Η αμερικανική ποπ κουλτούρα είναι μια δύναμη που πρέπει να ληφθεί υπόψη. Ίσως καμία άλλη χώρα να μην το γνωρίζει καλύτερα αυτό από το Μεξικό που μοιράζεται με το βόρειο γείτονά του μία συνοριακή μεθόριο 3.200 χιλιομέτρων.
Η κοινωνική και πολιτική επιρροή των Ηνωμένων Πολιτειών στο Μεξικό ήταν πάντα αισθητή αλλά έγινε πιο έντονη το 1994, όταν το Μεξικό υπέγραψε τη Βορειοαμερικανική Συμφωνία Ελεύθερων Συναλλαγών (NAFTA) και άνοιξε τα σύνορά της στις αμερικανικές εισαγωγές. Εκτοτε τα καταστήματα στο Μεξικό πλημμύρισαν από προϊόντα made in U.S.A, ενώ οι καταναλωτές παρασύρθηκαν στο ρυθμό των αμερικανικών εποχιακών αγορών: δώρα για τα Χριστούγεννα, ξέφρενα πάρτι την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, κάρτες και γλυκά για την ημέρα του αγίου Βαλεντίνου, μαγιό για τις καλοκαιρινές διακοπές, τσάντες, τετράδια, στιλό για την «επιστροφή στο σχολείο» το Σεπτέμβριο, κοστούμια και μακάβριες στολές για το Halloween τον Οκτώβριο.
Το γεγονός ότι η εμβληματική γιορτή της Ημέρας των Νεκρών στις αρχές Νοεμβρίου –κατά την οποία οι Μεξικανοί θυμούνται και τιμούν μέλη της οικογένειας τους και φίλους που έχουν φύγει από τη ζωή– συμπίπτει σχεδόν με το Halloween, προκάλεσε ανησυχίες στο Μεξικό. Μερικοί θεώρησαν ότι η αμερικανική γιορτή στις 31 Οκτωβρίου μπορεί να επισκιάσει την Ημέρα των Νεκρών. Φαίνεται όμως ότι οι Μεξικανοί κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι δύο γιορτές είναι πολύ διαφορετικές και ότι η δική τους είναι καλύτερη ή τουλάχιστον πιο σημαντική.
«Το Halloween είναι η δική τους γιορτή και η Ημέρα των Νεκρών είναι η δική μας» λέει ο Αρασέλι Λόσα, κάτοικος της Πόλης του Μεξικού. «Η Ημέρα των Νεκρών είναι για να τιμήσουμε τους νεκρούς μας. Το Halloween είναι μία γιορτή για να ντυθείς με κουστούμια που προκαλούν τρόμο», εξηγεί συνοψίζοντας τη βασική διαφορά μεταξύ των δύο εορτών και τον λόγο για τον οποίο η μεξικάνικη γιορτή όχι μόνο έχει διαφυλαχθεί αλλά έχει γίνει και πιο δημοφιλής.
Φέτος, περισσότερα μεγάλα μουσεία και πολιτιστικά κέντρα από ποτέ άλλοτε διοργάνωσαν μαθήματα και σεμινάρια, απευθυνόμενα κυρίως σε παιδιά, για να μάθουν τη σημασία της εορτής. Πολιτιστικά δρώμενα του Σαββατοκύριακου παρουσίαζαν θέματα που συνδέονται με την Ημέρα των Νεκρών, με πιο διάσημο, τον καρναβαλικό θηλυκό σκελετό «La Catrina» που φέρει ένα τεράστιο καπέλο και αντιπροσωπεύει τον θάνατο. Τουλάχιστον ένα από τα δρώμενα ήταν εμπνευσμένο από την ταινία του Τζέιμς Μποντ «Spectre», η οποία δείχνει με χολιγουντιανό τρόπο τη μεξικάνικη γιορτή.
Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η Whitechapel Gallery του Λονδίνου η οποία λειτουργεί από το 1901, τις ημέρες αυτές προσκάλεσε το κοινό να «γιορτάσει τη Μεξικάνικη Ημέρα των Νεκρών με προβολές ταινιών, συζητήσεις και ποίηση». Στην καρδιά των ΗΠΑ, η τοπική εφημερίδα του Salt Lake City στη Γιούτα, «Deseret News», έγραψε την προηγούμενη εβδομάδα ότι η «η Ημέρα των Νεκρών … είναι τόσο μεξικάνικη όσο δεν παίρνει άλλο, αλλά έστω για λίγο αυτή η μοναδική γιορτή κερδίζει δημοτικότητα εκτός των συνόρων της».
Ενώ οι νέοι Μεξικανοί έχουν αγκαλιάσει το Halloween – επειδή κανένα παιδί δεν μπορεί να αντισταθεί στο να φορέσει μία στολή και να προσποιηθεί ότι είναι κάποιος άλλος -η βαθιά ριζωμένη στη συνείδηση του μεξικανικού λαού Ημέρα των Νεκρών δεν κινδυνεύει προς το παρόν να χαθεί και αυτό εν μέρει οφείλεται στη σημασία της.
Σύμφωνα με την παράδοση που πιστεύεται ότι έχει τις ρίζες της εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες χρόνια στους πρωτόγονους πολιτισμούς του Μεξικού, τα πνεύματα των νεκρών επιστρέφουν στη Γη αυτές τις μέρες κάθε χρόνο. Οι οικογένειες για να καλωσορίσουν τα πνεύματα των νεκρών τους, στήνουν βωμούς στους οποίους προσφέρουν μερικά από τα αγαθά που απολάμβαναν οι αγαπημένοι τους όταν ζούσαν, όπως τάκος, τεκίλα και ίσως ένα πακέτο χαρτιά ή και ένα επιτραπέζιο παιχνίδι. Στους βωμούς βάζουν επίσης καραμέλες σε σχήμα κρανίων με το όνομα του θανόντος στο μέτωπο, καθώς και τα ονόματα των επιζώντων μελών της οικογένειας.
Όλο αυτό βοηθά την πόλη του Μεξικού και άλλα αστικά κέντρα να αξιοποιήσουν την τουριστική δυναμική της Ημέρας των Νεκρών. Επίσης επενδύουν για την προώθηση και διατήρηση της γιορτής διοργανώνοντας ή επιχορηγώντας σχετικές εκδηλώσεις, όπως παρελάσεις και εκθέσεις.
Ο Στίβεν Μίλερ, αρχιτέκτονας από τη Νέα Υόρκη που επισκέπτεται αυτές τις μέρες την Πόλη του Μεξικού υποστηρίζει ότι η τοπική παράδοση έχει μετατραπεί «σε ταξιδιωτικές διακοπές με αποδέκτες τους αλλοδαπούς. Είναι μια συνολική εμπειρία κατάδυσης στην Ημέρα των Νεκρών», δηλώνει.
