Όταν ο Osama Sabsabi έμαθε ότι οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης είχαν καταλάβει την πόλη Χομς, όπου μεγάλωσε, έκανε κάτι που θα ήταν αδιανόητο λίγες μέρες νωρίτερα: Έκλεισε εισιτήριο επιστροφής στη πόλη του. «Εμείς, ο λαός της Συρίας, βιώνουμε μια απερίγραπτη χαρά», είπε ο Sabsabi που περιγράφει τον εαυτό του ως ακτιβιστή ενάντια στο καθεστώς του εξόριστου προέδρου Bashar Assad. «Ανυπομονώ να δω τα μέλη της οικογένειάς μου που είναι ακόμα ζωντανά».
Ο Sabsabi, ένα 29χρονο μέλος της συριακής διασποράς στο Βερολίνο, ταξίδεψε στην Ιορδανία όπου σχεδίαζε να περάσει τα σύνορα για να δει τη γυναίκα και τα αδέρφια του στη Χομς – και να επισκεφθεί τον τόπο ταφής του πατέρα του, ο οποίος βασανίστηκε από τους άνδρες του Assad και αργότερα σκοτώθηκε σε μάχη ενάντια στις κυβερνητικές δυνάμεις. Είπε, ότι σκοπεύει να βοηθήσει στην ανοικοδόμηση του κατεστραμμένου σπιτιού της οικογένειας.
Πολλοί Ευρωπαίοι πολιτικοί έχουν ήδη ξεκαθαρίσει ότι θέλουν να δουν Σύρους που ζουν στην Ευρώπη να ακολουθούν τα βήματα του Sabsabi και να επιστρέφουν στην πατρίδα τους. Καθώς οι ακροδεξιές δυνάμεις στην Ευρώπη αυξάνονται και οι μεγάλες ομοσπονδιακές εκλογές πλησιάζουν στη Γερμανία, οι ολοένα και πιο σκληρες αντιμεταναστευτικές δυνάμεις της Ευρώπης βλέπουν τώρα την ευκαιρία να αναιρέσουν την πρωτοφανή εισροή προσφύγων του 2015 και του 2016, η οποία προκλήθηκε σε μεγάλο βαθμό από τον πόλεμο στη Συρία.
Στείλτε τους πίσω
Ενώ η πτώση του Assad αντιμετωπίστηκε με αγαλλίαση από πολλούς Σύρους σε όλη την Ευρώπη, η είδηση του τέλους της δικτατορίας δεν πρόλαβε να κυκλοφορήσει και οι πολιτικοί σε όλη την ήπειρο άρχισαν να μιλούν για το αν ήταν καιρός για τους Σύρους πρόσφυγες να επιστρέψουν μαζικά στη χώρα τους.
Στην Αυστρία, ο υπουργός Εσωτερικών ανακοίνωσε προετοιμασίες για «ένα πρόγραμμα ομαλής επιστροφής και απέλασης στη Συρία», ενώ στη Γερμανία – τη χώρα της ΕΕ που έχει δεχθεί τους περισσότερους Σύρους πρόσφυγες – συντηρητικοί πολιτικοί ζήτησαν από την κυβέρνηση να καταρτίσει ένα σχέδιο για την επιστροφή των Σύρων.
«Σαν πρώτο βήμα, θα έλεγα ότι κάνουμε μια προσφορά. Τι θα λέγατε για μια πρόταση της γερμανικής κυβέρνησης που λέει; «Όποιος θέλει να επιστρέψει στη Συρία, θα του ναυλώσουμε αεροπλάνο και θα του δώσουμε αρχικά 1.000 ευρω», δήλωσε ο συντηρητικός Γερμανός πολιτικός Jens Spahn, πρόσφατα. Πρότεινε επίσης στις χώρες που έχουν δεχθεί τους περισσότερους Σύρους πρόσφυγες να σχεδιάσουν μια «διάσκεψη ανασυγκρότησης και επιστροφής» την άνοιξη για να διευκολύνουν τον επαναπατρισμό τους.
«Εάν αυτή η κατάσταση αλλάξει τώρα και ο de facto λόγος για άσυλο δεν ισχύει πλέον, δεν θα υπάρχει πλέον νομικός λόγος να παραμείνουν στη χώρα», δήλωσε ο Markus Söder, ένας εξέχων συντηρητικός ηγέτης και ο πρωθυπουργός της Βαυαρίας. Μόνο μία ημέρα αφότου οι δυνάμεις των ανταρτών ανέτρεψαν τον δικτάτορα της Συρίας, ορισμένες χώρες της ΕΕ – Βέλγιο, Γερμανία, Ελλάδα, Ιταλία, Ολλανδία και Ηνωμένο Βασίλειο – δήλωσαν ότι θα σταματήσουν την εξέταση των αιτήσεων ασύλου από τη Συρία.
Οι φόβοι αυξάνονται
Ο Sabsabi, ο οποίος έφτασε στη Γερμανία το 2015 εν μέσω κύματος σχεδόν 500.000 αιτούντων άσυλο, έχει ένα πλεονέκτημα που στερούνται άλλοι Σύροι: Είναι Γερμανός πολίτης, κάτι που του εξασφαλίζει ότι είναι ελεύθερος να επιστρέψει στο Βερολίνο, όπου ζει μαζί με τον αδελφό και την αδελφή του. Άλλοι Σύροι δεν έχουν τέτοια ασφάλεια, και η συζήτηση για τις επιστροφές κάνει πολλούς από αυτούς να αισθάνονται βαθιά αναστατωμένοι, ειδικά λαμβάνοντας υπόψη την αβεβαιότητα για το τι θα συμβεί στη συνέχεια στη Συρία.
Από την πτώση του Assad και μετά, ο Tareq Alaows, ακτιβιστής της γερμανικής οργάνωσης υπεράσπισης των προσφύγων Pro Asyl, έχει λάβει μια σειρά από ανησυχητικά μηνύματα από Σύρους στη Γερμανία. «Έχουν τώρα την αίσθηση ότι άμεσα ο καγκελάριος Olaf Scholz θα έρθει και θα ανακαλέσει την άδεια παραμονής τους» ή ότι ο υπουργός Εσωτερικών «θα τους μαζέψει και θα τους βάλει σε ένα αεροπλάνο απέλασης», είπε. «Πολλοί άνθρωποι όχι μόνο είναι αναστατωμένοι και φοβισμένοι από τη συζήτηση, αλλά είναι απογοητευμένοι», πρόσθεσε ο Alaows, ο οποίος έφυγε από τη Συρία πριν μερικά χρόνια.
Πολλοί πολιτικοί στη Γερμανία υποστηρίζουν ότι είναι πολύ νωρίς για να μιλήσουμε για επιστροφές, συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του κεντροαριστερού καγκελάριου Scholz.
«Ίσως αν τα πράγματα πάνε καλά, πολλοί άνθρωποι να πουν από μόνοι τους ότι τώρα θέλουν να συμμετάσχουν στην ανοικοδόμηση της χώρας τους», δήλωσε ο Scholz την προηγούμενη εβδομάδα στη γερμανική δημόσια τηλεόραση. «Αλλά προς το παρόν, η κατάσταση στη Συρία εξακολουθεί να είναι πολύ επικίνδυνη».
Η υπουργός Εσωτερικών της Γερμανίας, Nancy Faeser, μέλος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD) του Scholz, προειδοποίησε επίσης ότι η έξοδος Σύρων θα είχε σημαντικές συνέπειες για την αγορά εργασίας της Γερμανίας, ιδιαίτερα τον τομέα της υγείας, ο οποίος βασίζεται σε Σύρους νοσηλευτές και γιατρούς. «Ολόκληροι τομείς της υγειονομικής περίθαλψης θα εξαφανίζονταν αν όλοι οι Σύροι που εργάζονται εδώ έφευγαν τώρα από τη χώρα μας», είπε η πολιτικός του SPD. «Για εμάς, είναι σημαντικό να προσφέρουμε στους Σύρους που είναι εδώ, που έχουν δουλειά, που έχουν ενσωματωθεί, που είναι απαλλαγμένοι από ποινικά αδικήματα, των οποίων τα παιδιά πηγαίνουν σχολείο, την ευκαιρία να μείνουν εδώ και να είναι εκεί για την οικονομία μας».
Περίπου 6.000 Σύροι γιατροί εργάζονται στη Γερμανία, έγραψε ο υπουργός Υγείας Karl Lauterbach στο X. Μια προεκλογική συζήτηση για το μέλλον τους στη Γερμανία θα τους «απογοήτευε βαθιά και θα τους αναστάτωνε», πρόσθεσε.
Σκληρή και αχρείαστη
Σε όλη την Ευρώπη, οι Σύροι εξέφρασαν παρόμοια συναισθήματα – ένα μείγμα χαράς για την πτώση του Assad, και ανησυχίας για το μέλλον της χώρας καθώς και απογοήτευσης από μεγάλο μέρος του ευρωπαϊκού πολιτικού λόγου για τους πρόσφυγες. «Παρόλο που έχουμε δει σε όλο τον κόσμο τις εκδηλώσεις χαράς για το τέλος της δικτατορίας του Assad, η κατάσταση στη Συρία παραμένει βαθιά ασταθής και για πολλούς, η επιστροφή στην πατρίδα τώρα κρίνεται τόσο ανασφαλής όσο και χωρίς νόημα», δήλωσε ο Ayman Alhussein, Σύρος σκηνοθέτης και πρόσφυγας που ζει στο Λονδίνο.
«Είναι δύσκολο να δικαιολογήσει κανείς το πόσο γρήγορα κινήθηκαν η Ευρώπη και το Ηνωμένο Βασίλειο για να αναστείλουν τις αποφάσεις χορήγησης ασύλου», συνέχισε. «Ήλπιζα ότι οι χώρες θα έσπευδαν να στείλουν βοήθεια και να παράσχουν καθοδήγηση για το πώς μπορεί να οικοδομηθεί ξανά η χώρα αλλά οι κυρώσεις στη Συρία δεν έχουν καν αρθεί ακόμη. Όμως, δυστυχώς, οι πρόσφυγες αντιμετωπίζονται εδώ και καιρό ως πολιτικά χαρτιά, και αυτό φαίνεται σαν ένα ακόμη παράδειγμα. Η απόφαση δεν είναι μόνο σκληρή αλλά και εντελώς περιττή».
Σε μια κατά πλειοψηφία μεταναστευτική περιοχή των Βρυξελλών, ο Mustafa Tahiri, ένας 33χρονος που εργάζεται σε κατάστημα λαχανικών, εξέφρασε επίσης ανησυχίες για το μέλλον της Συρίας λόγω της αβεβαιότητας, λέγοντας ότι θα χρειαστούν χρόνια για να γίνει ξανά ασφαλής η χώρα. «Δεν νομίζω ότι θέλω να επιστρέψω», είπε. «Έχω την εθνικότητα και τη δουλειά μου εδώ».
Από την Ιορδανία, ο Sabsabi είπε ότι είχε δει πολλούς Σύρους να επιστρέφουν οικειοθελώς «γεμάτοι ελπίδα και αισιοδοξία». Ωστόσο, σχεδιάζει να παραμείνει στη Συρία μόνο προσωρινά, και θα επιστρέψει στο Βερολίνο, όπου εργάζεται ως συντονιστής για μια υπηρεσία παράδοσης φαγητού. «Αργότερα, θα σκεφτώ να επιστρέψω μόνιμα με την οικογένειά μου», είπε. «Επειδή οι συριακές παραδόσεις και οι οικογενειακοί δεσμοί είναι βαθιά ριζωμένες μέσα μας».
Πηγή: POLITICO
