Κορωνοϊός ή όχι χιλιάδες Αφρικανοί εξακολουθούν να προσπαθούν να κάνουν το επικίνδυνο ταξίδι από τον βόρειο Νίγηρα προς τη Λιβύη με στόχο να φτάσουν στις ακτές της Μεσογείου και από εκεί στην Ευρώπη.
«Πολίτες Γκάμπιας, Μαλί ή Σενεγάλης (…) εξακολουθούν να είναι αποφασισμένοι να πάνε εκεί. Ένας μετανάστης μου είπε: ‘προτιμώ να πεθάνω από τον κορωνοϊο από το να ζω στη μιζέρια’», δήλωσε ο Αλασάν Μαμανέ, ένας συνταξιούχος δημόσιος υπάλληλος που ζει στην Αγκαντέζ, σταυροδρόμι στην έρημο του Νίγηρα και σημείο αναχώρησης πολλών μεταναστών για τη Λιβύη.
Εκτός από το σχέδιο για την καταπολέμηση της παράτυπης μετανάστευσης που τέθηκε σε ισχύ το 2015 με ενισχυμένες περιπολίες στον Νίγηρα, οι δυνάμεις ασφαλείας της χώρας «έχουν εντείνει την παρακολούθηση προκειμένου να γίνει σεβαστό το μέτρο του κλεισίματος των συνόρων στο πλαίσιο της μάχης κατά του κορωνοϊού», αποκάλυψε τοπικός αξιωματούχος.
Ο Νίγηρας, μια από τις πιο φτωχές χώρες του κόσμου, έχει επισήμως 781 επιβεβαιωμένα κρούσματα του covid-19 και 42 θανάτους.
Το κύμα δεν περιορίζεται
Ο Νίγηρας έχει κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης, έχει κλείσει τα σύνορά του και έχει αποκλείσει την πρωτεύουσα από την υπόλοιπη χώρα. Η Λιβύη, που έχει γίνει κόλαση για τους μετανάστες μετά την πτώση του Μουάμαρ Καντάφι το 2011, επίσης δεν έχει γλιτώσει από τον covid-19.
Παρόλα αυτά, «οι μετανάστες αναχωρούν από το Ντιρκού και τη Μαντάμα προς τα σύνορα με τη Λιβύη, όμως έχουν ληφθεί μέτρα» για να τους εμποδίσουν, σημειώνει ο Μπουρκάρι Μαμανέ, ο δήμαρχος της Αγκαντές, της μεγαλύτερης πόλης του βόρειου Νίγηρα.
Σε λιγότερους από δύο μήνες περισσότεροι από 300 μετανάστες έχουν συλληφθεί από τον στρατό του Νίγηρα στα σύνορα με τη Λιβύη. Αυτή την εβδομάδα 33 παράτυποι μετανάστες εντοπίστηκαν στην ίδια περιοχή, σύμφωνα με τον δήμαρχο.
Στον Νίγηρα οι μετανάστες που διασώζονται ή συλλαμβάνονται στην έρημο μπαίνουν σε καραντίνα επί 14 ημέρες σε προσωρινά καταλύματα στον βορά, όπου ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (IOM) έχει αναλάβει περίπου 1.600 μετανάστες «που εγκλωβίστηκαν στην έρημο» μετά το κλείσιμο των συνόρων στα τέλη Μαρτίου.
Συνολικά 764 μετανάστες -εκ των οποίων 391 από τον Νίγηρα, 140 από το Μαλί και 101 από τη Γουινέα- έχουν μπει σε καραντίνα στην Ασαμάκα, στα σύνορα με την Αλγερία. Ανάμεσά τους παιδιά, έγκυες και τραυματίες, σύμφωνα με τον ΙΟΜ.
Νέοι δρόμοι
«Αμέσως μόλις βγουν από την καραντίνα κάποιοι μετανάστες ξαναδοκιμάζουν την τύχη τους», καταγγέλλει ο Μπουμπακάρ Ζερόμ, δήμαρχος του Ντίρκου, μιας πόλης που βρίσκεται κοντά στη μεθόριο με τη Λιβύη.
Αυτή την εβδομάδα ο ΙΟΜ απηύθυνε «έκτακτη έκκληση» προς τους δωρητές για τη συγκέντρωση «επιπλέον βοήθειας» 10 εκατομμυρίων δολαρίων για τις ανάγκες των μεταναστών. Εξηγεί ότι ενοικίασε «επιπλέον» εγκαταστάσεις και «ενίσχυσε τα μέτρα πρόληψης» στα έξι κέντρα του «τα οποία έχουν φτάσει στο όριο των δυνατοτήτων τους».
Με στόχο να αποθαρρυνθούν οι διακινητές, η Νιαμέι ψήφισε το 2015 έναν νόμο που καθιστά έγκλημα τη διακίνηση μεταναστών και επισύρει ποινή έως και 30 χρόνια κάθειρξη.
Στις αρχές του 2019 ο πρόεδρος του Νίγηρα Μαχαμάντιυ Ισούφου είχε χαιρετίσει το αντιμεταναστευτικό «σχέδιο», που στήριξε η Ε.Ε, χάρη στο οποίο μειώθηκε ο αριθμός των παράτυπων μεταναστών που πέρασαν από τη χώρα από 100.000 με 150.000 ετησίως πριν το 2016, σε 5.000 με 10.000 ετησίως τώρα.
Σε επίσκεψη που πραγματοποίησε στη Νιαμέι ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζουζέπε Κόντε εξέφρασε την ικανοποίησή του για τη μείωση κατά 80% το 2018 του αριθμού των μεταναστών που αποβιβάστηκαν στις ιταλικές αρχές.
Εν μέσω επιδημίας κορωνοϊού, περισσότερο από τις περιπολίες στην έρημο, ο αποκλεισμός της Νιαμέι από την υπόλοιπη χώρα είναι αυτός που άλλαξε τα δεδομένα. Πολλοί μετανάστες από τη δυτική Αφρική περνούσαν από τη Νιαμέι προτού κατευθυνθούν στην Αγκαντέζ ή την έρημο. «Με τον αποκλεισμό της Νιαμέι, ολοένα και περισσότεροι μετανάστες αλλάζουν δρόμο: περνούν πλέον από τη Νιγηρία όπου τα σύνορα είναι πιο πορώδη», παρατήρησε ο Μπασρί Άμα, πρώην διακινητής. Ο Μπουμπαράκ Ζερόμ συμφωνεί: «Υπάρχουν χίλιοι και ένας δρόμοι: μερικοί τυχεροί καταφέρνουν να τρυπώσουν και να περάσουν στη Λιβύη».
