Επιμέλεια: Γιάννα Μυράτ
Καθώς η μετανάστευση αγγίζει επίπεδα ρεκόρ παγκοσμίως, δημιουργείται μια συζήτηση μεταξύ των οικονομολόγων για το εάν ορισμένες βιομηχανίες εξαρτώνται υπερβολικά από την ξένη εργασία.
Πολλοί ιδιοκτήτες επιχειρήσεων λένε ότι η προσέλκυση ξένων εργαζομένων με χαμηλή ειδίκευση έχει καταστεί απαραίτητη, καθώς ο τοπικός πληθυσμός γερνάει και το εργατικό δυναμικό συρρικνώνεται. Στην αγροτική περιοχή του Ουισκόνσιν, ο John Rosenow λέει ότι είναι αδύνατο να βρει ντόπιους να δουλέψουν στη φάρμα του των 1.000 στρεμμάτων. Βασίζεται σε 13 Μεξικανούς μετανάστες, από 8 και 10 πριν από μια δεκαετία. Αυτό του επέτρεψε να αποφύγει τις δαπανηρές επενδύσεις σε ρομπότ που μπορούν να βοηθήσουν στο άρμεγμα των αγελάδων, όπως έκαναν ορισμένοι άλλοι γαλακτοπαραγωγοί.
«Έχουμε πολύ καλούς ανθρώπους», λέει ο Rosenow. Με μεταναστευτική εργασία, «Είμαι σίγουρος ότι αν ήθελα να διπλασιάσω την απασχόληση, θα μπορούσα να το κάνω μέσα σε μια εβδομάδα».
Για ορισμένους οικονομολόγους, ωστόσο, η εξάρτηση από εισαγόμενους εργαζομένους πλησιάζει σε ανθυγιεινά επίπεδα σε ορισμένα μέρη, πνίγοντας την ανάπτυξη της παραγωγικότητας και βοηθώντας τις επιχειρήσεις να καθυστερήσουν την αναζήτηση πιο βιώσιμων λύσεων για τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού, όπως είναι η αυτοματοποίηση.
«Από τη στιγμή που η βιομηχανία είναι οργανωμένη με συγκεκριμένο τρόπο και η δομή ενθαρρύνει τους εργοδότες να προσλαμβάνουν μετανάστες, μπορεί να είναι πολύ δύσκολο να γυρίσεις πίσω», δήλωσε ο Martin Ruhs, καθηγητής μεταναστευτικών σπουδών στη Φλωρεντία της Ιταλίας. «Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να αναρωτηθούν, έχει νόημα;» είπε ο Ruhs, ο οποίος είναι επίσης πρώην μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής Μετανάστευσης του Η.Β., που συμβουλεύει τη βρετανική κυβέρνηση για την χάραξη μεταναστευτικής πολιτικής.
Η συζήτηση είναι πιθανό να θερμανθεί περαιτέρω καθώς οι δυτικές κοινωνίες πλησιάζουν σε μια δημογραφική άβυσσο. Για πρώτη φορά μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο πληθυσμός σε ηλικία εργασίας συρρικνώνεται στις προηγμένες οικονομίες. Ο ηλικιακός πληθυσμός της Ε.Ε. θα συρρικνωθεί κατά ένα πέμπτο έως το 2050, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της γερμανικής ασφαλιστικής εταιρείας Allianz.
Υπάρχουν τρόποι για να αντισταθμιστεί αυτή η τάση, όπως η ενθάρρυνση των ηλικιωμένων εργαζομένων να καθυστερήσουν τη συνταξιοδότηση. Αλλά η εισαγωγή ξένου εργατικού δυναμικού είναι συχνά η ευκολότερη επιλογή, δεδομένης της προσφοράς διαθέσιμων εργαζομένων από μέρη όπως η Λατινική Αμερική ή η Αφρική.
Η μετανάστευση παρέχει επίσης μια ώθηση της οικονομικής ανάπτυξης καθώς οι μετανάστες ενισχύουν τους πληθυσμούς και ξοδεύουν χρήματα, όπως συμβαίνει στις ΗΠΑ και την Ευρώπη.
Η μετανάστευση τρέχει τώρα δύο έως τρεις φορές πάνω από τα προπανδημικά επίπεδα σε μεγάλες χώρες προορισμού, όπως ο Καναδάς, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Στις ΗΠΑ, 3.3 εκατομμύρια περισσότεροι μετανάστες έφτασαν από όσους έφυγαν πέρυσι, σε σύγκριση με τον μέσο όρο του 2010 που ήταν περίπου 900.000.
Τα τρία τέταρτα των αγροτών και το 30% των εργαζομένων στις κατασκευές και τα ορυχεία στις ΗΠΑ σήμερα είναι μετανάστες. Συνολικά, οι μετανάστες αποτελούσαν το 18% του εργατικού δυναμικού των ΗΠΑ το 2021, σε σύγκριση με το 16% μια δεκαετία νωρίτερα, σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, μια λέσχη πλούσιων κυρίως χωρών με έδρα το Παρίσι.
Παρά το γεγονός ότι υποσχόταν επί δεκαετίες να περιορίσει τη μετανάστευση, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει δει μια έκρηξη μετά την έξοδό του από την ΕΕ το 2020, καθώς οι επιχειρήσεις αγωνίζονται για υπαλλήλους. Περισσότερο από το 27% των νοσηλευτών της Εθνικής Υπηρεσίας Υγείας είναι από το εξωτερικό σήμερα, από περίπου 14% το 2013. Στη Γερμανία, περίπου το 80% των εργαζομένων στα σφαγεία είναι μετανάστες, εκτιμούν τα συνδικάτα.
Ωστόσο η αυξημένη εξάρτηση από εισαγόμενο εργατικό δυναμικό χαμηλής ειδίκευσης μπορεί να οδηγήσει σε ασθενέστερη αύξηση της παραγωγικότητας, η οποία τελικά καθορίζει πόσο γρήγορα μπορούν να επεκταθούν οι οικονομίες, σύμφωνα με οικονομική έρευνα.
Μια μελέτη του 2022 στη Δανία διαπίστωσε ότι οι εταιρείες με εύκολη πρόσβαση σε μετανάστες εργαζόμενους επένδυσαν λιγότερα σε ρομπότ. Έρευνα στην Αυστραλία και τον Καναδά δείχνει ότι οι μετανάστες θα μπορούσαν να κρατήσουν ζωντανές τις αδύναμες επιχειρήσεις, επιβαρύνοντας τη συνολική παραγωγικότητα.
Η αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας ήταν υποτονική στις προηγμένες οικονομίες τα τελευταία χρόνια. Στους αγροτικούς τομείς των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου, η παραγωγικότητα έχει μειωθεί σταδιακά για μια δεκαετία ή περισσότερο. Στην Ιαπωνία και την Κορέα, που έχουν πιο περιοριστικές μεταναστευτικές πολιτικές, αυξήθηκε κατά περίπου 1,5% ετησίως, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ.
Η εύρεση της σωστής ισορροπίας μεταξύ της επιτρεπόμενης μετανάστευσης, η οποία μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση του δυναμισμού στις γερασμένες χώρες, και της αποφυγής της υπερβολικής εξάρτησης είναι δύσκολη. Σε πολλές βιομηχανίες, δεν υπάρχει προφανής εναλλακτική για τους αλλοδαπούς εργάτες.
Η πλήρης “απεξάρτηση” θα έστελνε υψηλότερα τις τιμές για τα προϊόντα που παράγονται από μετανάστες. Θα άφηνε επίσης πολλούς ανθρώπους σε φτωχότερες χώρες με λιγότερες επιλογές για να επιδιώξουν καλύτερη ζωή.
Οι οικονομολόγοι είναι περισσότερο διχασμένοι όταν πρόκειται για μετανάστες με χαμηλότερη ειδίκευση. Τέτοιοι εργαζόμενοι αντικαθίστανται επίσης πιο εύκολα, συμπεριλαμβανομένων των βιομηχανιών που δεν φαίνονται υποψήφιοι για αυτοματισμό.
Ωστόσο, για τις κυβερνήσεις, η επιδίωξη μεταρρυθμίσεων που ενισχύουν την παραγωγικότητα και επιτρέπουν σε πιο αδύναμες επιχειρήσεις να κλείσουν είναι πολύ πιο δύσκολη από την αύξηση της μετανάστευσης, λένε οι οικονομικοί αναλυτές.
Όπως και να έχει, το συμπέρασμα που αντλείται απ’ όλα αυτά, είναι ότι οι επιλογές των παραγωγικών δυνάμεων είναι ή φθηνά εργατικά χέρια μεταναστών, ή ρομπότ. Οι καλύτεροι μισθοί του ντόπιου εργατικού δυναμικού, είναι συζήτηση που δεν μπαίνει πάνω στο τραπέζι…
Με πληροφορίες από Wall Street Journal
