Στις διαδηλώσεις εναντίον της κυβέρνησης υπό την πρόεδρο Ντίνα Μπολουάρτε, οι οποίες επαναλήφθηκαν την Τετάρτη, έχασε τη ζωή του ένας άνθρωπος και τραυματίστηκαν άλλοι σχεδόν τριάντα σε επεισόδια στην Κούσκο, στο νότιο τμήμα του Περού.
Ο νέος θάνατος αύξησε στους 41 τον αριθμό των ανθρώπων που έχουν χάσει τη ζωή τους αφότου εκδηλώθηκε η νέα θεσμική και πολιτική κρίση στη χώρα των Άνδεων την 7η Δεκεμβρίου, σύμφωνα με τον Συνήγορο του Λαού, ανεξάρτητη αρχή αρμόδια για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ανάμεσα στα θύματα ήταν αστυνομικός που κάηκε ζωντανός όταν δέχθηκε επίθεση από πλήθος.
«Λυπούμαστε που οι συγκρούσεις στο Κούσκο οδήγησαν στον θάνατο του προέδρου της κοινότητας Ανανσάγια Ουρινσάγια Κογιάνα δε Άντα, του Ρέμο Κάντια Γκεβάρα», ανέφερε η αρχή μέσω Twitter.
«Απαιτούμε να διενεργηθεί άμεσα έρευνα προκειμένου να βρεθούν οι υπεύθυνοι και να τους επιβληθούν οι αρμόζουσες ποινές», πρόσθεσε η ανεξάρτητη αρχή, διευκρινίζοντας πως στην Κούσκο τραυματίστηκαν άλλοι 30 άνθρωποι, ανάμεσά τους 19 αστυνομικοί.
Η ημέρα άρχισε με αποκλεισμούς δρόμων και μαζικές συγκεντρώσεις για να θρηνηθούν οι άνθρωποι που έχασαν τη ζωή τους στις συγκρούσεις με τις δυνάμεις επιβολής της τάξης στη Χουλιάκα, στην περιοχή Πούνο. Η σφαγή στη Χουλιάκα εξώθησε το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ να καλέσει όλα τα μέρη να δείξουν αυτοσυγκράτηση.
Εξάλλου αποστολή της Διαμερικανικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΔΕΑΔ) έφθασε χθες στη Λίμα για να αποτιμήσει την κατάσταση.
Η εισαγγελία άρχισε την Τρίτη να διενεργεί έρευνα για «γενοκτονία» σε βάρος της προέδρου Μπολουάρτε, η οποία επέβαλε απαγόρευση κυκλοφορίας στην Πούνο, περιοχή όπου ζουν κυρίως αυτόχθονες Αϊμάρα, προκειμένου να αποκλιμακωθούν οι διαδηλώσεις και οι ταραχές που μόνο τη Δευτέρα και την Τρίτη είχαν απολογισμό 17 νεκρούς πολίτες και έναν νεκρό αστυνομικό που κάηκε ζωντανός μέσα στο αυτοκίνητό του που πυρπόλησε πλήθος.
Η Πούνο, επίκεντρο των μαζικών κινητοποιήσεων, γειτονεύει με τη Βολιβία. Χιλιάδες πολίτες έκαναν πορεία εκεί χθες με τα φέρετρα των 17 θυμάτων των επεισοδίων της Δευτέρα στη Χουλιάκα, 1.300 χιλιόμετρα νότια της Λίμας.
«Η Ντίνα με πυροβόλησε και με σκότωσε», είχε γραφτεί πάνω στο λευκό φέρετρο του Έντγκαρ Ουαράνκα, που μετέφεραν στους ώμους έξι μέλη της οικογένειάς του.
Στη νεκρική πομπή, οι σκηνές πένθους και οργής διαδέχονταν η μια την άλλη, καθώς ο κόσμος έλεγε το ύστατο χέρι στους νεκρούς πολίτες κι υποσχόταν να συνεχίσει τον αγώνα ώσπου να παραιτηθεί η κυβέρνηση που θεωρούν παράνομη.
Εθνικό πένθος και απαγόρευση κυκλοφορίας
Στο Περού είχε κηρυχθεί χθες εθνικό πένθος προς τιμή των νεκρών στην Πούνο, ενώ ταυτόχρονα άρχιζε η εφαρμογή της τριήμερης απαγόρευσης νυχτερινής κυκλοφορίας με την προσδοκία της κυβέρνησης να είναι πως θα υπάρξει αποκλιμάκωση.
Δρόμοι παρέμεναν χθες αποκλεισμένοι σε οκτώ από τις 25 περιφέρειες της χώρας, ανάμεσά τους στην Τάκνα, στην Μοκέγουα, στην Πούνο, στην Κούσκο, στην Απουρίμακ, στην Αρεκίπα, στη Μάδρε δε Διός και στην Αμασόνας, σύμφωνα με τις περουβιανές αρχές.
Στην Κούσκο, άλλοτε πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας των Ίνκα, το υπουργείο Υγείας έκανε λόγο για 22 τραυματίες, ανάμεσά τους έξι αστυνομικούς —ο ένας βρίσκεται σε πολύ σοβαρή κατάσταση—, στις συγκρούσεις εκατοντάδων διαδηλωτών με τις δυνάμεις επιβολής της τάξης.
Στην Αρεκίπα, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του Περού, εκατοντάδες άνθρωποι συμμετείχαν σε αντικυβερνητική διαδήλωση. Στην Τάκνα, στα σύνορα με τη Χιλή, άρχισε γενική απεργία επ’ αόριστον, που σημαδεύτηκε από επεισόδια, ιδίως την πυρπόληση σταθμών διοδίων και την απόπειρα λεηλασίας εμπορικού κέντρου.
Στην Πούνο άρχισε γενική απεργία επ’ αόριστον την 4η Ιανουαρίου, με αιτήματα την παραίτηση της προέδρου Μπολουάρτε, την άμεση διεξαγωγή προεδρικών και βουλευτικών εκλογών και τη σύγκληση Συντακτικής Συνέλευσης.
Οι περιφερειακές αρχές στην Πούνο και στην Κούσκο αξιώνουν την παραίτηση της προέδρου, που χαρακτηρίζουν το πρώτο βήμα για να επιλυθεί η κρίση.
«Αποτίμηση»
Τα μέλη της αποστολής της ΔΕΑΔ έγιναν δεκτά από την Ντίνα Μπολουάρτε στην έδρα της περουβιανής κυβέρνησης.
«Θα επαληθεύσουμε την κατάσταση ως προς τα ανθρώπινα δικαιώματα. Μας θλίβουν οι απώλειες ανθρωπίνων ζωών», δήλωσε ο Έντγκαρ Στουάρδο Ραλόν, επικεφαλής της αποστολής, η οποία θα παραμείνει στο Περού ως τη 13η Ιανουαρίου και θα έχει επαφές με τις αρχές, θύματα και συγγενείς τους στη Λίμα, στην Ίκα και στην Αρεκίπα.
Η κυρία Μπολουάρτε ήταν η αντιπρόεδρος του Πέδρο Καστίγιο ώσπου τον διαδέχθηκε την 7η Δεκεμβρίου 2022, όταν ο σοσιαλιστής πρώην αρχηγός του κράτους παύθηκε από το κοινοβούλιο μετά την απόπειρά του να το διαλύσει, που χαρακτηρίστηκε «πραξικόπημα». Οι υποστηρικτές του κ. Καστίγιο αντίθετα κάνουν λόγο για πραξικόπημα σε βάρος του.
Σύμφωνα με την κυβέρνηση, ο πρώην πρόεδρος της Βολιβίας, ο Έβο Μοράλες, συνδέεται με τις μαζικές κινητοποιήσεις και γι’ αυτό του απαγόρευσαν την είσοδο στο Περού μέχρι νεοτέρας. Ο βολιβιανός πρώην πρόεδρος (2006-2019) είχε ενεργή συμμετοχή στα περουβιανά πολιτικά πράγματα αφότου ανέλαβε την εξουσία ο Πέδρο Καστίγιο τον Ιούλιο του 2021.
Οι διαδηλώσεις στο Περού ξανάρχισαν μετά την άτυπη ανακωχή για τις γιορτές του τέλους του έτους. Αν και οι περισσότερες είναι ειρηνικές, πολλές αμαυρώθηκαν από βίαια επεισόδια, από καταλήψεις αεροδρομίων, επιθέσεις εναντίον δημοσίων κτιρίων, με την αστυνομία και τον στρατό, που αναπτύχθηκε στο εσωτερικό μετά την κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης για έναν μήνα, να αντιδρούν κάνοντας επίσης χρήση βίας, συχνά θανατηφόρας.
Η τρέχουσα κρίση χαρακτηρίζεται δοκιμασία για την ίδια τη δημοκρατία στο Περού: είναι η σοβαρότερη που έχει εκδηλωθεί μετά τον πόλεμο ανάμεσα στο κράτος και την μαοϊστική οργάνωση Φωτεινό Μονοπάτι, που είχε απολογισμό 69.000 νεκρούς και αγνοούμενους μέσα σε δυο δεκαετίες.
