Ο πόλεμος της Ρωσίας στη Ουκρανία προκαλεί «μεγάλης κλίμακας ανθρώπινο πόνο και καταστροφή», όμως ένας δρόμος για την ειρήνη απαιτεί τη συμμετοχή όλων των πλευρών, αναφέρει το τελικό ανακοινωθέν της συνόδου κορυφής για την Ουκρανία που διεξήχθη στην Ελβετία.
Το ανακοινωθέν υποστηρίχθηκε από τις περισσότερες από 90 και πλέον χώρες που συμμετείχαν στη σύνοδο κορυφής, όμως ορισμένες δεν το υπέγραψαν, περιλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας και της Ινδίας.
«Ο συνεχιζόμενος πόλεμος της Ρωσικής Ομοσπονδίας εναντίον της Ουκρανίας εξακολουθεί να προκαλεί μεγάλης κλίμακας ανθρώπινο πόνο και καταστροφή, και να προκαλεί κινδύνους και κρίσεις με παγκόσμιες επιπτώσεις», αναφέρει η τελική διακήρυξη.
Η τεράστια πλειονότητα των χωρών που συμμετείχαν στην πρώτη σύνοδο κορυφής για την ειρήνη στην Ουκρανία επανέλαβαν την υποστήριξή τους στην ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα πως η Ρωσία πρέπει να συμμετάσχει στις συζητήσεις προκειμένου να επιτευχθεί μια «βιώσιμη και δίκαιη ειρήνη».
Δύο και πλέον χρόνια μετά τη ρωσική εισβολή, η πολύ μεγάλη πλειονότητα των περίπου 100 συμμετεχόντων που είχαν συγκεντρωθεί από χθες, Σάββατο, στο ορεινό θέρετρο Μπούργκενστοκ στην Ελβετία, κατέληξαν σε συμφωνία για ένα τελικό ανακοινωθέν που περιγράφει τη διαδρομή προκειμένου να τεθεί τέλος στη μεγαλύτερη σύγκρουση σε ευρωπαϊκό έδαφος μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Όμως το θέμα του «πώς και πότε θα εμπλακεί η Ρωσία» παραμένει ανοιχτό, παραδέχθηκε η πρόεδρος της Ελβετικής Συνομοσπονδίας και οικοδέσποινα της συνόδου κορυφής, Βιόλα Άμχερντ.
Σύμφωνα με καταμέτρηση που μεταδόθηκε σε επίσημη οθόνη στο κέντρο Τύπου, περίπου 80 χώρες υποστηρίζουν την τελική διακήρυξη. Η Βραζιλία, η Ινδία, η Σαουδική Αραβία, κυρίως, δεν είχαν υπογράψει τη διακήρυξη στις αρχές του απογεύματος.
Το κείμενο επαναβεβαιώνει «τις αρχές της κυριαρχίας, της ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας όλων των κρατών, περιλαμβανομένης της Ουκρανίας». Καταγγέλλει τη «στρατιωτικοποίηση της επισιτιστικής ασφάλειας» και καλεί για επιστροφή των παιδιών από την Ουκρανία που μεταφέρθηκαν με τη βία στη Ρωσία.
Καλεί επίσης «σε εμπλοκή όλων των πλευρών» της σύγκρουσης προκειμένου να σταματήσουν οι εχθροπραξίες, καθώς η Ρωσία και η Κίνα αρνήθηκαν να παραστούν στη σύνοδο κορυφής.
Τα κύρια σημεία του τελικού ανακοινωθέντος
Ακολουθούν τα κύρια σημεία του τελικού ανακοινωθέντος:
Ένας ρωσικός πόλεμος
Η Ρωσία θεωρείται υπεύθυνη ότι άρχισε αυτό τον πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας το Φεβρουάριο 2022 και το τελικό έγγραφο της συνόδου κορυφής αναφέρεται στις καταστροφικές συνέπειες της σύγκρουσης και καλεί για τη «συνολική» διευθέτησή της.
«Ο πόλεμος της Ρωσικής Ομοσπονδίας εναντίον της Ουκρανίας, που βρίσκεται σε εξέλιξη, συνεχίζει να προκαλεί βάσανα στους ανθρώπους και καταστροφές σε μεγάλη κλίμακα, ενώ δημιουργεί επίσης κινδύνους και κρίσεις με παγκόσμιο αντίκτυπο», αναφέρεται στο ανακοινωθέν.
Εδαφική ακεραιότητα
Οι υπογράφουσες χώρες δηλώνουν ότι «επαναλαμβάνουν την υποστήριξή τους στις αρχές της κυριαρχίας, της ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας όλων των κρατών, περιλαμβανομένης της Ουκρανίας, μέσα στα διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορά τους».
Η Ρωσία ελέγχει αυτή τη στιγμή σχεδόν 20% του ουκρανικού εδάφους, περιλαμβανομένης της Κριμαίας την οποία προσάρτησε το 2014.
Παιδιά και αιχμάλωτοι
Το έγγραφο περιλαμβάνει επίσης έκκληση για πλήρη ανταλλαγή αιχμαλώτων πολέμου και για την επιστροφή στην Ουκρανία χιλιάδων παιδιών που μεταφέρθηκαν στη Ρωσία και τα εδάφη που αυτή ελέγχει.
Το Κίεβο έχει κατηγορήσει τη Μόσχα ότι έχει απαγάγει σχεδόν 20.000 παιδιά από την αρχή της εισβολής της. Το Κρεμλίνο υποστηρίζει ότι τα μετέφερε για να τα προστατεύσει.
«Όλοι οι αιχμάλωτοι πολέμου πρέπει να απελευθερωθούν μέσω μιας πλήρους ανταλλαγής», αναφέρεται στο τελικό ανακοινωθέν.
«Όλα τα παιδιά της Ουκρανίας, που απελάθηκαν και μεταφέρθηκαν παρανόμως, και όλοι οι άλλοι ουκρανοί άμαχοι, που συνελήφθησαν παρανόμως, πρέπει να σταλούν πίσω στην Ουκρανία», προστίθεται.
Πυρηνική ασφάλεια
Η σύνοδος κορυφής ζητεί να τεθεί υπό τον «πλήρη και κυρίαρχο» έλεγχο της Ουκρανίας ο πυρηνικός σταθμός της Ζαπορίζια, ο μεγαλύτερος στην Ευρώπη, που βρίσκεται αυτή τη στιγμή υπό ρωσικό έλεγχο.
Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει για τον κίνδυνο ενός μείζονος πυρηνικού ατυχήματος αφότου οι Ρώσοι στρατιωτικοί κατέλαβαν αυτό το σταθμό στην αρχή του πολέμου.
«Οι ουκρανικοί πυρηνικοί σταθμοί και εγκαταστάσεις, περιλαμβανομένου του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια, πρέπει να λειτουργούν με τρόπο ασφαλή υπό τον πλήρη έλεγχο της Ουκρανίας», αναφέρεται στο τελικό ανακοινωθέν.
Οι υπογράφουσες χώρες εξέφρασαν επίσης την ανησυχία τους όσον αφορά το ενδεχόμενο προσφυγής στα πυρηνικά όπλα.
«Κάθε απειλή προσφυγής και κάθε προσφυγή στα πυρηνικά όπλα μέσα στο πλαίσιο του πολέμου που βρίσκεται σε εξέλιξη εναντίον της Ουκρανίας είναι απαράδεκτες», αναφέρεται στο κείμενο.
Επισιτιστική ασφάλεια
«Η επισιτιστική ασφάλεια δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να χρησιμοποιείται σαν όπλο. Τα ουκρανικά αγροτικά προϊόντα πρέπει να παραδίδονται ελεύθερα και με ασφάλεια στις ενδιαφερόμενες τρίτες χώρες», αναφέρεται στο έγγραφο.
Η Ουκρανία είναι ένας από τους κύριους εξαγωγούς σιτηρών στον κόσμο, όμως η ρωσική εισβολή έχει εμποδίσει τις εξαγωγές της μέσω της Μαύρης Θάλασσας, η οποία έχει γίνει πολεμική ζώνη.
«Έχουν ουσιώδη σημασία η ελεύθερη εμπορική ναυσιπλοΐα, πλήρης και ασφαλής, όπως και η πρόσβαση στα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας και της Θάλασσας του Αζόφ», αναφέρεται.
«Οι επιθέσεις σε εμπορικά πλοία μέσα στα λιμάνια και κατά τον πλου τους, καθώς και εναντίον πολιτικών λιμανιών και των υποδομών τους, είναι απαράδεκτες», προστίθεται επίσης στη διακήρυξη.
Να περιληφθεί η Ρωσία
Στο έγγραφο αναφέρεται επίσης πως μελλοντικές διαπραγματεύσεις για ένα ειρηνευτικό σχέδιο πρέπει να περιλαμβάνουν τη Ρωσία.
«Έχουμε την πεποίθηση ότι, για να φθάσουμε στην ειρήνη, χρειάζονται η συμμετοχή και ο διάλογος όλων των μερών», αναφέρουν οι υπογράφουσες χώρες.
Οι συμμετέχοντες στη σύνοδο κορυφής «αποφάσισαν να αναλάβουν στο μέλλον συγκεκριμένα διαβήματα στους προαναφερθέντες τομείς, με τη συμμετοχή εκπροσώπων όλων των μερών».
