Η απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου να στηρίξει και να νομιμοποιήσει το αυτοκέφαλο της ουκρανικής ορθοδόξου εκκλησίας προκάλεσε, ως αναμενόταν, την άμεση αντίδραση του πατριαρχείου Μόσχας, το οποίο ανακοίνωσε την Παρασκευή πως η ρωσική εκκλησία δεν θα μνημονεύει στο μέλλον τον Προκαθήμενο του Φαναρίου, δεν θα συμμετέχει σε επιτροπές και δεν θα ακολουθεί τις κανονικές διαδικασίες, οι οποίες μέχρι σήμερα υφίσταντο μεταξύ της Εκκλησίας αυτής και του πατριαρχικού θρόνου. Το ρωσικό πατριαρχείο ανακοίνωσε, επίσης, πως σε περίπτωση που συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, τότε θα προβεί σε πλήρη διακοπή των σχέσεων με το Φανάρι, δηλαδή θα προκαλέσει Σχίσμα.
Η δυσμενής αυτή εξέλιξη ήταν αναμενόμενη και κυοφορείτο εδώ και πολύ καιρό και τουλάχιστον πριν καν τεθεί ζήτημα αυτοκεφάλου της ουκρανικής ορθοδόξου εκκλησίας. Ο αγώνας του πατριαρχείου Μόσχας να πρυτανεύσει της καθ’ ημάς ανατολικής εκκλησίας και να καταστεί η “τρίτη Ρώμη”, αποτελούσε ήδη από το βαθύ παρελθόν, αλλά και κατά τη σύγχρονη περίοδο, διακαή πόθο των προκαθημένων της ρωσικής εκκλησίας είτε επί τσάρου, είτε επί σοβιετικής ένωσης, είτε κατά την περίοδο Γιέλτσιν, είτε τέλος κατά την περίοδο Πούτιν, οπότε και το ζήτημα προσέλαβε ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις.
Η πρόσφατη κρίση, με αφορμή την ουκρανική εκκλησία, είναι το ύστατο άλλοθι σε μια καταγεγραμμένη πορεία αμφισβήτησης της πρωτοκαθεδρίας του οικουμενικού θρόνου της Κωνσταντινουπόλεως. Οι κινήσεις του ρωσικού πατριαρχείου και του σημερινού του πατριάρχη, Κυρίλλου, έχουν καταγραφεί εδώ και καιρό όσον αφορά τη μεθοδευμένη διείσδυση της ρωσικής επιρροής στην εκκλησία της Κύπρου, αλλά και τη γιγαντιαία επιχείρηση ελέγχου του πυρήνα της καθ’ ημάς ανατολικής εκκλησίας που δεν είναι άλλο από το Άγιο Όρος. Οι σχέσεις Φαναρίου με το πατριαρχείο Μόσχας ήταν πάντα τεταμένες και μονόπλευρα ανταγωνιστικές.
Η πρόσφατη κρίση, με αφορμή την ουκρανική εκκλησία, είναι το ύστατο άλλοθι σε μια καταγεγραμμένη πορεία αμφισβήτησης της πρωτοκαθεδρίας του οικουμενικού θρόνου της ΚωνσταντινουπόλεωςΓια τους Θεολόγους, παραμένει αξιοσημείωτη η τοποθέτηση του πασίγνωστου συγγραφέα Ντοστογιέφσκι, ο οποίος, ως νεαρός δημοσιογράφος σε αποστολή στην Κωνσταντινούπολη, είχε ήδη προπαγανδίσει με τις ανταποκρίσεις του, την ανάγκη της επικυριαρχίας του ρωσικού πατριαρχείου επί της ορθοδόξου εκκλησίας. Άρα το ζήτημα είναι παλαιό και απλώς πέρασε και περνά διάφορες φάσεις όξυνσης και εκτόνωσης.
Η επιθετικότητα του ρωσικού πατριαρχείου αναπτύχθηκε ιδιαίτερα επί της περιόδου Πούτιν, αφού για τον σύγχρονο τσάρο πασών των Ρωσιών, η εκκλησία είναι ένα ακόμη όχημα-εργαλείο για τη διόγκωση της ρωσικής επιρροής στον πλανήτη. Η σχέση του Πούτιν με την Ορθοδοξία είναι μάλλον αμφιλεγόμενη. Πρώην στέλεχος των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών, ανδρώθηκε στα άδυτα της κομματικής ορθοδοξίας, κυρίως όταν υπηρετούσε στην ανατολική Γερμανία. Η αναρρίχηση του στην εξουσία του έδωσε την ευκαιρία να αντιληφθεί το εύρος της επιρροής της ρωσικής ορθοδόξου εκκλησίας στο ρωσικό ποίμνιο. Από την κομματική ορθοδοξία της καθ’ ημάς Ανατολής, ο δρόμος μπορεί να φαίνεται μακρύς, αλλά στην πολιτική όλα επιτρέπονται, ακόμα και η μετάλλαξη ενός γνήσιου κομματικού παράγοντα της σοβιετικής ένωσης σε γνήσιο εκφραστή της ανατολικής ορθοδόξου εκκλησίας.
Είναι περίεργο πως κατά την τελευταία περίοδο δεν είναι μόνον το Φανάρι που άρχισε να τρίζει τα δόντια του στον εκκλησιαστικό επεκτατισμό του ρωσικού πατριαρχείου. Και η αυτοκέφαλος εκκλησία της Κύπρου δια στόματος του αρχιεπισκόπου της, έκρουσε προ δυο μηνών τον κώδωνα του κινδύνου που επικρεμάται πάνω από την εκκλησία της Κύπρου, λόγω της, φυσικά, διογκωμένης διείσδυσης του ρωσικού παράγοντα. Η Ιερά σύνοδος της Κύπρου, η οποία, αξίζει να σημειωθεί, είναι η δεύτερη κατά την τάξη, εκκλησία της ορθοδοξίας, μετά το πατριαρχείο Αλεξανδρείας, έκανε λόγο προ διμήνου για την ύπαρξη μητροπόλεων στην Κύπρο, οι οποίες αποκαλούνται “μικρό Κρεμλίνο”. Παράλληλα, είχε παρατηρηθεί μια αφύσικα μεγάλη ροή Ρώσων μοναχών προς το Άγιο Όρος και όχι μόνον προς τη ρωσική μονή, αλλά σε διάφορες μονές.
Η επιδείνωση των ελληνορωσικών σχέσεων είναι γεγονός, ιδιαίτερα αυτή την περίοδο, και η κρίση μεταξύ του Φαναρίου και του πατριαρχείου Μόσχας έρχεται ως επιστέγασμα αυτής της εξέλιξηςΠριν από ενάμιση μήνα περίπου αποκαλύφθηκε και η σχέση ορισμένων μητροπολιτών, κυρίως των Νέων Χωρών και πιο συγκεκριμένα στη Βόρειο Ελλάδα, οι οποίο συνήψαν περίεργες, αμφιλεγόμενες και ως ένα σημείο ύποπτες σχέσεις με ρωσικούς παράγοντες, εταιρείες και συμφέροντα ακόμη και της ημεδαπής. Αιχμή του δόρατος ο μητροπολίτης Βέροιας, όστις πρωταγωνίστησε στην ίδρυση ενός περίεργου μορφώματος με τον τίτλο “Αυτοκρατορική Ορθόδοξη Παλαιστινιακή Ένωση” που πρόκειται για ένα δημιούργημα των σκοτεινών κοινοτήτων των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών.
Στα φωτογραφικά ντοκουμέντα δίπλα από τον μητροπολίτη μπορούσε κανείς να διακρίνει ένα ανώτατο στέλεχος των μυστικών υπηρεσιών της Ρωσίας SSV (διαδόχου σχίσματος της KGB), καθώς και εκπρόσωπο ελληνικής κατασκευαστικής εταιρείας. Ως εκ θαύματος η ελληνική εταιρεία είχε αναλάβει ένα μεγάλο συμβόλαιο κατασκευής εργοστασίου διαχείρισης σκουπιδιών στην Αγία Πετρούπολη. Λίγες ημέρες αργότερα, οι Financial Times δημοσίευαν άρθρο με περίεργους ισχυρισμούς περί πρωτοφανούς κινητικότητας ρωσικών παραγόντων με επίκεντρο ενδιαφέροντος τον λιμένα της Αλεξανδρούπολης και με προοπτική ανάληψης κατασκευαστικών εργολαβιών στον λιμένα αυτό.
Παρεμπιπτόντως, το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης προορίζεται να αναδειχθεί σε μείζονα σταθμό υποδοχής υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG που θα προέρχεται από την ανατολική Μεσόγειο αλλά και τις ΗΠΑ.
Ως επακόλουθο όσων αναφέρθηκαν προηγουμένως, ακολούθησε η απέλαση Ρώσων διπλωμάτων από την Αθήνα και στη συνέχεια Ελλήνων από τη Μόσχα, καθώς και η ακύρωση της επίσημης επίσκεψης του Ρώσου υπ. Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, στην Αθήνα, αλλά και η ανεπίσημα μέχρι στιγμής ακύρωση της προγραμματισμένης επίσημης επίσκεψης του Έλληνα πρωθυπουργού στη Μόσχα.
Η επιδείνωση των ελληνορωσικών σχέσεων είναι γεγονός, ιδιαίτερα αυτή την περίοδο, και η κρίση μεταξύ του Φαναρίου και του πατριαρχείου Μόσχας έρχεται ως επιστέγασμα αυτής της εξέλιξης.
Τι ακριβώς αναφέρει η ανακοίνωση του ρωσικού πατριαρχείoυ:
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Πατριαρχείου Ρωσίας, διακόπτεται η αναφορά του ονόματος του Οικουμενικού Πατριάρχη από τα Δίπτυχα, καθώς και η Κοινωνία με τους Ιεράρχες του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ενώ αποσύρονται από όλες τις κοινές επιτροπές οι ιεράρχες της Εκκλησίας της Ρωσίας.
«Σε περίπτωση συνέχισης της αντικανονικής δραστηριότητας του Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης στο έδαφος της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, θα υποχρεωθούμε να σπάσουμε εντελώς την ευχαριστιακή κοινωνία με το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης» αναφέρεται στην συνοδική ανακοίνωση που τονίζει ότι «Κάθε ευθύνη για τις τραγικές συνέπειες αυτής της διαίρεσης θα πέσει προσωπικά στον Πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης Βαρθολομαίο και στους επισκόπους που τον υποστηρίζουν».
Από την πλευρά του ο γραμματέας του Πατριάρχη Κύριλλου π. Αλέξανδρος Βολκόφ, μεταξύ άλλων, ανέφερε ότι «η ευχαριστιακή κοινωνία μεταξύ των δύο εκκλησιών δεν διακόπτεται. Η απόφαση αυτή δεν καθιστά αδύνατη τους κληρικούς των δύο εκκλησιών να έχουν κοινή λατρεία».
Η διακοπή μνημόνευσης σημαίνει ότι ο Πατριάρχης Μόσχας και πασών των Ρωσιών κ. Κύριλλος, θα σταματήσει να μνημονεύει το όνομα του Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας.
Φανάρι: Δεν δεχόμαστε απειλές
Επίσημη αντίδραση από το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν έχει υπάρξει μέχρι στιγμής, πάντως ιεράρχες του Φαναρίου λένε ότι ο οικουμενικός θρόνος δεν απειλεί και δεν απειλείται από κανέναν. Μάλιστα θυμίζουν ότι και στην αυτονομία της Εσθονικής Εκκλησίας το 1999, επί πατριαρχίας Αλεξίου, είχε διακοπεί η μνημόνευση για κάποιους μήνες και εν συνεχεία το Πατριαρχείο Μόσχας επέστρεψε στην κανονική τάξη.
zougla newsroom
