«Με λίγα λόγια, το κύμα διαμαρτυριών που ξεκίνησε από την πλατεία Ταξίμ μετατράπηκε στην πρώτη δημόσια ήττα της αγέρωχης εικόνας του πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν και μάλιστα από τον ίδιο τον τουρκικό λαό».
Με αυτόν τον πρόλογο, σε πρωτοσέλιδο άρθρο της η «Ηürriyet Daily News» σχολιάζει και για πρώτη φορά αποδοκιμάζει τόσο έντονα την πρωθυπουργική στάση στα γεγονότα που εξελίσσονται σε τεράστια αποτυχία της πολιτικής Ερντογάν, σε ολόκληρη την Τουρκία.
Το άρθρο συνεχίζει: «Ήταν γύρω στο μεσημέρι της 1ης Ιουνίου όταν ο Ερντογάν επανέλαβε τη σκληρή θέση του για τους διαδηλωτές, οι οποίοι αμφισβητούσαν την απόφασή του να μετατρέψει το μόνο πράσινο σημείο που έχει απομείνει στην περίφημη πλατεία Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης σε εμπορικό κέντρο».
Δείτε live τις εξελίξεις από την πλατεία Ταξίμ:
Το κύριο άρθρο της «Χουριέτ» περιγράφει εν συντομία πώς ο Ερντογάν κάλεσε τους διαδηλωτές να εγκαταλείψουν την πλατεία, υποσχόμενος να διατάξει ανάκριση για την υπερβολική χρήση χημικών από την αστυνομία. Αντ’ αυτού, όμως, οι μόλις 50 διαδηλωτές που είχαν κατασκηνώσει στο διεκδικούμενο πάρκο πριν από πέντε ημέρες, χάρη στις άγριες αστυνομικές μεθόδους, μετατράπηκαν σε χιλιάδες και η αναταραχή εξαπλώθηκε και στις δύο ακτές (ασιατική και ευρωπαϊκή) της Κωνσταντινούπολης, καθώς και στην πρωτεύουσα, την Άγκυρα, στη Σμύρνη, στο Εσκισεχίρ (Δορύλαιο) και σε δεκάδες άλλες τουρκικές πόλεις.
Τότε, επισημαίνει στο ίδιο άρθρο της η «Χουριέτ», σημειώθηκαν δύο έξυπνες πολιτικές κινήσεις. Η πρώτη ήταν να ματαιωθεί η μεγάλη διαδήλωση την οποία είχε προγραμματίσει στη συνοικία Κντίκοϊ της ασιατικής ακτής το ρεπουμπλικανικο κόμμα της αντιπολίτευσης. Ο ηγέτης του μεγαλύτερου αντιπολιτευόμενου κόμματος, ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, κάλεσε τους οπαδούς του να περάσουν τη γέφυρα και να διαδηλώσουν στην πλατεία Ταξίμ, δίπλα στους λιγοστούς μέχρι εκείνη την ώρα διαδηλωτές.
Κυβερνητικοί κύκλοι είχαν χαρακτηρίσει την απόφαση αυτή «αντιπαραγωγική» και ισχυρίζονταν ότι η αντιπολίτευση προσπαθεί να εκμεταλλευθεί πολιτικά το ζήτημα. Ωστόσο, δεκάδες χιλιάδες άρχισαν να συρρέουν στην πλατεία Ταξίμ, παρά τα αυστηρά μέτρα της αστυνομίας, τα δακρυγόνα και τις αντλίες νερού.
Η δεύτερη κίνηση έγινε από τον πρόεδρο Αμπντουλάχ Γκιουλ, ο οποίος μετά την επιστροφή του από το Τουρκμενιστάν είχε τρεις τηλεφωνικές συνδιαλέξεις: με τον κυβερνήτη της Κωνσταντινούπολης, τον υπουργό Εσωτερικών αλλά και με τον ίδιο τον Ερντογάν. Αμέσως μετά τα τηλεφωνήματα αυτά, χθες γύρω στις 16.00, οι αστυνομικοί άρχισαν να αποσύρονται από την πλατεία Ταξίμ. Την ίδια ώρα εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές πανηγύριζαν στην πλατεία.
(Η αποχώρηση της αστυνομίας από την πλατεία Ταξίμ)
Ο ίδιος ο Κιλιτσντάρογλου δεν εμφανίστηκε στην πλατεία. Ούτε οι διαδηλωτές κρατούσαν κομματικές σημαίες. Εκπρόσωπος του κόμματος είπε πως έτσι έδειξαν ότι δεν προωθούν τον κομματικό οπορτουνισμό.
Το σχόλιο της εφημερίδας καταλήγει: «Να αποκληθούν όλα αυτά “Τουρκική Άνοιξη” είναι υπερβολή. Είναι όμως γεγονός ότι έχει πληγεί η προσωπικότητα του Ερντογάν».
Να σημειωθεί πως το μεσημέρι της Κυριακής αναμένονται να γίνουν νέες διαδηλώσεις στην πλατεία Ταξίμ και σε άλλες μεγάλες πόλεις της Τουρκίας.
Ένταση το βράδυ του Σαββάτου
Μετά την επέκταση των επεισοδίων σε μεγάλες πόλεις της Περιφέρειας και κυρίως στην Άγκυρα, το ειδικό στρατιωτικό σώμα της Στρατοχωροφυλακής ενεπλάκη στην περιφρούρηση των κυβερνητικών και στρατιωτικών κτιρίων στο κέντρο της πρωτεύουσας. Είχε προηγηθεί πορεία διαδηλωτών προς το πρωθυπουργικό γραφείο.
(Αεροφωτογραφία από τη μαζική διαδήλωση στην πλατεία Ταξίμ. Κάτω αριστερά, ο καπνός από τα δακρυγόνα)
(Οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αναρτούν συνεχώς φωτογραφίες από την πλατεία Ταξίμ)
Αργότερα, γύρω στις 20.00, όταν συγκεντρώθηκαν οι ακτιβιστές, μονάδες της αστυνομίας επανήλθαν στο κάτω μέρος της πλατείας Ταξίμ και οι συγκρούσεις επαναλήφθηκαν, αν και με μικρότερη ένταση. Οι διαδηλωτές παραμένουν συγκεντρωμένοι και η αστυνομία σε θέση μάχης. Η «Χουριέτ» μισή ώρα πριν από τα μεσάνυχτα μετέδωσε πως σημειώθηκε ένταση και ξω από το πρωθυπουργικό γραφείο, με αποτέλεσμα τον τραυματισμό επτά αστυνομικών. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, ο ένας τραυματίστηκε σοβαρά.
Οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης κοινοποιούν συνεχώς φωτογραφίες και βίντεο από τις συγκρούσεις, κάποια από τα οποία διατρανώνουν τη μεγάλη αγριότητα. Ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες κάνουν λόγο για δύο νεκρούς, ένας εκ των οποίων κατέληξε ύστερα από ριπή νερού από κανονάκι σε μικρή απόσταση. Αστυνομικές πηγές στη Κωνσταντινούπολη ισχυρίζονται ότι ο νεαρός έχασε τη ζωή του από καρδιακή προσβολή. Η Διεθνής Αμνηστία κάνει λόγο για περισσότερους από 1.000 τραυματίες.
(Το βίντεο το ανάρτησε τουρκικό site του αντιεξουσιαστικού χώρου)
Ένας ακόμη διαδηλωτής απεικονίζεται τη στιγμή που παρασύρεται από τεθωρακισμένο όχημα της τουρκικής αστυνομίας. Ο διαδηλωτής είχε προσπαθήσει να βρει καταφύγιο πίσω από κάδο απορριμμάτων, προκειμένου να αποφύγει τα κανόνια νερού.
(Διαδηλωτής παρασύρεται από τεθωρακισμένο)
(Εικόνα της πλατείας το βράδυ του Σαββάτου)
(H βραδινή έφοδος της αστυνομίας κατά των ακτιβιστών)
Διεθνείς αντιδράσεις
Την ανησυχία τους για τις εξελίξεις στην Τουρκία εξέφρασαν το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και Ευρωπαίοι πολιτικοί.
«Η μακροπρόθεσμη σταθερότητα, ασφάλεια και ευημερία στην Τουρκία μπορούν να διασφαλιστούν καλύτερα με την εγγύηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων της γνώμης και της συνάθροισης» αναφέρει ανακοίνωση του αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς χαρακτήρισε «υπερβολική την αντίδραση των αστυνομικών δυνάμεων», ενώ το βρετανικό Υπουργείο Εξωτερικών κάλεσε τις τουρκικές αρχές να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση.
Την ελπίδα να αποκλιμακωθεί η κρίση εξέφρασε ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του γερμανικού κοινοβουλίου Ρούπρεχτ Πόλεντς. Σε δηλώσεις του προς την τουρκική σύνταξη της Deutsche Welle, ο κ. Πόλεντς υπογράμμισε πως «είναι φανερό ότι η αστυνομία επέδειξε υπερβολική σκληρότητα στους διαδηλωτές» και κάλεσε την κυβέρνηση Ερντογάν «να βάλει τέλος σε αυτού του είδους την αντιμετώπιση».
«Να τεθεί άμεσα τέλος στη βία των αστυνομικών της Κωνσταντινούπολης κατά των διαδηλωτών» ζήτησε η πρόεδρος των Γερμανών Πρασίνων Κλαούντια Ροτ. Σε δηλώσεις της προς την εφημερίδα «Bild», η κ. Ροτ κάλεσε την κυβέρνηση Ερντογάν «να πάρει σοβαρά υπόψη τις ανησυχίες της κοινωνίας των πολιτών» και «να μην τις αντιμετωπίζει με δακρυγόνα και υδροβόλα».
Πάνω από 900 οι συλλήψεις
Η αστυνομία έχει προχωρήσει σε συνολικά 939 συλλήψεις σε 90 διαφορετικές διαδηλώσεις σε όλη την Τουρκία, σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργού Εσωτερικών Μουαμέρ Γκιουλέρ αργά το βράδυ του Σαββάτου. «Έγιναν 939 συλλήψεις σε διάφορες πόλεις. Ορισμένοι από τους συλληφθέντες έχουν ήδη αφεθεί ελεύθεροι» είπε ο Γκιουλέρ σε δημοσιογράφους.
Με βάση τις δηλώσεις του, που μεταδόθηκαν από την κρατική τηλεόραση, 79 άνθρωποι έχουν τραυματιστεί στις ταραχές των τελευταίων ημερών.
Συμπαράσταση από νέους άλλων πόλεων και χωρών
Με συγκεντρώσεις, πλακάτ και αναρτήσεις στα social media, οι νέοι σε Άγκυρα, Νέα Υόρκη, Ουάσινγκτον αλλά και Αθήνα συμπαραστάθηκαν το Σάββατο στα μέλη των «Οccupy» της Κωνσταντινούπολης.
(Τουρκική Πρεσβεία – Αθήνα)
(Ουάσινγκτον)
(«Κωνσταντινούπολη δεν είσαι μόνη», Άγκυρα)
(Νέα Υόρκη)
(Νέα Υόρκη)
Το τραγούδι της εξέγερσης
Ένα τραγούδι που ακούγεται πλέον σε όλη την Τουρκία μέσω Διαδικτύου έχει γίνει ο ύμνος της εξέγερσης.
«Στα δακρυγόνα, στα κλομπ, στα ρόπαλα και στις κλοτσιές λέμε ευχαριστώ», «Καίνε τα μάτια, είμαι ελεύθερος, στην υγειά σας» (σ.σ.: χρησιμοποιείται με ειρωνικό τρόπο η λέξη «Eyvallah», που παραπέμπει στο Ισλάμ).
Αυτά είναι κάποια από τα στιχάκια του τραγουδιού που κάνει τον γύρο της Τουρκίας και όχι μόνο από το πρωί του Σαββάτου…
Επιμέλεια: Κώστας Μπετινάκης – Άννα Μορφούλη
