί.
«Κηρύσσουμε κατάσταση εθνικής καταστροφής για να ανταποκριθούμε στην κρίση του ηλεκτρικού και τις συνέπειές της» είπε ο Ραμαφόζα, από το Δημαρχείο του Κέιπ Τάουν, όπου εκφώνησε την ετήσια ομιλία του για την Κατάσταση του Έθνους. Όπως εξήγησε «σε έκτακτες συνθήκες, επιβάλλονται έκτακτα μέτρα». Άμεση προτεραιότητα είναι να μειωθεί τους επόμενους μήνες το χρονικό διάστημα των διακοπών ρεύματος και, τελικά, να σταματήσουν τελείως.
Η κήρυξη της χώρας σε κατάσταση καταστροφής επιτρέπει στην κυβέρνηση να αποδεσμεύσει πόρους ώστε να ενισχυθούν μεταξύ άλλων οι εταιρείες του διατροφικού τομέα, που πλήττονται περισσότερο. Στα νοσοκομεία και τις μονάδες καθαρισμού του νερού θα σταματήσουν, κατά το δυνατόν, οι διακοπές ρεύματος ενώ θα οριστεί και ένας υπουργός Ηλεκτρισμού που θα υπάγεται απευθείας στην προεδρία.
Στόχος του Ραμαφόζα είναι επίσης να κατευνάσει τη λαϊκή οργή, αφού τις τελευταίες εβδομάδες οργανώνονται διαδηλώσεις διαμαρτυρίας σε πολλές πόλεις, με πρωτοβουλία των συνδικάτων και της αντιπολίτευσης. Νωρίτερα σήμερα, εκατοντάδες διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν στο Κέιπ Τάουν, διαμαρτυρόμενοι για τη δύσκολη κοινωνικοοικονομική κατάσταση που βιώνουν: η ανεργία φτάνει στο 32,9%, η ανάπτυξη για φέτος προβλέπεται σχεδόν μηδενική (0,3%) και η αύξηση του κόστους διαβίωσης συνεχίζεται, υπό την επίδραση του πληθωρισμού.
«Η κρίση σταδιακά εξελίχθηκε και πλήττει όλα τα κοινωνικά στρώματα» και μετατρέπεται σε «απειλή για την οικονομία και τον κοινωνικό ιστό» προειδοποίησε ο πρόεδρος.
Η δημόσια εταιρεία Eskom που παράγει το 90% του ηλεκτρικού ρεύματος που καταναλώνει η χώρα σήμερα είναι πνιγμένη στα χρέη: σχεδόν 21 δισεκ. ευρώ (400 δισεκ. ραντ) ενώ οι πεπαλαιωμένες μονάδες παραγωγής με χρήση άνθρακα συχνά εμφανίζουν βλάβες. Η Νότια Αφρική εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα ορυκτά καύσιμα και δυσκολεύεται να κάνει τη μετάβαση προς την καθαρή ενέργεια.
Σε πολιτικό επίπεδο, ο πρόεδρος Ραμαφόζα διανύει επίσης μια δύσκολη περίοδο. Απόψε τον διέκοψαν πολλές φορές στην αρχή της ομιλίας του, καθώς τα πνεύματα ήταν οξυμένα. Μέλη του ριζοσπαστικού αριστερού κόμματος EFF (Μαχητές για την Οικονομική Ελευθερία) πλησίασαν στο βήμα, διακόπτοντας την τελετή, μέχρι που τους απέβαλαν από την αίθουσα. Οι ηγέτες του κινήματος αυτού είχαν ορκιστεί ότι δεν θα άφηναν τον «εγκληματία» πρόεδρο να μιλήσει. Ο Ραμαφόζα έχει εμπλακεί σε μια περίεργη υπόθεση με άρωμα διαφθοράς, για την οποία διεξάγεται έρευνα από την αστυνομία. Τον Δεκέμβριο, το κόμμα του, το Εθνικό Αφρικανικό Κογκρέσο (ANC), τον στήριξε όταν κατατέθηκε σε βάρος του πρόταση μομφής. Αμέσως μετά, τον επανεξέλεξε στην ηγεσία του, διασφαλίζοντάς του άλλη μια θητεία στην προεδρία της Νότιας Αφρικής, εφόσον το ANC κερδίσει στις εκλογές του 2024.
