Με ένα πρωτόγνωρο θέαμα βρέθηκε αντιμέτωπη ομάδα ερευνητών στο νησί Λα Πάλμα των Κανάριων νήσων, όταν μια φάλαινα ξεβράστηκε νεκρή σε παραλία.
Παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν στη θάλασσα με την άνοδο της παλίρροιας ώστε να διενεργήσουν νεκροψία για να μάθουν τα αίτια θανάτου του θηλαστικού, ο Antonio Fernández Rodríguez, επικεφαλής του Ινστιτούτου Υγείας των Ζώων και Ασφάλειας Τροφίμων του Πανεπιστημίου της Λας Πάλμας, και η ομάδα του, κατάφεραν τελικά να βρουν την απάντηση στα σπλάχνα της σπερματοφάλαινας.
Σύμφωνα με τον Guardian, υποπτευόμενος κάποιο πεπτικό πρόβλημα, εξέτασε το παχύ έντερο του ζώου – και εντόπισε κάτι σκληρό κολλημένο σε αυτό το τμήμα του εντέρου. “Αυτό που έβγαλα ήταν μια πέτρα διαμέτρου περίπου 50-60 εκατοστών και βάρους 9,5 κιλών”, είπε. “Τα κύματα έπλεαν πάνω από τη φάλαινα. Όλοι παρακολουθούσαν όταν επέστρεψα στην παραλία, αλλά δεν ήξεραν ότι αυτό που είχα στα χέρια μου ήταν κεχριμπάρι”.
Πώς δημιουργείται το κεχριμπάρι στον οργανισμό της φάλαινας
Το γκρι κεχριμπάρι (στα αγγλικά ambergris, συναντάται επίσης ως άμβρα, αμπέρι, άμβαρο) είναι μια σπάνια ουσία, συχνά γνωστή ως πλωτός χρυσός, που αποτελεί το ιερό δισκοπότηρο των αρωματοποιών εδώ και αιώνες. Το κομμάτι που κρατούσε στο χέρι του ο Fernández άξιζε περίπου 500.000 ευρώ.
Η προέλευση του σπάνιου ορυκτού, το οποίο παράγεται από περίπου μία στις 100 σπερματοφάλαινες, εντοπίστηκε μόνο όταν άρχισε η φαλαινοθηρία μεγάλης κλίμακας στις αρχές του 19ου αιώνα. Οι φάλαινες τρώνε μεγάλες ποσότητες από καλαμάρια και σουπιές, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων δεν μπορούν να χωνέψουν και τα ξερνάνε. Κάποια από αυτά όμως παραμένουν στο εσωτερικό τους και με την πάροδο των χρόνων ενώνονται στα έντερα της φάλαινας σχηματίζοντας το ορυκτό αυτό που μοιάζει με κεχριμπάρι.
Αυτό μερικές φορές αποβάλλεται, γι’ αυτό και το κεχριμπάρι βρίσκεται συνήθως να επιπλέει στη θάλασσα. Αλλά μερικές φορές, όπως στην περίπτωση της φάλαινας στη Λα Πάλμα, μεγαλώνει πολύ, με αποτέλεσμα να σπάσει το έντερο και να σκοτωθεί η φάλαινα.
Το γκρι κεχριμπάρι έχει ένα ξυλώδες άρωμα όπως το σανταλόξυλο, αλλά περιέχει επίσης αμμπρεΐνη, μια άοσμη αλκοόλη που μπορεί να σταθεροποιήσει και να παρατείνει τη διάρκεια ζωής των αρωμάτων, εξ ου και η δημοτικότητά του μεταξύ των αρωματοποιών.
Οι ΗΠΑ, η Αυστραλία και η Ινδία έχουν απαγορεύσει το εμπόριό του στο πλαίσιο της απαγόρευσης του κυνηγιού και της εκμετάλλευσης των φαλαινών.
Ο Fernández, ο οποίος έχει πραγματοποιήσει αυτοψίες σε περισσότερες από 1.000 φάλαινες, δήλωσε ότι η σηψαιμία που προκλήθηκε από το γκρι κεχριμπάρι σκότωσε τη φάλαινα.
Το ινστιτούτο αναζητά αγοραστή, και ο Fernández δήλωσε ότι ελπίζουν ότι τα κεφάλαια που θα συγκεντρωθούν θα διατεθούν για τη βοήθεια των θυμάτων του ηφαιστείου που ξέσπασε στη Λα Πάλμα το 2021, το οποίο προκάλεσε ζημιές άνω των 800 εκατ. ευρώ και κατέστρεψε εκατοντάδες σπίτια και επιχειρήσεις.
“Ο νόμος είναι διαφορετικός σε κάθε χώρα”, δήλωσε ο Fernández. “Στην περίπτωσή μας, ελπίζω ότι τα χρήματα θα πάνε στο νησί Λα Πάλμα, όπου η φάλαινα προσάραξε και πέθανε”.
Σε μια από τις πολλές παρεκκλίσεις του στο βιβλίο του Moby-Dick, ο μυθιστοριογράφος Herman Melville αφιερώνει ένα ολόκληρο κεφάλαιο στο γκρι κεχριμπάρι, το οποίο περιγράφει ως “μαλακό, κηρώδες και τόσο εξαιρετικά αρωματικό και πικάντικο, που χρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό στην αρωματοποιία… Ποιος θα σκεφτόταν, λοιπόν, ότι τόσο εκλεκτές κυρίες και κύριοι θα αναπαύονταν με μια ουσία που βρέθηκε στα άδοξα σπλάχνα μιας άρρωστης φάλαινας! Κι όμως, έτσι είναι!”
