Με κομμένη την ανάσα αναμένει ολόκληρη η Ευρώπη το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της Βρετανίας που θα καθορίσει την παραμονή ή όχι της χώρας στην Ε.Ε.
Την ίδια ώρα, στη μάχη παραμένουν οι υποστηρικτές του Brexit και του Bremain προκειμένου να πείσουν τους αναποφάσιστους, κατά τη διάρκεια της ψηφοφορίας που θα κρίνει τη θέση του Ηνωμένου Βασιλείου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι κάλπες άνοιξαν στις 07.00 το πρωί τοπική ώρα (σ.σ.: 09.00 ώρα Ελλάδας) και θα κλείσουν στις 22.00 (μεσάνυχτα ώρα Ελλάδας), ενώ με αγωνία αναμένονται τα αποτελέσματα που θα γίνουν γνωστά τα ξημερώματα της Παρασκευής.
H διαδικασία διεξάγεται υπό έντονη βροχόπτωση στα κατά τόπους εκλογικά κέντρα, με τους πολίτες να αναγκάζονται να δανείσουν ακόμη και… τις γαλότσες τους προκειμένου να βοηθήσουν συμπολίτες τους για να ψηφίσουν. Πολλά είναι τα εκλογικά κέντρα που έχουν πλημμυρίσει, αν και στην πλειονότητά τους παραμένουν ανοικτά.
Παρά τις καιρικές συνθήκες, η προσέλευση το πρωί είχε εκτιμηθεί ότι ήταν ικανοποιητική.
Από τη διαδικασία δεν θα μπορούσαν να απέχουν τα «ηχηρά» πολιτικά ονόματα, μεταξύ άλλων ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Ντέιβιντ Κάμερον, με τη σύζυγό του Σαμάνθα, η πρωθυπουργός της Σκωτίας Νίκολα Στέρτζεον, ο επικεφαλής του βρετανικού Εργατικού Κόμματος Τζέρεμι Κόρμπιν αλλά και ο αρχηγός του βρετανικού, αντιευρωπαϊκού Κόμματος Ανεξαρτησίας (Ukip), Νάιτζελ Φάρατζ.
Λίγο πριν από την έναρξη του δημοψηφίσματος μία ποσοστιαία μονάδα φαινόταν να χωρίζει την πρόθεση ψήφου στα στρατόπεδα του «In» και του «Out»Λίγες ώρες πριν από την έναρξη του κρίσιμου για το μέλλον της χώρας δημοψηφίσματος (πρωί της Πέμπτης), μία ποσοστιαία μονάδα φαινόταν να χωρίζει την πρόθεση ψήφου στα στρατόπεδα του «In» και του «Out», σύμφωνα με τον μέσο όρο των έξι τελευταίων δημοσκοπήσεων.
Ο στόχος έως την τελευταία στιγμή ήταν ξεκάθαρος για τα δύο στρατόπεδα: έπρεπε να πείσουν τους αναποφάσιστους, το 10% του εκλογικού σώματος, που μπορούν να γείρουν την πλάστιγγα προς τη μία ή την άλλη πλευρά.
Δείτε live τη διαδικασία:
Διαβάστε εδώ χρήσιμες πληροφορίες για το δημοψήφισμα
Oι πρώτες εικόνες:
Ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Ντέιβιντ Κάμερον έδωσε τον τόνο με συνέντευξη που δημοσιεύεται στην πρώτη σελίδα της εφημερίδας «The Guardian», όπου δήλωσε ότι αποφασίζοντας την παραμονή στην Ευρωπαϊκή Ένωση οι ψηφοφόροι θα στείλουν ένα ξεκάθαρο μήνυμα, ότι το Ηνωμένο Βασίλειο «δεν έχει κλειστεί στον εαυτό του».
Επίσης, πολλές προσωπικότητες των δύο πλευρών ρίχτηκαν στη μάχη των αναποφάσιστων κατά τη διάρκεια ντιμπέιτ που οργανώθηκε από το BBC μπροστά σε 6.000 θεατές στο Wembley Arena.
H έρευνα για τις επιπτώσεις σε πολλές χώρες
Εν τω μεταξύ, εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει η έρευνα για τις επιπτώσεις που θα επιφέρει ένα Brexit στην Ελλάδα και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, την οποία δημοσιεύει το Politico. Όπως αναφέρεται, οι πολιτικοί και οι διπλωμάτες από άκρη σε άκρη της Ευρώπης υποστηρίζουν ότι εξετάζουν κάθε πιθανό σενάριο, από την άνοδο του ευρωσκεπτικισμού στις χώρες τους, τις εμπορικές ζημιές και πλήθος άλλων συνεπειών που θα έχει η αποχώρηση της Βρετανίας από την Ε.Ε.
Έτσι, παρουσιάζει τις συνέπειες ενός Βrexit ανά χώρα.
Η Ελλάδα επωφελείται ή όχι από το Βrexit;
Έπειτα από Brexit, διπλωμάτες προειδοποιούν ότι τα υπόλοιπα μέλη της Ευρωζώνης μπορεί να μην είναι πρόθυμα να δείξουν μεγάλη ευελιξία όσον αφορά στο ελληνικό χρέοςΗ Ελλάδα ήταν από τις χώρες που επωφελήθηκε εμμέσως από το Brexit, αφού κατάφερε και πήρε μια ταχεία πρώτη έγκριση από τους πιστωτές της, συμπεριλαμβανομένων και μελών του ευρώ, για την επέκταση αποπληρωμής των δανείων της.
Ωστόσο, μετά το Brexit, διπλωμάτες προειδοποιούν ότι τα υπόλοιπα μέλη της Ευρωζώνης μπορεί να μην είναι πρόθυμα να δείξουν μεγάλη ευελιξία όσον αφορά στο ελληνικό χρέος.
Ιρλανδία-Κύρια ανησυχία: Ο οικονομικός αντίκτυπος
Ως το μόνο μέλος της Ε.Ε., εκτός από το Γιβραλτάρ, που μοιράζεται χερσαία σύνορα με το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιρλανδία είναι η χώρα που θα χάσει τα περισσότερα από ενδεχόμενο Brexit. Οι εμπορικές σχέσεις των δύο χωρών ανέρχονται σε 1,2 δις ευρώ την εβδομάδα, ενώ υποστηρίζουν επί του παρόντος περίπου 400.000 θέσεις εργασίας και στις δύο χώρες.
Η Ιρλανδία είναι η χώρα που θα χάσει τα περισσότερα από ενδεχόμενο Brexit
Σε αντίθεση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και πολλές άλλες κυβερνήσεις της Ε.Ε., το Δουβλίνο έχει προετοιμαστεί ανοιχτά για το ενδεχόμενο Brexit. «Προφανώς, θα είναι η χώρα που θα πληγεί περισσότερο» σχολιάζει ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Ιρλανδίας Dara Murphy. Η εκ νέου θέσπιση των συνόρων μεταξύ της Ιρλανδίας και του Ηνωμένου Βασιλείου θα ήταν ένα «αρνητικό βήμα». «Δεν πιστεύουμε ότι υπάρχει μια απειλή για την ειρηνευτική διαδικασία, αλλά… αισθανόμαστε ότι κάθε βήμα προς τα πίσω είναι ένα αρνητικό βήμα» δήλωσε ο Murphy. Είπε ότι βλέπει μόνο ένα θετικό για την Ιρλανδία, εάν η Βρετανία αποφασίσει να φύγει: Μια δυνατή ώθηση στο Δουβλίνο, αν πολλά βρετανικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή άλλες επιχειρήσεις μετεγκατασταθούν εκεί ώστε να βασίζονται στην Ε.Ε.
Γαλλία-Κύρια ανησυχία: Η άνοδος του ευρωσκεπτικισμού
Είναι ιδρυτικό μέλος της Ε.Ε., αλλά φιλοξενεί επίσης ένα από τα ισχυρότερα ευρωσκεπτικιστικά κόμματα στην Ευρώπη. Αυτό τη φέρνει σε δύσκολη θέση όσον αφορά στο βρετανικό δημοψήφισμα. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η ηγέτις του Εθνικού Μετώπου Μαρίν Λεπέν θα περάσει στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών το 2017. Γενικά, η αντιπάθεια προς τις Βρυξέλλες είναι επίσης υψηλή στη Γαλλία – μια δημοσκόπηση από το Pew Research Center που δημοσιεύθηκε νωρίτερα αυτόν τον μήνα έδειξε ότι οι Γάλλοι είχαν χαμηλότερη εκτίμηση για την Ε.Ε. ακόμη και από τους Βρετανούς. Εάν συμβεί το Brexit, η Γαλλία είναι έτοιμη να κινηθεί γρήγορα για να σταματήσει η εξάπλωση του αντιευρωπαϊκού συναισθήματος.
Αυτό σημαίνει ότι θα πιέσει για ένα γρήγορο «διαζύγιο» με το Ηνωμένο Βασίλειο – χωρίς προνόμια ή αναδιαπραγμάτευση.
Υπολογίζεται ότι 400.000 Βρετανοί πολίτες ζουν στη Γαλλία και θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν την απώλεια των δικαιωμάτων τους στην Ε.Ε.Αλλά υπάρχουν και άλλες ανησυχίες για τη Γαλλία. Η χώρα έχει σημαντικές οικονομικές επενδύσεις στη Βρετανία και περισσότεροι από 160.000 Γάλλοι πολίτες ζουν σήμερα στη Βρετανία. Υπολογίζεται ότι 400.000 Βρετανοί πολίτες ζουν στη Γαλλία και θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν την απώλεια των δικαιωμάτων τους στην Ε.Ε. Σε πολιτικό επίπεδο, η Γαλλία μπορεί να μην έχει άλλη επιλογή από το να προσπαθήσει να πάρει το προβάδισμα με τη Γερμανία και άλλες χώρες του πυρήνα της Ευρώπης, σε μια προσπάθεια να προχωρήσει στη μετα-Brexit Ε.Ε. Υπάρχουν ήδη συζητήσεις μεταξύ της Επιτροπής και κορυφαίων Γάλλων και Γερμανών διπλωματών για το θέμα, με μια να κλίνει προς περισσότερη Ευρώπη σε ορισμένους τομείς, όπως η ασφάλεια και λιγότερη Ευρώπη όταν πρόκειται για τη νομοθεσία της Ε.Ε που επηρεάζει την καθημερινή ζωή, σύμφωνα με τις πηγές.
Βέλγιο-Κύρια ανησυχία: Ο οικονομικός αντίκτυπος
Το Βέλγιο δεν είναι μόνο η έδρα των σημαντικών θεσμικών οργάνων της Ε.Ε. Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι επίσης ένας από τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους του. Μια μελέτη της ING Bank από τον Ιανουάριο του 2016 έδειξε ότι το Βέλγιο θα είναι από τις πιο ευάλωτες χώρες αν συμβεί το Brexit όσον αφορά στις επιπτώσεις στο εμπορικό ισοζύγιο, μαζί με την Ιρλανδία, τη Γερμανία και την Ολλανδία. «Οτιδήποτε αποδυναμώνει την Ευρωπαϊκή Ένωση αποδυναμώνει το Βέλγιο» δήλωσε Βέλγος αξιωματούχος, ο οποίος προέβλεψε ότι ο αντίκτυπος θα είναι «ιδιαίτερα σοβαρός». Ο Βέλγος υπουργός Οικονομίας Kris Peeters ανακοίνωσε αυτήν την εβδομάδα ότι είχε συσταθεί μια ομάδα εργασίας για να εξετάσει πώς η βελγική οικονομία θα αντιμετωπίσει το Brexit.
Λουξεμβούργο- Κύρια ανησυχία: Πλήγμα για το ηθικό της Ε.Ε.
Ως ένα από τα ιδρυτικά μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Μεγάλο Δουκάτο είναι πιθανό να δεχθεί ένα πλήγμα για το σχέδιο της Ε.Ε., ακόμη κι αν το Brexit αποδειχθεί καλό για τις επιχειρήσεις, καθώς βρετανικές χρηματοοικονομικές εταιρείες θα αποφασίσουν να ανοίξουν επιχειρήσεις σε έναν από τους περιβόητους φορολογικούς παραδείσους στην Ευρώπη. Ο πρωθυπουργός Xavier Bettel έχει εκφράσει ανησυχίες ότι η Ε.Ε. έκανε πάρα πολλές παραχωρήσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο για να προσπαθήσει να αποφύγει το Brexit, σε βάρος των αρχών της Ένωσης που εγγυάται την ελεύθερη κυκλοφορία των προσώπων και της εργασίας. Αλλά είναι απίθανο το Λουξεμβούργο να πιέσει για κατασταλτικά μέτρα εναντίον της Βρετανίας, εάν ψηφίσει να φύγει.
Ολλανδία- Κύρια ανησυχία: Η αύξηση του ευρωσκεπτικισμού
Η Ολλανδία γενικά θεωρείται σύμμαχος του Ηνωμένου Βασιλείου, ψηφίζοντας μαζί τις φιλελεύθερες οικονομικές πολιτικέςΟι αντιευρωπαϊκές δυνάμεις στην Ολλανδία ήδη έκαναν σαφή την παρουσία τους τον Απρίλιο, όταν βοήθησαν στο προβάδισμα της αντιπολίτευσης σε ένα δημοψήφισμα για μια συμφωνία της Ε.Ε. με την Ουκρανία, η οποία θεωρήθηκε κυρίως ως μήνυμα κατά της ευρωπαϊκής πολιτικής. Η πιθανότητα Brexit θα ενδυναμώσει περαιτέρω τους ευρωσκεπτικιστές στη χώρα και θα δώσει στο δεξιό Κόμμα της Ελευθερίας -που έχει την υποστήριξη του 18% του εκλογικού σώματος στις δημοσκοπήσεις- την ώθηση που χρειάζεται για να ζητήσει ένα δημοψήφισμα για την ένταξη. Η Ολλανδία γενικά θεωρείται σύμμαχος του Ηνωμένου Βασιλείου, ψηφίζοντας μαζί τις φιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές. Ο Ολλανδός πρωθυπουργός Mark Rutte συνέδεσε τις δύο χώρες σε μια εκδήλωση στη Χάγη την περασμένη εβδομάδα, λέγοντας: «Η Βρετανία είναι μια ελεύθερη οικονομία της αγοράς προς τα έξω, όπως ακριβώς και η Ολλανδία. Είμαστε και οι δύο ναυτικά έθνη, που έχουμε μάθει να κάνουμε εμπόριο και να εργαζόμαστε με ανοιχτά σύνορα. Είναι σημαντικό μια χώρα με αυτό το υπόβαθρο να παραμένει».
Γερμανία-Κύρια ανησυχία: Πλήγμα στο ηθικό της Ε.Ε.
Παρά το γεγονός ότι θα υπάρξει ένα ισχυρό πλήγμα στο ηθικό και ίσως ακόμη και στην πίστη στο όνειρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Γερμανία δεν είναι πιθανό να χάσει χρόνο στην κακή είδηση του Brexit. Ανώτεροι διπλωμάτες της Ε.Ε. δήλωσαν ότι το Βερολίνο θα επιδιώξει να διατηρήσει την ισχυρή οικονομική σχέση του με το Ηνωμένο Βασίλειο, μια σημαντική εξαγωγική αγορά και έδρα πολλών γερμανικών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.
Παρά τη σημαντική υποστήριξη στο λαϊκιστικό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία στις δημοσκοπήσεις, υπάρχει μικρός κίνδυνος το δημοψήφισμα να επηρεάσει αρνητικά τους περισσότερους Γερμανούς, οι οποίοι εξακολουθούν να υποστηρίζουν την Ευρώπη.
Το Brexit θα μπορούσε να έχει σοβαρές επιπτώσεις στον ρόλο της Γερμανίας ως κινητήριας δύναμης του μπλοκΑλλά το Brexit θα μπορούσε να έχει σοβαρές επιπτώσεις στον ρόλο της Γερμανίας ως κινητήριας δύναμης του μπλοκ. Θα καταργούσε το Ηνωμένο Βασίλειο ως παραδοσιακό αντίβαρο – ή, μερικές φορές, ενδιάμεσο- μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας σχετικά με βασικά ευρωπαϊκά ζητήματα. Ναι, ένα Brexit θα μπορούσε να ενισχύσει περαιτέρω την ήδη ισχυρή φωνή του Βερολίνου στο τραπέζι του Συμβουλίου της Ε.Ε., όπου το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν η χώρα με τις λιγότερες πιθανότητες να ψηφίσει ό,τι και η Γερμανία, σύμφωνα με το VoteWatch Europe. Αλλά υπάρχει μια πιθανότητα που θα μπορούσε να προκαλέσει μια σπασμωδική κίνηση. «Ο κίνδυνος είναι ότι η Γερμανία θα είναι πολύ ισχυρή και οι άλλες χώρες θα παραταχθούν πίσω από τη Γαλλία, κατά της Γερμανίας» δήλωσε ένας ανώτερος διπλωμάτης της Ε.Ε. «Η Γερμανία δεν θέλει να είναι πάρα πολύ ισχυρή, θέλει να συνεργάζεται με ισχυρές χώρες κι εάν η Γαλλία είναι οικονομικά αδύναμη, αυτό είναι ένα πρόβλημα» πρόσθεσε.
Δημοκρατία της Τσεχίας- Κύρια ανησυχία: Ο οικονομικός αντίκτυπος
Ακόμη μία χώρα όπου ο χειρισμός των Βρυξελλών στη μεταναστευτική κρίση τροφοδοτεί τον ευρωσκεπτικισμό (το κομμουνιστικό κόμμα KSCM είχε την υποστήριξη του 14% του εκλογικού σώματος σε μια δημοσκόπηση αυτήν την άνοιξη) και όπου οι δυνάμεις για την πολιτική Αριστερά και Δεξιά πιέζουν για ένα δημοψήφισμα για την ένταξη στην Ε.Ε. Η Τσεχική Δημοκρατία γενικά συμφωνεί με το Ηνωμένο Βασίλειο σχετικά με οικονομικά θέματα και φαίνεται διατεθειμένη να προσπαθήσει να κάνει τη διάσπαση φιλική. «Σε περίπτωση που οι Βρετανοί αποφασίσουν να φύγουν, προτεραιότητά μας θα είναι να περιορίσουμε τις αρνητικές συνέπειες για την οικονομία της Ε.Ε. και να κάνουμε την έξοδο όσο πιο ομαλή γίνεται» δήλωσε ο υφυπουργός για θέματα Ε.Ε. Tomas Prouza. «Είμαι βέβαιος ότι [η ΕΕ] θα εξακολουθεί να είναι σε θέση να συντονιστεί με το Ηνωμένο Βασίλειο σε πολλά θέματα εξωτερικής πολιτικής και να ενισχύσει τη συνεργασία Ε.Ε.-ΝΑΤΟ σχετικά με τις στρατιωτικές πτυχές της εξωτερικής πολιτικής». Όπως υπογράμμισε, μια βασική ανησυχία πολλών κρατών-μελών της Ανατολικής Ευρώπης είναι αν το Ηνωμένο Βασίλειο θα σέβεται την ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων – αυτό δηλαδή που οι υποστηρικτές του Brexit προσπαθούν έντονα να σταματήσουν.
Πολωνία- Κύρια ανησυχία: Οι πολίτες στη Βρετανία
Το Brexit θα μπορούσε να έχει τεράστιο αντίκτυπο στην πολωνική πολιτική και την οικονομία της: Περίπου 1 εκατομμύριο Πολωνοί ζουν και εργάζονται στο Ηνωμένο Βασίλειο και ορισμένοι φοβούνται ότι θα πρέπει να επιστρέψουν στην πατρίδα τους αναζητώντας απασχόληση. Μια έρευνα που έγινε την περασμένη εβδομάδα από την πολωνική εταιρεία IBRiS διαπίστωσε ότι αν συμβεί το Brexit, το 47% των Πολωνών που ζουν στη Βρετανία θα θέλει να παραμείνει στο Ηνωμένο Βασίλειο, αν και 26% θα επιστρέψει στην Πολωνία, αν οι προσπάθειές τους για να μείνουν αποτύχουν. «Οι άνθρωποι λένε ότι προσπαθούν να πάρουν άλλες υπηκοότητες» δήλωσε ένας Πολωνός διπλωμάτης. «Οι άνθρωποι που ζουν στο Ηνωμένο Βασίλειο ανησυχούν ότι θα πρέπει να επανέλθουν στην εποχή προ Ε.Ε.». Έχοντας επίγνωση αυτών των δεσμών, διπλωμάτες της Ε.Ε. δήλωσαν ότι η Βαρσοβία θα θέλει να θεσπίσει νέες εμπορικές σχέσεις με το Ηνωμένο Βασίλειο και ενδεχομένως να πιέσει για μια ειδική συνεργασία με την Ε.Ε., σε αντάλλαγμα για τα δικαιώματα των πολιτών της που εξακολουθούν να ζουν στη Βρετανία.
Σλοβακία- Κύρια ανησυχία: Οι πολίτες στη Βρετανία
Μια πρόσφατη έρευνα του Ευρωβαρόμετρου έδειξε ότι το 75% των Σλοβάκων είναι ευχαριστημένο με τη θέση του στην Ε.Ε., έτσι ώστε να μην υπάρχει μεγάλη ανησυχία για αυξανόμενο ευρωσκεπτικισμό έπειτα από ένα Brexit. Αλλά η χώρα θα πιέσει για να βεβαιωθεί ότι οι 90.000 πολίτες της που ζουν στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα πρέπει να εγκαταλειφθεί αν η Βρετανία φύγει από την Ε.Ε. «Οι πολίτες της Ε.Ε. που ζουν και εργάζονται στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν αποκτήσει ορισμένα νόμιμα δικαιώματα, συμβάλλοντας παράλληλα στην οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου, και πιστεύουμε ότι αυτά τα δικαιώματα θα διατηρηθούν» δήλωσε ο Peter Javorcik, πρέσβης της Σλοβακίας στην Ε.Ε.
Ουγγαρία- Κύρια ανησυχία: Η απώλεια ενός συμμάχου
Το Brexit θα μπορούσε να αποθρασύνει τον Ούγγρο ηγέτη Βίκτορ Ορμπάν, ο οποίος έχει επικρίνει τις πολιτικές της Ε.Ε. – ιδίως τις προτάσεις της για την αντιμετώπιση της μεταναστευτικής κρίσης. Ο Ορμπάν χρησιμοποίησε ακόμη και το δημοψήφισμα για το Brexit ως ένα άνοιγμα για να προωθήσει τη θέση τους στις εκλογές της χώρας σχετικά με το αν θα δεχτεί αιτούντες άσυλο. Αλλά η αποχώρηση της Βρετανίας θα κόστιζε επίσης έναν σύμμαχο στο τραπέζι της Συνόδου Κορυφής. Ο ίδιος και ο Βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον συχνά έχουν φέρει αντιρρήσεις στις προτάσεις της Ε.Ε. και ήταν οι μόνοι ηγέτες που απέρριψαν τον διορισμό του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ ως προέδρου της Επιτροπής. Ο Ορμπάν έχει ήδη δώσει ένα σαφές μήνυμα ότι δεν θέλει να χάσει το Ηνωμένο Βασίλειο, λέγοντας την περασμένη εβδομάδα ότι θα αγωνιστεί προσωπικά εναντίον του Brexit.
Αυστρία-Κύρια ανησυχία: Η αύξηση του ευρωσκεπτικισμού
Η δεξιά πτέρυγα του Κόμματος της Ελευθερίας της Αυστρίας έφτασε πολύ κοντά στο να κερδίσει την αυστριακή προεδρία τον περασμένο μήνα, ένα προειδοποιητικό σημάδι ότι η χώρα εξακολουθεί να είναι ευαίσθητη στον λαϊκισμό ύστερα από ένα Brexit. Ο αρχηγός του κόμματος Χαραλντ Βιλίμσκι έχει ήδη ζητήσει από την Αυστρία να κάνει το δικό της δημοψήφισμα για την ένταξη στην Ε.Ε.
Λιθουανία- Κύρια ανησυχία: Οι πολίτες στη Βρετανία
Η υπ’ αριθμόν ένα προτεραιότητα για τη χώρα της Βαλτικής σε μία μετα-Brexit Ε.Ε. είναι η τύχη των 200.000 πολιτών της που ζουν σήμερα στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Θα υπάρξει αβεβαιότητα για εκείνους που έχουν ζήσει εκεί για λιγότερο από πέντε χρόνια» σχολιάζει ο Linas Antanas Linkevičius, υπουργός Εξωτερικών Υποθέσεων της Λιθουανίας. Αλλά είπε ότι η κυβέρνηση έχει ένα μήνυμα για τους Λιθουανούς στη Βρετανία που ανησυχούν για το τι θα μπορούσε να συμβεί σε αυτούς: «Τους καλούμε όλους να έρθουν πίσω. Ειλικρινά μιλώντας, είχαμε 3,5 εκατομμύρια ανθρώπους και τώρα έχουμε 3 εκατομμύρια… δεν λέω ότι οι δουλειές τούς περιμένουν, αλλά [η διασπορά] ήταν πρόσφατη κι έτσι δεν κάνει σημαντική διαφορά».
Ρουμανία-Κύρια ανησυχία: Οι πολίτες στη Βρετανία
Το Βουκουρέστι θα πιέσει οι Ρουμάνοι εργάτες να έχουν το δικαίωμα να παραμείνουν στο Ηνωμένο Βασίλειο έπειτα από ένα Brexit. «Η ελεύθερη κυκλοφορία των εργαζομένων πρέπει να παραμείνει όπως έχει» σχολιάζει ένας Ρουμάνος διπλωμάτης. Υπάρχουν πολλές βρετανικές επενδύσεις στη Ρουμανία, κι έτσι μεγάλη είναι η ανησυχία για το μέλλον της οικονομίας της. «Ζητούμε μια ειδική σχέση για το Ηνωμένο Βασίλειο με την Ε.Ε.» δήλωσε ο διπλωμάτης. «Θα θέλαμε να διατηρηθούν τα ίδια προνόμια όπως αν το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν ακόμα ένα κράτος-μέλος» πρόσθεσε.
Φινλανδία- Κύρια ανησυχία: Η αύξηση του ευρωσκεπτικισμού
Οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι ανησυχούν ότι το δεξιό Κόμμα των Φινλανδών θα ενθαρρυνθεί από ένα Brexit. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε διάσπαση του κυβερνώντος συνασπισμού, η οποία περιλαμβάνει φιλοευρωπαϊστές και μη. Αλλά κατά το παρελθόν έτος, το Κόμμα των Φινλανδών έχει χάσει πάνω από το μισό της βάσης υποστήριξής του, σύμφωνα με έναν Φινλανδό διπλωμάτη, έτσι ώστε το άγχος δεν είναι έντονο. Η Φινλανδία είναι ένας ισχυρός σύμμαχος του Ηνωμένου Βασιλείου σε θέματα της Ε.Ε., με παρόμοια ενδιαφέροντα στην ανταγωνιστικότητα, το ελεύθερο εμπόριο, την οικονομία της αγοράς, την καλύτερη ρύθμιση και τη χρηστή διακυβέρνηση. Τα σύνορα της χώρας με τη Ρωσία σημαίνουν ότι είναι πρόθυμη για τη διατήρηση της συνεργασίας σε θέματα ασφάλειας με τη Βρετανία.
Σουηδία- Κύρια ανησυχία: Η απώλεια ενός συμμάχου
Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ο νούμερο ένα σύμμαχος της Σουηδίας στο Συμβούλιο Υπουργών της Ε.Ε., ψηφίζοντας τα ίδια σχεδόν στο 89% των περιπτώσεων, σύμφωνα με τα στοιχεία του VoteWatch Europe. «Για εμάς, η αποχώρηση της Βρετανίας θα είναι μια μεγάλη απώλεια» δήλωσε ο Anders Ahnlid, πρέσβης της Σουηδίας στην Ε.Ε. «Τα συμφέροντά μας συμπίπτουν σχετικά με το πώς η εσωτερική αγορά θα πρέπει να μεταρρυθμιστεί και να οριστεί. Μοιραζόμαστε τις ίδιες θέσεις για το εξωτερικό εμπόριο και τις επενδύσεις» τόνισε.
Οι Σουηδοί Δημοκράτες, το αντιευρωπαϊκό κόμμα που έχει 16% στις δημοσκοπήσεις, ζητεί τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος σχετικά με τη μετανάστευση, η οποία είναι ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα στη χώρα. Πολλοί φοβούνται ότι το Brexit θα μπορούσε να τροφοδοτήσει τα αιτήματά τους.
Δανία- Κύρια ανησυχία: Η αύξηση του ευρωσκεπτικισμού
Μια άλλη χώρα που συμφωνεί στις ψηφοφορίες συχνά με το Ηνωμένο Βασίλειο σχετικά με τις φιλελεύθερες αρχές της οικονομίας έχει να αντιμετωπίσει ευρωσκεπτικιστικά κινήματα. Το Δανικό Λαϊκό Κόμμα, με 17%, πιέζει για δημοψήφισμα για την ένταξη στην Ε.Ε., το οποίο θα μπορούσε να τροφοδοτηθεί από ένα Brexit. Έχει ήδη αυξηθεί και είναι το μεγαλύτερο κόμμα στο κοινοβούλιο της Δανίας. Όπως και το Ηνωμένο Βασίλειο, η Δανία έχει πολλές βασικές εξαιρέσεις από τις πολιτικές της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένου του ενιαίου νομίσματος και των θεμάτων Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων.
Ιταλία- Κύρια ανησυχία: Η αύξηση του ευρωσκεπτικισμού
Ενώ το Brexit δεν θα προκαλέσει συγκεκριμένες βλάβες στην Ιταλία, θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια σοβαρή συζήτηση για το ευρώ, δεδομένης της αντιδημοτικότητάς του μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση. Η Ιταλία έχει δεξιά ευρωσκεπτικιστικά κόμματα (Λίγκα του Βορρά) και αριστερά (το Κίνημα των 5 Αστέρων).
«Σε περίπτωση που η αποχώρηση επικρατήσει, λαϊκιστές ή ευρωσκεπτικιστές σε άλλα κράτη-μέλη μπορεί να προσπαθήσουν να επαναλάβουν το δημοψήφισμα, και αυτό μπορεί να συμβεί και στην Ιταλία καθώς και σε άλλες χώρες, ακόμα και σε χώρες που δεν ανήκουν στην Ευρωζώνη» δήλωσε ο Roberto Basso, ένας εκπρόσωπος του Υπουργείου Οικονομικών. Αλλά είπε ότι «η Ιταλία θα λάβει μια σκληρή γραμμή σχετικά με τα οφέλη που το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε να κερδίσει έξω από τη λέσχη της Ε.Ε.».
Μάλτα- Κύρια ανησυχία: Ο οικονομικός αντίκτυπος
Το μικρό νησιωτικό έθνος, μια πρώην βρετανική αποικία, ανησυχεί ότι η τουριστική βιομηχανία του θα μπορούσε να δεχθεί σημαντικό πλήγμα από ένα Brexit, αν αυξηθούν τα αεροπορικά ναύλα σε όλη την Ε.Ε. Το εμπόριο με τη Βρετανία αποτελούσε το 7,8 % του ΑΕΠ της Μάλτας το 2013 και οι σχέσεις της με τις βρετανικές τράπεζες είναι ζωτικής σημασίας για την οικονομία της. Ο πρωθυπουργός της Μάλτας Joseph Muscat έχει πει ότι το Brexit θα μπορούσε, ωστόσο, να είναι μια ευκαιρία για την αγγλόφωνη χώρα του, καθώς οι βρετανικές εταιρείες θα θέλουν να διατηρήσουν μια θέση στην Ε.Ε. και πιθανόν να μετεγκατασταθούν εκεί.
Ελλάδα- Κύρια ανησυχία: Ο οικονομικός αντίκτυπος
Η συζήτηση για το Brexit είχε έμμεσο όφελος για την καταχρεωμένη χώρα, η οποία κατάφερε να πάρει την ταχεία έγκριση από τους πιστωτές της, συμπεριλαμβανομένων και των άλλων μελών της Ευρωζώνης, για τις επεκτάσεις των δανείων, έτσι ώστε να μην επιστήσει την προσοχή στα οικονομικά δεινά της Ευρώπης. Αλλά έπειτα από ένα Brexit διπλωμάτες προειδοποιούν ότι η υπόλοιπη Ευρωζώνη μπορεί να μην είναι πρόθυμη να δείξει μεγάλη ευελιξία στα θέματα του ελληνικού χρέους, ακόμη και αν τα μέλη της Ευρωζώνης θα πρέπει να ενθαρρυνθούν για να ενσωματώσουν τη δημοσιονομική πολιτική, χωρίς την απειλή του Λονδίνου που προσπαθεί να εφαρμόσει την πίεση από το εξωτερικό.
Ισπανία-Κύρια ανησυχία: Η πολιτική αναταραχή
Υπάρχει φόβος το Brexit να δώσει ώθηση στην περιφέρεια της Καταλονίας, στην προσπάθειά της να διασπαστεί από την Ισπανία – ειδικά αν μια ψήφος υπέρ της αποχώρησης οδηγήσει τη Σκωτία να διεξαγάγει κι άλλο δημοψήφισμα σχετικά με την απόσχισή της από το Ηνωμένο Βασίλειο. Ένα άλλο ζήτημα για την Ισπανία είναι τα σύνορά της με το Ηνωμένο Βασίλειο, στο νότιο άκρο της Ιβηρικής χερσονήσου: Στα εδάφη του Γιβραλτάρ. Αυτή είναι μια γωνία του Ηνωμένου Βασιλείου, όπου οι άνθρωποι σαφώς υποστηρίζουν την παραμονή στην Ε.Ε., από τον φόβο ότι το Brexit θα οδηγούσε την Ισπανία να ενισχύσει τους ελέγχους στα σύνορα και ότι θα χάσουν τη διαπραγμάτευση με την Ε.Ε. για ευνοϊκούς φορολογικούς συντελεστές. Χιλιάδες Ισπανοί διασχίζουν τα σύνορα καθημερινά για να εργαστούν.
Η Ισπανία έχει δηλώσει ότι σε περίπτωση Brexit θα επιτρέψει την πρόσβαση στην αγορά, αν η Βρετανία προσφέρει κοινή κυριαρχία επί του Βράχου – κάτι που δεν είναι πιθανό να συμβεί.
Δέκα νομπελίστες προειδοποιούν για τις επιπτώσεις του Brexit
Σε μια ύστατη προσπάθεια να πείσουν τους ψηφοφόρους, 10 νομπελίστες της Οικονομίας, οι οποίοι έχουν τιμηθεί με το βραβείο για έρευνές τους που εκτείνονται από τις αρχές της δεκαετίας του 1970 μέχρι και πέρυσι, έγραψαν στην εφημερίδα «The Guardian» για να προειδοποιήσουν για τις επιπτώσεις μιας αποχώρησης της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση και να υπογραμμίσουν ότι το κλειδί είναι τα οικονομικά επιχειρήματα.
«Το Brexit θα δημιουργούσε μείζονα αβεβαιότητα για τις μελλοντικές εναλλακτικές εμπορικές ρυθμίσεις στις οποίες θα πρέπει να προχωρήσει η Βρετανία, τόσο με την υπόλοιπη Ευρώπη όσο και με σημαντικές αγορές όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Κίνα» γράφουν.
«Και οι επιπτώσεις αυτές θα επιμείνουν για πολλά χρόνια. Έτσι τα οικονομικά επιχειρήματα είναι σαφώς υπέρ της παραμονής στην Ε.Ε.» συμπεραίνουν.
Ένας από τους νομπελίστες που υπογράφουν την επιστολή, ο καθηγητής Χριστόφορος Πισσαρίδης, με έδρα το London School of Economics, είπε στην «Guardian» πως η αβεβαιότητα προκαλεί μείωση των επενδύσεων και πλήττει τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης. Προειδοποίησε επίσης πως η ψηφοφορία, που διεξάγεται στην αρχή του βρετανικού καλοκαιριού, θα προκαλέσει υποτίμηση της στερλίνας που θα καταστήσει ακριβότερες τις διακοπές. Η ισοτιμία της στερλίνας ενδέχεται να σημειώσει πτώση από το σημερινό επίπεδο του 1,42 δολαρίου, στο 1,20 δολάριο, και να εξισωθεί με το ευρώ, από το 1,27 ευρώ που είναι τώρα.
Εταιρείες όπως ο όμιλος Lloyds Banking Group και η Royal Bank of Scotland, μαζί με αμερικανικούς ομίλους, όπως οι JP Morgan Chase και Citi, θα έχουν ομάδες που θα εργάζονται όλη τη νύκτα. Χρηματιστές προειδοποιούν επίσης πως όγκοι συναλλαγών μεγαλύτεροι από τους αναμενόμενους μπορεί να σημάνουν ότι δεν θα μπορούν να ολοκληρώνουν όλες τις συναλλαγές τόσο γρήγορα όσο συνήθως.
Ο Soros προειδοποιεί: Η λίρα θα καταρρεύσει σε περίπτωση Brexit
Για κατάρρευση της στερλίνας με βουτιά άνω του 20% έναντι του δολαρίου ΗΠΑ προειδοποιεί ο μεγαλοεπενδυτής George Soros σε περίπτωση που οι Βρετανοί επιλέξουν την έξοδό τους από την Ε.Ε.
Πρόκειται για μεγαλύτερη και πιο απότομη υποτίμηση σε σχέση με αυτήν του 1992, όταν ο Soros είχε κερδίσει εκατομμύρια στοιχηματίζοντας κατά της βρετανικής λίρας.
Για κατάρρευση της στερλίνας με βουτιά άνω του 20% έναντι του δολαρίου ΗΠΑ, προειδοποιεί ο μεγαλοεπενδυτής George Soros
«Το Brexit θα κάνει μερικούς ανθρώπους πολύ πλούσιους, αλλά την πλειοψηφία των ψηφοφόρων αρκετά φτωχότερους» σημειώνει χαρακτηριστικά ο Soros σε άρθρο του στην «Guardian».
Όπως εξηγεί, κατά πάσα πιθανότητα η λίρα θα υποχωρήσει κατά 15% τουλάχιστον σε περίπτωση που υπερισχύσει το Brexit, ενώ ενδέχεται η βουτιά να ξεπεράσει ακόμα και το 20% με την ισοτιμία λίρας / δολαρίου στα 1,15 δολάρια. Σύμφωνα με τον γνωστό μεγαλοεπενδυτή, οι ψηφοφόροι υποτιμούν το πραγματικό κόστος του Brexit, το οποίο θα έχει «άμεσο και δραματικό αντίκτυπο» στις χρηματοπιστωτικές αγορές, τις επενδύσεις και τις θέσεις εργασίας.
Οικονομολόγοι που συμμετείχαν σε δημοσκόπηση του Bloomberg δήλωσαν πως την επομένη του δημοψηφίσματος η στερλίνα είτε θα υποχωρήσει σε χαμηλό τριακονταετίας, είτε θα εκτοξευτεί στο υψηλότερο σημείο εφέτος. Οι μέσες εκτιμήσεις για την περίπτωση του Brexit κάνουν λόγο για διολίσθηση της λίρας στο εύρος του 1,25-1,40 δολάρια, ενώ στην περίπτωση παραμονής της Βρετανίας στην Ε.Ε. η λίρα εκτιμάται ότι θα ενισχυθεί κοντά στα 1,5 δολάρια.
Μια υποχώρηση της τάξης του 20% θα στείλει τη λίρα σε επίπεδα ισοτιμίας με το ευρώ, κάτι που ουδείς στη Βρετανία θα επιθυμούσε, σημειώνει ο Soros.
Ντράγκι: Έτοιμη να δράσει η ΕΚΤ σε περίπτωση Brexit
Παρ’ όλα αυτά, η σπασμωδική αντίδραση των αγορών το τελευταίο διάστημα δείχνει πόσο σημαντικός θα είναι ο αντίκτυπος του βρετανικού δημοψηφίσματος όχι μόνον στην πορεία της Ε.Ε., αλλά και στην έλλειψη αυτοπεποίθησης που υπάρχει γενικότερα στην ευρωπαϊκή οικονομία. Ο Ντράγκι δήλωσε ότι η ΕΚΤ έχει λάβει κάθε προληπτικό μέτρο που θα μπορούσε ώστε να μην προκληθεί πανικός στις αγορές, ενώ η Τζάνετ Γέλεν, πρόεδρος της αμερικανικής Ομοσπονδιακής Τράπεζας (Fed), δήλωσε ότι ενδεχόμενο Brexit «θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις» στη διεθνή οικονομία.
Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι τόνισε ότι «είναι πολύ δύσκολο να προβλέψει κάποιος τις διάφορες διαστάσεις (και πώς) θα επιδράσουν αυτές στις αγορές και στις οικονομίες της Ευρωζώνης». Καταθέτοντας στην επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο κ. Ντράγκι φάνηκε απρόθυμος να εισέλθει στην ουσία της πολιτικής αλλά και της οικονομικής συζήτησης για το βρετανικό δημοψήφισμα, προφανώς μη θέλοντας να οξύνει τα πνεύματα στη Βρετανία, όπου οι προειδοποιήσεις των διαφόρων διεθνών οργανισμών για την αρνητική συνέπεια που θα είχε ενδεχόμενη αποχώρηση της χώρας από την Ένωση εκλαμβάνονται από σημαντική μερίδα του πληθυσμού ως προσπάθεια εκφοβισμού και επηρεασμού των ψηφοφόρων.
«Προσπαθούμε να είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε κάθε πιθανό ενδεχόμενο. Είναι δύσκολο να γίνω πιο συγκεκριμένος αυτήν τη χρονική στιγμή» είπε ο κ. Ντράγκι.
Ο κεντρικός τραπεζίτης της Ευρωζώνης διαβεβαίωσε πως η ΕΚΤ θα χρησιμοποιήσει κάθε μέσο που θα κρίνει αναγκαίο ώστε να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις ενδεχόμενου Brexit. Για παράδειγμα, η ΕΚΤ θα μπορούσε να επεκτείνει τις αγορές κρατικών και εταιρικών ομολόγων από τα 80 δισ. τον μήνα σε ακόμη μεγαλύτερο ύψος.
