Στην αποκάλυψη ότι οι Βάσκοι της βόρειας Ισπανίας κατάγονται από τοπικούς πληθυσμούς κυνηγών-τροφοσυλλεκτών της Ιβηρικής Χερσονήσου, που σταδιακά αναμείχθηκαν με τους πρώτους γεωργούς, οι οποίοι έφτασαν ως μετανάστες από τα ανατολικά, προχώρησε διεθνής ομάδα γενετιστών.
Αυτό έγινε για πρώτη φορά με τη βοήθεια της ανάλυσης του αρχαίου DNA κι έτσι μάλλον καταρρίπτεται ο ισχυρισμός ότι οι Βάσκοι ήταν ένας πληθυσμός καταγόμενος αποκλειστικά από αυτόχθονες κυνηγούς-συλλέκτες, απομονωμένος εδώ και τουλάχιστον 10.000 χρόνια.
Μια διεθνής ομάδα γενετιστών, με επικεφαλής τον καθηγητή Ματίας Γιάκομπσον του σουηδικού Πανεπιστημίου της Ουψάλα, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών (PNAS) των ΗΠΑ, ανέλυσαν δείγματα DNA από οκτώ σκελετούς της λίθινης εποχής, που βρέθηκαν στο σπήλαιο Ελ Πορταγιόν στην Αταπουέρκα της βόρειας Ισπανίας (καρδιά της χώρας των Βάσκων) και ζούσαν πριν από 3.500 έως 5.500 χρόνια, σε μια εποχή που η γεωργία είχε επικρατήσει, άρα ήταν γεωργοί.
Η ανάλυση συμπέρανε ότι οι στενότεροι γενετικά συγγενείς των σημερινών Βάσκων ήταν εκείνοι οι πρώτοι νεολιθικοί αγρότες της Ιβηρικής και όχι οι μεσολιθικοί αυτόχθονες κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες που προηγήθηκαν των γεωργών. Το βασκικό γονιδίωμα έχει μια παρεμφερή ιστορία με τους ανθρώπους της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης, οι οποίοι επίσης προήλθαν από ένα ανακάτεμα των ντόπιων κυνηγών-συλλεκτών με τους αγρότες-μετανάστες.
Οι ερευνητές δήλωσαν ότι οι Βάσκοι – αφότου «γεννήθηκαν» από την επιμιξία των ντόπιων νομάδων και των αγροτών μεταναστών- έμειναν σχετικά απομονωμένοι, χάρη και στο δυσπρόσιτο της περιοχής τους, κατά τα τελευταία 5.000 χρόνια, αλλά όχι περισσότερο.
Αυτοί οι πρώτοι Βάσκοι κατάφεραν να απομονωθούν από όλες τις κατοπινές μεταναστεύσεις στην Ιβηρική και έτσι να διατηρήσουν μια διακριτή γενετική και πολιτισμική ταυτότητα.
Όσον αφορά στη σύγχρονη βασκική γλώσσα, το μυστήριο παραμένει. Μια εκδοχή -την οποία υποστηρίζει η νέα γενετική έρευνα- είναι ότι προήλθε από μια γλώσσα που μιλούσαν οι πρώτοι γεωργοί στην Ιβηρική, προτού επικρατήσει η ινδο-ευρωπαϊκή γλωσσική οικογένεια. Μια εναλλακτική εκδοχή είναι ότι οι ρίζες της βασκικής βρίσκονται σε μια γλώσσα που μιλούσαν οι κυνηγοί-συλλέκτες και η οποία διατηρήθηκε ακόμη και μετά την επικράτηση της γεωργίας στην Ιβηρική.
Πολλοί από τους σχεδόν 700.000 Βάσκους από παλιά ζητούν να γίνουν ανεξάρτητο κράτος. Όμως η νέα έρευνα ίσως κόψει λίγο τα «φτερά» τους!
