Με ένα tweet που ανήρτησε το πρωί της Πέμπτης στον λογαριασμό του, ο πρόεδρος της Τουρκίας ξεκαθάρισε το τοπίο ως προς το σύνολο των εκκρεμοτήτων που αυτήν τη στιγμή διαχειρίζεται η Άγκυρα.
Το κείμενο του Ερντογάν συμπεριλαμβάνει έξι σημεία:
1. Οι S-400 έχουν αγοραστεί. Είναι δεδομένο.
2. Για τo πρόγραμμα των F-35 δεν είμαστε μόνον πελάτες αλλά και παραγωγοί.
3. Στην ανατολική Μεσόγειο δεν θα επιτρέψουμε εξελίξεις και κανένα βήμα χωρίς να λαμβάνονται υπ’ όψιν τα συμφέροντα της Τουρκίας και των Τουρκοκυπρίων.
4. Θα σπάσουμε σε κομμάτια τον διάδρομο τρομοκρατίας που κάποιοι προσπαθούν να δημιουργήσουν στα σύνορα Τουρκίας – Συρίας. Θα τον κάνουμε θρύψαλα και θα ενεργήσουμε όπως κάναμε στο Αφρίν και στο βόρειο Ιράκ. Θα το ξανακάνουμε και ανατολικά του Ευφράτη.
5. Θα σπάσουμε τις οικονομικές αλυσίδες που κάποιοι προσπαθούν να βάλουν στα πόδια μας.
6. Αντιλαμβανόμαστε τα παιχνίδια πολιτικής αστάθειας που παίζονται και δεν θα πέσουμε σε αυτήν την παγίδα.
Με αυτά τα έξι σημεία ο Ταγίπ Ερντογάν απαντά και παίρνει θέση απέναντι στο σύνολο των στρατηγικών επιλογών τις οποίες καλείται να επιλέξει.
Συμπέρασμα 1: Δεν τίθεται ζήτημα εγκατάστασης των ρωσικών S-400 στην Τουρκία. Δεν πρόκειται πλέον για ένα «οπλικό σύστημα» αλλά για εργαλείο άσκησης εξωτερικής πολιτικής. Ο Ταγίπ Ερντoγάν διάλεξε ποια πλευρά θα ικανοποιήσει και ποιο θα είναι το μικρότερο κόστος. Επέλεξε λοιπόν τους Ρώσους, διότι η Τουρκία αντιμετωπίζει μείζον ζήτημα ασφαλείας στη βόρειο Συρία και στο βόρειο Ιράκ με τους Κούρδους. Βρίσκεται στη Συρία ελέω Ρώσων και μόνον και ξέρει πως αν η Μόσχα δυσαρεστηθεί, τότε δεν έχει κανέναν τρόπο να παραμείνει με ασφάλεια στα συριακά εδάφη.
Συμπέρασμα 2: Ρίχνει «λευκή πετσέτα» με τα F-35 προειδοποιώντας τους Αμερικανούς πως θα υπάρξει οικονομικό ζήτημα με την αποχώρηση των Τούρκων από το πρόγραμμα κατασκευής του μαχητικού. Ήδη όμως οι Αμερικανοί έχουν προωθήσει εναλλακτικές λύσεις όσον αφορά στην αγορά των αεροσκαφών αλλά και εναλλακτικούς partners για το πρόγραμμα κατασκευής τους.
Συμπέρασμα 3: Το τρίτο σημείο του μανιφέστου Ερντογάν αφορά στην Κύπρο. Εκεί επικεντρώνεται και το στρατηγικό ενδιαφέρον της Άγκυρας κι όχι, όπως φαίνεται από τα συμφραζόμενα, στο Αιγαίο. Ο Ερντογάν ξεκαθαρίζει πως η Τουρκία επιθυμεί να έχει λόγο και, άρα, μερίδιο από τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων αλλά και τους δρόμους εμπορίας του φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο. Διεκδικεί, δηλαδή, ποσοστό και άρα, εν μέσω κραυγών και κάποιων στρατιωτικών κινήσεων, επιχειρεί στην ουσία να διαπραγματευτεί.
Συμπέρασμα 4: Ο Ταγίπ Ερντογάν επανέρχεται στο σημαντικότερο στοιχείο που χαρακτηρίζει το «μανιφέστο» του και το οποίο έχει να κάνει με το μείζον θέμα ασφαλείας που αντιμετωπίζει η Τουρκία στα σύνορά της με τη Συρία. Από τη μία ο πρόεδρος της Τουρκίας επιχειρεί να διατηρήσει ζωντανή την ελπίδα πως η Άγκυρα θα διαδραματίζει στο μέλλον αποφασιστικό ρόλο ανατολικά του Ευφράτη και άρα θα μπορεί να ελέγχει τους Κούρδους της Συρίας. Από την άλλη περιγράφει και τον κίνδυνο που αντιμετωπίζει η Άγκυρα στην περιοχή αυτή, την οποία χαρακτηρίζει ως «διάδρομο τρομοκρατίας». Ωστόσο, πρόκειται για την παραδοχή της πραγματικότητας ως προς τη διαφαινόμενη προοπτική ανάκτησης ρόλου από το κουρδικό στοιχείο και άρα αποκοπής της Τουρκίας στα νότια σύνορά της. Ο Ταγίπ Ερντογάν αντιλαμβάνεται πλήρως πως έχει πέσει στην παγίδα, αφού η παρουσία του τουρκικού στρατού στη Συρία εξαρτάται αποκλειστικά και μόνον από τη διάθεση της Μόσχας, η οποία «επιτρέπει» προς το παρόν την όποια τουρκική παρουσία.
Συμπέρασμα 5: Ο Ερντογάν, αν και εκτός πραγματικότητας, επιχειρεί να ανεβάσει το ηθικό στην εσωτερική αγορά του προσποιούμενος πως θα σπάσει τις οικονομικές αλυσίδες με τις οποίες κάποιοι επιχειρούν να «δέσουν» την Τουρκία. Ευθεία αναφορά, δηλαδή, στις επερχόμενες αμερικανικές και ευρωπαϊκές κυρώσεις. Πρόκειται, επίσης, για ευθεία αναφορά στις σχέσεις της Τουρκίας με το Ιράν και στη διακίνηση πετρελαίου και φυσικού αερίου, αλλά και στις μεταξύ τους διατραπεζικές συναλλαγές που συμπεριλαμβάνουν και τη διαχείριση των αποθεμάτων χρυσού της Τεχεράνης. Αυτές οι δραστηριότητες εμπίπτουν στο πλαίσιο του εμπάργκο που έχει επιβάλει η Ουάσινγκτον στο Ιράν.
Συμπέρασμα 6: Ο Ερντογάν αντιλαμβάνεται πλήρως πως ο εσωστρεφής χαρακτήρας των επιλογών του τον θέτει εκτός διεθνών σχεδιασμών για τον επόμενο γεωπολιτικό και γεωοικονομικό χάρτη στην Εγγύς και Μέση Ανατολή και επιχειρεί να διαδραματίσει ρόλο με τις συμμαχίες που έχει επιλέξει (Ρωσία, Ιράν). Αν και διατρανώνει πως η Τουρκία δεν θα πέσει στην παγίδα, εντούτοις η αναφορά του αυτή στο κείμενο έξι σημείων που ανήρτησε στο Twitter «μεταφράζει» την αγωνία της Άγκυρας για τα μελλούμενα. Ταυτόχρονα, ο πρόεδρος της Τουρκίας διαισθάνεται πως οι επιλογές του στη διεθνή σκηνή έχουν άμεσες επιπτώσεις στη διαμόρφωση των πολιτικών συσχετισμών εντός της χώρας. Προειδοποιεί, λοιπόν, τους εσωτερικούς πολιτικούς του αντιπάλους καθώς κι όλους εκείνους που απεργάζονται σχέδια ανατροπής του. Με λίγα λόγια, ο Ερντογάν απειλείται και αντιδρά.
To κείμενο των έξι σημείων του Ερντογάν:
