Δορυφορικές φωτογραφίες που αποκάλυψε σήμερα, 25 Οκτωβρίου, η Washington Post, δείχνουν μεγάλες επεκτάσεις σε κτηριακές υποδομές, ενός στρατιωτικού ερευνητικού κέντρου κοντά στη Μόσχα, το οποίο εξειδικεύεται στην μελέτη και στην χρήση βιολογικών όπλων. Πρόκειται για μία από τις τρείς εγκαταστάσεις όπλων, για τις οποίες η Ρωσία δεν παραχώρησε πρόσβαση στους διεθνείς εμπειρογνώμονες, κατά την δεκαετία του ΄90.
Η τοποθεσία λειτουργούσε ως ερευνητικό κέντρο για βιολογικά όπλα, κατά την περίοδο του ψυχρού πολέμου, με ιστορικό πειραμάτων με τους ιούς που προκαλούν την ευλογιά, τον Έμπολα και αιμορραγικούς πυρετούς.
Δορυφορικές εικόνες τα τελευταία δύο χρόνια — που συλλέγονται από το Google Earth και τις εμπορικές εταιρείες απεικόνισης MAXAR και Planet Labs — δείχνουν κατασκευαστικά οχήματα να ανακαινίζουν το παλιό εργαστήριο της σοβιετικής εποχής και να κάνουν το έδαφος σε 10 νέα κτίρια, συνολικής έκτασης άνω των 250.000 τετραγωνικών ποδιών, με πολλά από αυτά που φέρουν χαρακτηριστικά βιολογικών εργαστηρίων που έχουν σχεδιαστεί για να χειρίζονται εξαιρετικά επικίνδυνα παθογόνα.
Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι τέτοια όπλα χρησιμοποιήθηκαν στη σύγκρουση στην Ουκρανία, αλλά η κατασκευή νέων εργαστηρίων παρακολουθείται στενά από τις υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ και ειδικούς σε βιολογικά όπλα, εν μέσω ανησυχιών για τις προθέσεις της Μόσχας, καθώς η σύγκρουση συμπληρώνει τον τρίτο χρόνο της.
Οι εικόνες έδειχναν πολλαπλές νέες κατασκευές που, όταν συνδυάζονται, υποδεικνύουν μια βιολογική εγκατάσταση υψηλών προδιαγραφών: Δεκάδες μονάδες διαχείρισης αέρα στον τελευταίο όροφο, διατάξεις συμβατές με χωρισμένα εργαστήρια, υπόγειες υποδομές, αυξημένα χαρακτηριστικά ασφαλείας και κάτι που φαίνεται να είναι μια μονάδα παραγωγής ενέργειας.
Τις τελευταίες εβδομάδες, Ρώσοι αξιωματούχοι επιβεβαίωσαν δημόσια ότι οι επιστήμονες θα χρησιμοποιήσουν τα εργαστήρια για να μελετήσουν θανατηφόρα μικρόβια όπως οι ιοί Έμπολα, σε μια προσπάθεια να ενισχύσουν την άμυνα της χώρας ενάντια στη βιοτρομοκρατία καθώς και σε μελλοντικές πανδημίες. Το ρωσικό υπουργείο Άμυνας δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό.
Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές των Κέντρων Ελέγχου Νοσημάτων, η έρευνα των ΗΠΑ για τον Έμπολα περιορίζεται σε εργαστήρια που χαρακτηρίζονται ως «βιολογικό επίπεδο ασφάλειας 4» (BSL-4), εξοπλισμένα για να χειρίζονται τα πιο θανατηφόρα και ανίατα είδη ιών και βακτηρίων.
Οι δορυφορικές εικόνες ελήφθησαν τον Απρίλιο και τον Μάιο του 2023 και αποκαλύπτουν την κατασκευή μιας υπόγειας σήραγγας πλάτους 36 ποδιών που συνδέει τα εργαστήρια και το εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας — αρκετός χώρος για οχήματα, καθώς και σωλήνες για τη μεταφορά ατμού που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για θέρμανση, καθώς και για μονάδες που αποστειρώνουν μολυσμένο εργαστηριακό εξοπλισμό.
Οι εικόνες που τραβήχτηκαν πριν από την κατασκευή της οροφής αποκαλύπτουν επίσης ένα πολύπλοκο σχέδιο με συστάδες δωματίων που οι ειδικοί είπαν ότι ήταν πιθανόν προθάλαμοι εργαστηρίου για απολύμανση.
Αμερικανοί αξιωματούχοι και ειδικοί στον έλεγχο των όπλων, σημειώνοντας τη μυστικότητα γύρω από τη στρατιωτική εγκατάσταση, λένε ότι ανησυχούν για το πώς η Ρωσία σκοπεύει να χρησιμοποιήσει τα νέα εργαστήρια. Ειδικοί στον τομέα της βιοάμυνας λένε ότι είναι αδύνατο να καταλάβουμε από δορυφορικές φωτογραφίες εάν η Ρωσία σχεδιάζει να πραγματοποιήσει επιθετική έρευνα για βιολογικά όπλα.
Ένα εργαστήριο εξοπλισμένο για τη μελέτη του θανατηφόρου ιού Έμπολα για την ανάπτυξη εμβολίων μπορεί να φαίνεται εξωτερικά πανομοιότυπο με ένα εργαστήριο που διεξάγει έρευνα για χρήση του στελέχους σε βιολογικά όπλα.
