Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο ολοκλήρωσε την Πέμπτη μια περιοδεία στη Μέση Ανατολή, χωρίς να πείσει κατά τα φαινόμενα άλλες αραβικές χώρες να εξομαλύνουν, τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον, τις σχέσεις τους με το Ισραήλ όπως έκαναν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Πριν αναχωρήσει για την Ουάσινγκτον, ο Πομπέο είχε συνομιλίες στο Μουσκάτ, πρωτεύουσα του Ομάν με τον σουλτάνο Χάιταμ μπιν Ταρίκ. Ουδεμία αναφορά έγινε για τις σχέσεις με το Ισραήλ.
Δηλώνοντας “αισιόδοξος” στην αρχή της περιοδείας του, τη Δευτέρα, για την πιθανότητα να δει άλλες χώρες να ακολουθούν το παράδειγμα των ΗΑΕ, ο Πομπέο προσέκρουσε στην άρνηση του Σουδάν και σε μια αντίρρηση του Μπαχρέιν.
Η ιστορική συμφωνία μεταξύ των ΗΑΕ και του Ισραήλ υποστηρίχθηκε από τις ΗΠΑ, με σκοπό να αξιοποιήσουν μια διπλωματική επιτυχία στη Μέση Ανατολή ενόψει των αμερικανικών προεδρικών εκλογών τον Νοέμβριο. Με τη συμφωνία αυτή, τα Εμιράτα γίνονται η τρίτη αραβική χώρα που συνάπτει σχέσεις με το Ισραήλ, μετά την Αίγυπτο (1979) και την Ιορδανία (1994).
Η συμφωνία αυτή που καταγγέλθηκε ως “μαχαιριά στην πλάτη” από τους Παλαιστίνιους, έγινε περισσότερο ή λιγότερο ευμενώς δεκτή στις αραβικές πρωτεύουσες.
“Η απουσία οποιασδήποτε πρόσθετης δημόσιας δέσμευσης (για την εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ) κατά τη διάρκεια της περιοδείας του υπουργού Πομπέο μοιάζει με οπισθοδρόμηση”, υπογραμμίζει στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Χιού Λόβατ, αναλυτής του European Council on Foreign Relations.
Αυτό είναι όλο και πιο ξεκάθαρο καθώς “οι Αμερικανοί και οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι πέρασαν ημέρες για να δελεάσουν με την υποθετική προοπτική ότι άλλες αραβικές χώρες θα ακολουθήσουν προσεχώς τα Εμιράτα”, σύμφωνα με τον Λόβατ.
Στο Χαρτούμ οι σουδανικές αρχές εξήγησαν στον Αμερικανό αξιωματούχο ότι δεν είχαν “εντολή” να λάβουν μια τέτοια απόφαση κατά την μεταβατική περίοδο που ακολούθησε την πτώση του πρώην προέδρου Ομάρ ελ-Μπεσίρ και η οποία ολοκληρώνεται το 2022.
Για το Σουδάν, που προσπαθεί να βγει από τη λίστα της Ουάσινγκτον με τις χώρες που στηρίζουν “τρομοκρατικές” οργανώσεις, η προσέγγιση με το Ισραήλ θα μπορούσε να επωφεληθεί από την επιρροή του εβραϊκού κράτους στον Αμερικανό σύμμαχό του.
Το Μπαχρέιν, μικρό βασίλειο του Κόλπου, που τρέφει μαζί με το Ισραήλ μεγάλη εχθρότητα κατά του Ιράν, υπογράμμισε στον Πομπέο την ανάγκη δημιουργίας ενός παλαιστινιακού κράτους πριν από οποιαδήποτε εξομάλυνση.
Η “εξωτερική πολιτική του Μπαχρέιν ευθυγραμμίζεται στενά με αυτή της Σαουδικής Αραβίας”, θυμίζει η ‘Ελχαμ Φάχρο, του International Crisis Group. “Από τη στιγμή που η Σαουδική Αραβία δήλωσε την περασμένη εβδομάδα την προσήλωσή της στην αραβική ειρηνευτική πρωτοβουλία , έγινε φανερό ότι η θέση του Μπαχρέιν θα ακολουθούσε αυτή του μεγάλου γείτονά του”.
Χωρίς να επικρίνει ανοιχτά τη συμφωνία μεταξύ του Ισραήλ και των Εμιράτων, το Ριάντ δήλωσε ότι στηρίζει το αραβικό ειρηνευτικό σχέδιο που προϋποθέτει κάθε εξομάλυνση με το Ισραήλ με την αποχώρησή του από εδάφη που κατέλαβε το 1967, σύμφωνα με την αρχή της ανταλλαγής “γη έναντι ειρήνης”.
