Η τρόπιδα του καταδρομικού «Slava» τοποθετήθηκε στο ναυπηγείο της Ουκρανίας το 1976. Η κατασκευή του σκάφους, που θα ήταν το καμάρι του σοβιετικού στόλου, ή καλύτερα «ο φονιάς των εχθρικών αεροπλανοφόρων», κράτησε έως το 1979, οπότε και καθελκύστηκε. Το 1983 ανέλαβε ενεργό υπηρεσία. Το 2022 τού έμελλε να βυθιστεί λίγα μίλια από το σημείο όπου ναυπηγήθηκε. Ειρωνεία…
Το Κίεβο επιμένει πως το σκάφος αυτό, που από τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης έλαβε το όνομα «Moskva», επλήγη από δύο πυραύλους Neptune. Πρόκειται για ένα βελτιωμένο σύστημα παράκτιας άμυνας, σοβιετικής κατασκευής και παραλλαγή του γνωστού μας οπλικού συστήματος S-300 στη ναυτική του εκδοχή. Το «Moskva» για την προστασία του διέθετε κι αυτό σύστημα αεράμυνας S-300, επίσης ναυτική εκδοχή, τη FORT. Με λίγα λόγια, το ρωσικό καταδρομικό ετέθη εκτός μάχης, κατά τους Ουκρανούς πάντα, από βολή οπλικού συστήματος απόλυτα γνωστού στους Ρώσους και για το οποίο υπήρχε συμβατό σύστημα αναχαίτισης on board.
Το ρωσικό υπουργείο Άμυνας επιμένει πως το καταδρομικό βυθίστηκε λόγω έκρηξης και κατόπιν πυρκαγιάς που σημειώθηκε στο κατάστρωμα σε αποθήκη πυρομαχικών. Το σκαρί υπέστη πολύ σοβαρό ρήγμα από την έκρηξη. Το σκάφος ρυμουλκήθηκε (προφανώς προς τη Σεβαστούπολη στην Κριμαία), αλλά λόγω των θυελλωδών ανέμων απώλεσε την ευστάθειά του και βυθίστηκε. Αυτά κατά τις επίσημες ρωσικές πηγές.
Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις και καθόλου αποδείξεις για το πώς ακριβώς εκτυλίχθηκαν τα γεγονότα. Λόγω καιρικών συνθηκών δεν υπάρχουν και ευκρινείς δορυφορικές φωτογραφίες. Η απώλεια της ναυαρχίδας του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας ένα εικοσιτετράωρο μετά τη βύθισή της παραμένει ένα μυστήριο ή ένα καλά κρυμμένο (μέχρι πότε;) μυστικό.
Στην άλλη άκρη της Ουκρανίας, πάνω στη συνοριακή γραμμή με τη Σλοβακία βρίσκεται εδώ και αιώνες το χωριό Dobra. Μικρό, βαρετό σλοβάκικο χωριουδάκι όπου ποτέ δεν συμβαίνει τίποτε. Ωστόσο, εδώ και 51 ημέρες το Dobra αποτελεί το επίκεντρο του ενδιαφέροντος για τα παγκόσμια ΜΜΕ και τις υπηρεσίες αντικατασκοπείας του πλανήτη. Από εκεί, βλέπετε, περνά η σιδηροδρομική γραμμή μέσω της οποίας η Ουκρανία εφοδιάζεται με οπλικά συστήματα που στέλνει η Δύση.
Ο δήμαρχος του χωριού, ο Mikolas Csioma, επέστρεφε στο σπίτι του, την Πέμπτη που μας πέρασε, όταν αναγκάστηκε να σταματήσει από το προειδοποιητικό φανάρι και τον γνωστό ήχο κουδουνιού στην ισόπεδη διάβαση έξω από την Dobra. Ήξερε πως η αναμονή θα ήταν πολύ μικρή. Μερικά λεπτά. Αυτή όμως τη φορά η αναμονή ξεπέρασε τη μισή ώρα. Πρωτοφανές. Ο Mikolas Csioma παρατήρησε ότι όλα τα βαγόνια ήταν σχεδόν στρατιωτικά. Μετά πληροφορήθηκε πως το τραίνο μετέφερε στην Ουκρανία ένα ολόκληρο οπλικό σύστημα S-300 σοβιετικής κατασκευής το οποίο παραχώρησε η Σλοβακία στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις. Το τραίνο μετέφερε λοιπόν 48 πυραύλους με 4 εκτοξευτές και, βεβαίως, όλα τα ραντάρ και τις ηλεκτρονικές συσκευές που συνοδεύουν το οπλικό σύστημα. Η Σλοβακία έχει ήδη εφοδιαστεί με αμερικανικούς Patriot, που είναι ακριβότεροι, καλύτεροι και κυρίως σύγχρονοι. Όλα αυτά τζάμπα, βέβαια.
Ο πόλεμος θα συνεχιστεί τις επόμενες εβδομάδες (ενδεχομένως και μήνες, όπως εικάζουν κάποιοι αναλυτές), με τις δύο πλευρές να χρησιμοποιούν την παλιά, γνωστή και όχι πάντα αποτελεσματική αλλά αποδεδειγμένα καταστροφική σοβιετική τεχνολογία σε διάφορες εκδοχές. Οι «αποθηκάριοι» σοβιετικού υλικού ανά τον κόσμο πλουτίζουν από τα κολοσσιαία ποσά που χορηγούν οι δυτικές κυβερνήσεις για τον εξοπλισμό των Ουκρανών. Την ίδια ώρα, η Ρωσία ψάχνει απομιμήσεις πρώην σοβιετικής τεχνολογίας συστημάτων στην Κίνα, και όχι μόνον, για να συμπληρώσει τα κενά που εμφανίζονται σε ανταλλακτικά και άλλα εξαρτήματα ή και οπλικά συστήματα, για να αντικατασταθεί ό,τι καταστρέφεται στα πολεμικά μέτωπα. Χρυσές δουλειές για όλους.
Όσο για την απώλεια του «Moskva», τα πράγματα είναι ξεκάθαρα: Από καθαρά στρατιωτική οπτική γωνία δεν αλλάζει κάτι σημαντικό στον ρουν των πολεμικών επιχειρήσεων. Το ρωσικό καταδρομικό δεν θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως εξέδρα εκτόξευσης πυραύλων Cruise τύπου Kalibr, παρά μόνον για βομβαρδισμούς επίγειων στόχων με πυραύλους επιφανείας – επιφανείας που διέθετε, τύπου Bazalt/Vulcan. Οι πύραυλοι Cruise εκτοξεύονται από την αρχή των εχθροπραξιών στην Ουκρανία από την Κασπία, ενώ για βομβαρδισμούς εγγύτερων επίγειων στόχων χρησιμοποιούνται εξαρχής άλλα οπλικά συστήματα, όπως το Iskander και άλλα. Οι Δυτικοί ειδικοί αναλυτές εξηγούν στους New York Times και στον Guardian πως η απώλεια του Moskva θα έχει κυρίως ψυχολογικού τύπου αρνητική επίδραση στη ρωσική κοινή γνώμη και θα αποτελέσει πρόβλημα στην άσκηση της επικοινωνιακής πολιτικής της Μόσχας. Όσον αφορά, τώρα, την άποψη της CIA, τα πράγματα είναι αμφίσημα. Είτε πρόκειται για ουκρανικό πύραυλο που έπληξε τη ναυαρχίδα, είτε πρόκειται για ρωσική ανικανότητα. Και στις δύο περιπτώσεις το καμάρι του ρωσικού ναυτικού δεν κατάφερε να αυτοπροστατευτεί από τα ίδιας τεχνολογίας οπλικά συστήματα που διέθετε. Τουτέστιν, οι Ρώσοι ειδικοί αντιμετωπίζουν πια σοβαρότατο ζήτημα.
Όσο για τους εμπόρους όπλων στις διεθνείς αγορές, μιλάμε για πακτωλό εσόδων. Επί τέλους αδειάζουν οι αποθήκες τους από όπλα που κατασκευάστηκαν στο ανατολικό μπλοκ τις δεκαετίες του ’70 και του ’80 και σκούριαζαν. Είχαν κατασκευαστεί σε μεγάλους αριθμούς με σκοπό να διοχετευθούν στα αντάρτικα (πάσης φύσεως και προέλευσης) κινήματα της Αφρικής και της Ασίας, όπως Αγκόλα, Ναμίμπια, Μοζαμβίκη, Αφγανιστάν στη συνέχεια, αλλά και αλλού… Τότε τα όπλα αυτά αγοράζονταν επίσημα και πανάκριβα από το Ιράκ του Σαντάμ Χουσεΐν, τη Συρία του Χαφέζ Αλ Άσαντ, από την Αίγυπτο του Σαντάτ και λίγο αργότερα από το Ιράν του Χομεϊνί. Μια ολόκληρη αγορά είχε στηθεί που ανέδειξε την τότε Σοβιετική Ένωση ως 2η επισήμως χώρα παγκοσμίως στην εξαγωγή όπλων και οπλικών συστημάτων.
Η Ρωσία εξακολουθεί να κατέχει αυτή τη 2η θέση στο διεθνές εμπόριο όπλων. Ο πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία (χώρα παραγωγής ανατολικού τύπου οπλισμού) και η εξέγερση στην Αλβανία, καθώς και προηγουμένως η κατάρρευση των πρώην ανατολικών καθεστώτων στη Βουλγαρία και στη Ρουμανία, είχαν γεμίσει τις αποθήκες των εμπόρων όπλων με ελαφρύ και βαρύ οπλισμό, πυρομαχικά, εκτοξευτές ρουκετών, διαφόρων διαμετρημάτων πυροβόλων, ακόμη και μεταφορικών μέσων. Από αυτά τα στοκ αγοράζουν τώρα οι δυτικές κυβερνήσεις και στέλνουν όπλα στην Ουκρανία, συμπληρώνοντας με συστήματα δυτικής προέλευσης τα οποία δεν χρειάζονται μακρόχρονη και πολύπλοκης φύσεως εκπαίδευση.
