Σύνταξη-Επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Οι υποτροπιάζοντες τζιχαντιστές δείχνουν την πραγματική απειλή των ιδεών του Ισλαμικού Κράτους.
Ο τρόμος έχει επιστρέψει στους δρόμους της Ευρώπης με μια σειρά από επιθέσεις στο Παρίσι, τη Νίκαια και τη Βιέννη. Η πιο πρόσφατη από αυτές, στις 2 Νοεμβρίου, αφορούσε έναν 20χρονο άνδρα που σκότωσε τέσσερα άτομα σε μια επίθεση με όπλο, στην αυστριακή πρωτεύουσα.
Η ιστορία είναι γνωστή. Ο ένοπλος, Kujtim Fejzulai, είχε προσπαθήσει προηγουμένως να ενταχθεί στο Ισλαμικό Κράτος (IS) στη Συρία το 2018, αλλά έφτασε μόνο μέχρι την Τουρκία προτού τον σταματήσουν οι τοπικές αρχές. Ο Fejzulai, ο οποίος έχει υπηκοότητα στην Αυστρία και την ΠΓΔΜ, στη συνέχεια απεστάλη στην Αυστρία, όπου συνελήφθη ως «ξένος μαχητής» και καταδικάστηκε σε 22 μήνες φυλάκιση. Στις 5 Δεκεμβρίου 2019 απελευθερώθηκε νωρίς, με απαλλαγή. Μιλώντας μετά την επίθεση, ο δικηγόρος του είπε: «Κανείς δεν θα τον θεωρούσε ικανό για κάτι τέτοιο». Είναι πλέον σαφές ότι είχε εξαπατήσει τους φύλακές του και τους έπεισε πως είχε μετανοήσει.
Ο Fejzulai δεν είναι ο μόνος τρομοκράτης που έχει εξαπατήσει υπαλλήλους του σωφρονιστικού συστήματος. Μια παρόμοια ιστορία προέκυψε μετά την απελευθέρωση ενός φυλακισμένου τον Δεκέμβριο του 2018 από τις φυλακές του Belmarsh στο νοτιοανατολικό Λονδίνο. Λιγότερο από έναν χρόνο μετά την έξοδό του από τη φυλακή, ξεκίνησε μια επίθεση στο Fishmongers Hall κοντά στη Γέφυρα του Λονδίνου, σκοτώνοντας δύο απόφοιτους του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, τον Jack Merritt και τη Saskia Jones. Η έκταση της εξαπάτησής του ήταν τόσο ακραία, που είχε εμφανιστεί σε μια ακαδημαϊκή μελέτη περίπτωσης – ως πρότυπο παραβάτη που είχε απορρίψει τις εξτρεμιστικές πεποιθήσεις. Η υπουργός Εσωτερικών Pritti Patel ανακοίνωσε ότι οι ποινές για πράξεις τρομοκρατίας θα αυξηθούν μετά την επίθεση του 2019. Σύμφωνα με τους προηγούμενους κανόνες, οι κρατούμενοι ήταν επιλέξιμοι για πρόωρη αποφυλάκιση μετά την έκτιση του μισού της ποινής τους. Στη συνέχεια, ο Boris Johnson αποκάλυψε ότι υπήρχαν άλλοι 74 τρομοκράτες παραβάτες στο Ηνωμένο Βασίλειο που είχαν αφεθεί ελεύθεροι νωρίς και των οποίων οι υποθέσεις θα έπρεπε να επανεξεταστούν. Ένα παρόμοιο πρόβλημα αντιμετωπίζει τώρα η αυστριακή κυβέρνηση.
Οι φυλακές βρίσκονται σε μια μη αξιοζήλευτη θέση. Αναγκάζονται να λάβουν δύσκολες αποφάσεις σε σχέση με μια ολοένα και πιο περίπλοκη κοινότητα κρατουμένων. Η Αυστρία, για παράδειγμα, δεν είχε καθόλου τρομοκράτες κρατούμενους το 2013. Από τον Μάρτιο του 2019 και μετά, είχε 39, συμπεριλαμβανομένων δύο γυναικών και 11 «νεαρών ενηλίκων». Αυτή η απότομη άνοδος των κρατουμένων και η ποικιλομορφία των προφίλ τους αναγκάζουν τις χώρες σε ολόκληρη την Ευρώπη να αναπτύξουν μεγαλύτερη εμπειρία στη διαχείριση τρομοκρατών.
Η κατάσταση περιπλέκεται από το γεγονός ότι κρατούμενοι όπως ο Fejzulai εμπλέκονται εθελοντικά σε κυβερνητικές πρωτοβουλίες κατά τη διάρκεια της φυλάκισής τους. Έπεισαν, με επιτυχία, τις αρχές ότι μετανιώνουν για τις προηγούμενες ενέργειές τους (όπως η προσπάθεια ένταξης στο IS) και έχουν αλλάξει πεποιθήσεις.
Αυτές οι πράξεις εξαπάτησης επαναλήφθηκαν στη Νορμανδία το 2016, όταν ένας τρομοκράτης κρατούμενος διαβεβαίωσε τον δικαστή ότι είχε μετανοήσει αφού προσπάθησε να ενταχθεί στο IS στη Συρία. «Είμαι μουσουλμάνος που πιστεύει στο έλεος, στο καλό, δεν είμαι εξτρεμιστής» είχε δηλώσει. «Θέλω να ξαναγυρίσω στη ζωή μου, να δω τους φίλους μου, να παντρευτώ» είχε αναφέρει συγκεκριμένα. Μέσα σε λίγους μήνες από την απελευθέρωσή του, μαζί με έναν συνεργό του, επιτέθηκε σε μια εκκλησία καθολικών, αιχμαλωτίζοντας αρκετούς ανθρώπους και σκοτώνοντας τον 85χρονο ιερέα Jacques Hamel.
Οι τελευταίες τρομοκρατικές επιθέσεις ξεκίνησαν στη Γαλλία με τη δολοφονία του Samuel Paty, του δασκάλου που αποκεφαλίστηκε από έναν εξτρεμιστή αφού έδειξε σατιρικά κινούμενα σχέδια στην τάξη του που απεικόνιζαν τον Προφήτη Μωάμεθ. Οι επιπτώσεις έχουν αντηχήσει σε όλη τη Γαλλία και σε ολόκληρο τον μουσουλμανικό κόσμο. Λιγότερο από δύο εβδομάδες μετά την τρομοκρατική επίθεση στο Παρίσι, μια άλλη έλαβε χώρα στη Νίκαια, όπου τρεις άνθρωποι σκοτώθηκαν στη Βασιλική της Νοτρ Νταμ. Ένα από τα θύματα, μια 60χρονη γυναίκα, δέχθηκε τόσο βάναυση επίθεση που σχεδόν αποκεφαλίστηκε. Αν και οι επιθέσεις στην Γαλλία δεν αποδόθηκαν σε καμία τρομοκρατική ομάδα, ο αυστριακός εισβολέας είναι γνωστό ότι έχει ταχθεί πιστά στον IS. Σε όλες τις περιπτώσεις, οι άνδρες πιστεύεται ότι ενήργησαν μόνοι τους.
Υπάρχει ένα κοινό νήμα που συνδέει όλα αυτά τα περιστατικά: τους νέους και επικίνδυνους καινοτόμους τρόπους με τους οποίους το IS προσδιορίζει τώρα τους στόχους του. Από τις πρώτες μέρες της, περίπου το 2014-15, η ομάδα συμβούλευε τα μέλη να επιλέγουν στόχους που θα προκαλούσαν μέγιστη επίθεση και οργή. Για παράδειγμα, στη Συρία και το Ιράκ στοχοποιήθηκαν εκκλησίες και άλλοι χώροι θρησκευτικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως η αρχαία πόλη της Παλμύρας. Όλα αυτά αποκαλύπτουν την ευρύτερη στρατηγική/άποψη του IS – ότι υπάρχει μια κοσμική μάχη μεταξύ του Ισλάμ και όλων των άλλων θρησκειών, μεταξύ «αλήθειας» και «ψεύδους».
Η βιβλιογραφία της ίδιας της ομάδας, συμπεριλαμβανομένης μιας σύνταξης δέκα σελίδων στο διαδικτυακό περιοδικό Dabiq του IS, το 2015, περιέγραψε την ανάγκη να «καταστρέψει» αυτό που αποκαλεί «γκρίζα ζώνη». Για οποιοδήποτε άτομο, η γκρίζα ζώνη σημαίνει τους πολλαπλούς και τυχαίους όρους με τους οποίους περιγράφουμε συχνά τον εαυτό μας – «Βρετανός-Μουσουλμάνος» ή «Αφρό-Αμερικανός» – και τους συναισθηματικούς δεσμούς και φιλίες που μοιραζόμαστε με άλλους, όπως η ποδοσφαιρική μας ομάδα, η καριέρα μας ή τους γνωστούς και την οικογένειά μας. Αυτές είναι οι αποχρώσεις του γκρι που ορίζουν μια συνηθισμένη ζωή: απόχρωσης, μέτρου, σκεπτικισμού και αβεβαιότητας. Όμως αντιπροσωπεύουν επίσης μια υπαρξιακή απειλή για ένα εξτρεμιστικό δόγμα που κηρύττει έναν μανιχαϊστικό κόσμο σκότους και φωτός, καλού και κακού, μουσουλμάνου και άπιστου. Επιθέσεις όπως αυτές που έχουμε δει στη Γαλλία και την Αυστρία έχουν σχεδιαστεί για να εξαλείψουν την γκρίζα ζώνη. Στόχος τους είναι να προκαλέσουν πόλωση του πληθυσμού, να υπονομεύσουν κάθε αίσθηση του κοινού καλού και να επιταχύνουν μια πολιτιστική κρίση.
Μετά τις πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις, συνήθως τίθεται η ερώτηση από το κοινό εάν το IS συντονίζει ή κατευθύνει τις φρικαλεότητες. Το κύριο μέλημα είναι εάν μια επίθεση σηματοδοτεί την αναβίωση της στρατιωτικής προσέγγισης της ομάδας. Αυτές οι ερωτήσεις, όμως, χάνουν το ευρύτερο νόημα. Ομάδες όπως το IS είναι, προς το παρόν, αποδιοργανωμένες και υποχωρούν. Ο εδαφικός έλεγχός τους στη Μέση Ανατολή και η ικανότητά τους να υποστηρίζουν επιχειρήσεις σε ξένες πρωτεύουσες έχουν υποβαθμιστεί σοβαρά. Αλλά αυτό που αντέχει είναι η δύναμη των ιδεών τους να δελεάζουν νέους, απογοητευμένους μουσουλμάνους, και το τρομερό χάος που προκύπτει από αυτό. Η καθοδήγηση του IS από τα μεσανατολικά της επιτελικά κέντρα ήταν σε μεγάλο βαθμό επιτυχία. Όμως, όπως έχουν δείξει οι υποτροπιάζοντες τζιχαντιστές, η απειλή των ιδεών είναι μια πολύ πιο δύσκολη υπόθεση και θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ανάλογα, με νέες ιδέες.
Πηγή: New Statesman
