Σύνταξη – επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Ο Ούγγρος ηγέτης μπόρεσε να οικοδομήσει έναν συνασπισμό ομοϊδεατών συμμάχων που μοιράζονται τον στρατηγικό του στόχο – τη δημιουργία «μιας Ευρώπης εθνικών κρατών».
Υπό την ηγεσία του Ούγγρου πρωθυπουργού Viktor Orban, μια νέα ακροδεξιά ευρωσκεπτικιστική ομάδα – οι Πατριώτες της Ευρώπης – έγινε το τρίτο μεγαλύτερο μπλοκ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η επιτυχία της πρωτοβουλίας του Orbán είναι ένα αξιοσημείωτο επίτευγμα. Ο Ούγγρος ηγέτης κατάφερε να αναδιοργανώσει την ακροδεξιά της Ευρώπης γύρω από τη δική του εικόνα και το κόμμα του Fidesz, το οποίο είχε υποβιβαστεί στην πολιτική έρημο μετά την αποχώρησή του από την κεντροδεξιά ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος το 2019.
Η δημιουργία της ομάδας των Πατριωτών καταδεικνύει πώς ο Orban είναι πολύ λιγότερο απομονωμένος από ό,τι αρχικά πιστευόταν, ικανός να οικοδομήσει έναν συνασπισμό ομοϊδεατών συμμάχων που μοιράζονται τον στρατηγικό του στόχο. Υποδηλώνει ότι οι ακροδεξιές ομάδες στην ΕΕ είναι περισσότερο ευθυγραμμισμένες με αυτό το όραμα παρά ποτέ. Επίσης, παρουσιάζουν μια άμεση πρόκληση στον πιο ρεαλιστικό λαϊκισμό που υποστηρίζει η Ιταλίδα πρωθυπουργός Giorgia Meloni.
Ο Orban έχει εδραιώσει τη συμμαχία του με τον Εθνικό Συναγερμό της Γαλλίας, το μεγαλύτερο ακροδεξιό κόμμα στην ήπειρο – παρά την αποτυχία του να επιτύχει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία στις πρόωρες εκλογές της χώρας. Ομοίως, το ολλανδικό ακροδεξιό Κόμμα Ελευθερίας (PVV) του Geert Wilders μετακόμισε επίσης στους Πατριώτες από την πρώην ακροδεξιά ομάδα του Κοινοβουλίου – Ταυτότητα και Δημοκρατία – αφού κέρδισε τις περσινές ολλανδικές εκλογές και εισήλθε σε κυβέρνηση συνασπισμού για πρώτη φορά.
Ωστόσο, αυτή η ενοποίηση δεν θα αλλάξει αρκετά την ισορροπία δυνάμεων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και είναι απίθανο να επηρεάσει ουσιαστικά τη χάραξη πολιτικής της ΕΕ – τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα. Τα κεντρώα φιλοευρωπαϊκά κόμματα διατήρησαν μια σημαντική πλειοψηφία στις Βρυξέλλες. Μαζί με τους Πράσινους, συγκέντρωσαν εύκολα αρκετές ψήφους για να επαναδιορίσουν την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen για δεύτερη θητεία, καθώς και να υποστηρίξουν τις νομοθετικές της προτεραιότητες στη συνέχεια.
Έτσι, οι Πατριώτες θα παραμείνουν στην αντιπολίτευση, με περιορισμένη ικανότητα να επηρεάσουν τη νομοθετική διαδικασία της ΕΕ. Το μέγεθος της ομάδας θα της προσφέρει περισσότερη χρηματοδότηση, προβολή και παρουσία στις κοινοβουλευτικές διαδικασίες, αλλά θα της στερηθεί οποιαδήποτε σημαντική εκπροσώπηση σε κοινοβουλευτικά ηγετικά όργανα – όπως οι πρόεδροι επιτροπών.
Ωστόσο, οι μεσοπρόθεσμες προκλήσεις είναι παρούσες.
Όπως αναφέρθηκε, οι Πατριώτες παρουσιάζουν μια άμεση πρόκληση στον «τρίτο δρόμο» του εποικοδομητικού λαϊκισμού της Meloni. Η ομάδα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR), της οποίας προεδρεύει, δεν θα συγχωνευθεί με τους Πατριώτες. Τα δύο κύρια μέλη του – το κόμμα των Αδελφών της Ιταλίας της Meloni και το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης της Πολωνίας Νόμος και Δικαιοσύνη – αρνήθηκαν να ενταχθούν στο κόμμα του Orban.
Αυτό σημαίνει ότι προς το παρόν, η Meloni θα συνεχίσει να βρίσκεται στο χώρο μεταξύ της ακροδεξιάς και του κατεστημένου της ΕΕ, διατηρώντας παράλληλα τις επιλογές της ανοιχτές. Οι νομοθέτες της θέτουν τώρα το ECR ως γέφυρα μεταξύ των δύο στρατοπέδων και το γεγονός ότι η πρόοδος του Εθνικού Συναγερμού ελέγχθηκε στον δεύτερο γύρο των γαλλικών βουλευτικών εκλογών, της έδωσε έναν ακόμη λόγο να περιμένει και να συνεχίσει να εργάζεται εποικοδομητικά με τις Βρυξέλλες, το Βερολίνο και το Παρίσι για να προωθήσει τις προτεραιότητες της Ιταλίας.
Όμως το ECR χάνει έδαφος. Οι φιλοδοξίες της να γίνει η τρίτη μεγαλύτερη ομάδα στη Ευρωβουλή ματαιώθηκαν. Παρά την ισχυρή σχέση με τους Αδελφούς της Ιταλίας, το κόμμα Vox της Ισπανίας έφυγε για να ενταχθεί στους Πατριώτες.
Επιπρόσθετα, η von der Leyen, έχοντας συγκεντρώσει την υποστήριξη των Πρασίνων, θα εξαρτάται πλέον λιγότερο από την Ιταλίδα ηγέτιδα – γεγονός που εξηγεί εν μέρει γιατί η Meloni απείχε από την απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να δώσει δεύτερη θητεία στην Γερμανίδα. Ήταν μια προσπάθεια να επιβεβαιώσει εκ νέου την πολιτική παρουσία της και να δημιουργήσει κάποια μόχλευση στην von der Leyen, δεδομένου ότι με την πάροδο του χρόνου οι αλλαγές στην ισορροπία δυνάμεων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο – την πραγματική έδρα εξουσίας στην ΕΕ – είναι πιθανό να αποδειχθούν πιο σημαντικές.
Επί του παρόντος, οι Πατριώτες ελέγχουν μόνο μία έδρα στο Συμβούλιο – αυτή του Orbán. Έχουν έμμεση επιρροή και σε δύο ακόμη έδρες, της Ολλανδίας και της Ιταλίας, όπου το PVV και το ακροδεξιό κόμμα Λέγκα είναι εταίροι στους κυβερνώντες συνασπισμούς των αντίστοιχων χωρών τους και μπορούν έτσι να ασκήσουν κάποια επιρροή στην κυβέρνηση.
Ωστόσο, ο αριθμός των Πατριωτών στο Συμβούλιο είναι πιθανό να αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου, καθώς αρκετές εθνικές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για τους επόμενους μήνες και χρόνια έχουν σοβαρές πιθανότητες να δημιουργήσουν περισσότερες ακροδεξιές κυβερνήσεις. Για παράδειγμα, οι εκλογές που πρόκειται να διεξαχθούν στην Αυστρία τον Σεπτέμβριο, όπου το ακροδεξιό Κόμμα Ελευθερίας προηγείται στις δημοσκοπήσεις, και στην Τσεχία το επόμενο φθινόπωρο, όπου το εθνικιστικό κόμμα Δράση των Δυσαρεστημένων Πολιτών του πρώην πρωθυπουργού Andrej Babiš είναι σταθερά. προπορευόμενο.
Έτσι, ενώ τα ακροδεξιά κόμματα θα συνεχίσουν να παλεύουν με εσωτερικές διαιρέσεις σχετικά με την πολιτική, και η von der Leyen θα εξακολουθεί να μπορεί να κυβερνά από το κέντρο, το αποτέλεσμα αρκετών εθνικών εκλογών μπορεί κάλλιστα να δώσει στην ομάδα των Πατριωτών περισσότερη εκπροσώπηση. Αυτή η εξέλιξη θα μπορούσε να υπονομεύσει τη συνοχή της ΕΕ σε βασικούς τομείς, κυρίως στον προϋπολογισμό της ΕΕ, τη διεύρυνση και την εξωτερική πολιτική – ιδιαίτερα όταν πρόκειται για την βοήθεια στην Ουκρανία.
Μέσω ενός συνδυασμού πολιτικών πιέσεων και οικονομικών ανατροπών, η ΕΕ έχει βρει μέχρι στιγμής τρόπους να παρακάμψει τα επανειλημμένα βέτο του Orban για υποστήριξη στην Ουκρανία. Όμως μια μεγαλύτερη, πιο αποφασιστική ομάδα διστακτικών κυβερνήσεων θα αποδεικνυόταν πολύ πιο δύσκολο να περιοριστεί.
Ωστόσο, αυτό δεν είναι προκαθορισμένο συμπέρασμα. Η Meloni συνεχίζει ρητορικά να υποστηρίζει το Κίεβο. Ο λαϊκιστής πρωθυπουργός της Σλοβακίας Robert Fico δεν συνέχισε την κριτική του για τη στρατιωτική βοήθεια προς το Κίεβο και σταμάτησε να ασκεί το βέτο του. Το ίδιο ισχύει για το PVV της Ολλανδίας, το οποίο μετόπισε τη θέση του αφού συμφώνησε να διατηρήσει την υποστήριξη της Χάγης στην Ουκρανία ως μέρος μιας κεντροδεξιάς κυβέρνησης συνασπισμού.
Είναι πιθανό ότι άλλα – φιλικά προς τη Ρωσία – ακροδεξιά κόμματα θα μπορούσαν να ακολουθήσουν την ίδια πορεία. Όμως, η πιθανότητα να διακυβευτεί η ευρωπαϊκή συνοχή – ειδικά εάν ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump κερδίσει τις προεδρικές εκλογές τον Νοέμβριο αυξάνεται πλέον σαφώς.
