Από την πρωτεύουσα της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό ξεκίνησε, γύρω στο 1920, η εξάπλωση του AIDS, σύμφωνα με δημοσίευση ερευνητών της Οξφόρδης (Βρετανία) και του Λουβέν (Βέλγιο) στο επιστημονικό περιοδικό «Science».
Σύμφωνα με έρευνα Βρετανών και Βέλγων επιστημόνων, ο ιός HIV πρωτοεμφανίστηκε στο Κονγκό γύρω στο 1920, όταν ήταν αποικία των ΒέλγωνΕπικεφαλής της έρευνας είναι ο καθηγητής μικροβιολογίας στην Οξφόρδη, ειδικός σε θέματα επιδημιών, Oliver Pybus. Τα ευρήματα στηρίζονται στη γενετική ανάλυση 814 δειγμάτων του ιού HIV, εκ των οποίων το ένα είναι και το αρχαιότερο (1959) και έχει την κωδική ονομασία XR59. Σύμφωνα με τα στοιχεία, η μελέτη των δειγμάτων αυτών έδωσε σημαντικές πληροφορίες που οδήγησαν τους επιστήμονες στην ανακατασκευή του «οικογενειακού δέντρου» του ιού, με τις πρώτες ρίζες του να εντοπίζονται στο Κονγκό.
Εκτιμάται πως ο ιός μεταδόθηκε από τους πιθήκους στον άνθρωπο σε τουλάχιστον 13 διαφορετικές περιπτώσεις, ωστόσο μόνο η μία εξ αυτών εξελίχθηκε σε πανδημία (Κονγκό). Χρήση μολυσμένων βελόνων, εκσυγχρονισμός του σιδηροδρομικού δικτύου, άνθηση της πορνείας και πληθυσμιακή έκρηξη ήταν ορισμένοι από τους κύριους παράγοντες που συνέβαλαν στην εξάπλωσή του.
Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες
Η πρωτεύουσα Κινσάσα λεγόταν τότε Λεοπολντβίλ και ήταν το μεγαλύτερο αστικό και οικονομικό κέντρο στην ευρύτερη περιοχή. Χιλιάδες άνθρωποι από αγροτικές περιοχές συνέρρεαν εκεί, προκειμένου να βρουν δουλειά. Μεταξύ τους ήταν και ορισμένοι που είχαν μολυνθεί από τον ιό, ενδεχομένως έπειτα από την κατανάλωση κρέατος χιμπαντζήδων.
Δεδομένου ότι παρατηρήθηκε κατακόρυφη αύξηση του ανδρικού πληθυσμού, πολλαπλασιάστηκαν και τα φαινόμενα πορνείας. Διά μέσου του σιδηροδρομικού δικτύου ο ιός εξαπλώθηκε ακόμα περισσότερο, καθώς οι μετακινήσεις ήταν ευκολότερες, και έτσι δεν άργησε να φθάσει μέχρι την Μπραζαβίλ και από εκεί στον Ατλαντικό Ωκεανό και τον υπόλοιπο κόσμο. Εκτιμάται πως τη δεκαετία του ’60 είχε ήδη περάσει στην Αϊτή.
Προηγούμενες μελέτες υποστήριζαν ότι η μετάδοση του HIV έγινε από χιμπαντζήδες κάπου στο νοτιοανατολικό Καμερούν (όχι πάντως μακριά από τα σύνορα με το τότε βελγικό Κονγκό). Ο ιός ανακαλύφθηκε επίσημα το 1983. Εκτιμάται πως περισσότεροι από 75 εκατ. άνθρωποι έχουν πέσει θύματά του μέχρι σήμερα, κυρίως στην Αφρική.
Επιμέλεια: Μάριος Βελέντζας
