Οι οικονομικές κυρώσεις της Ρωσίας θα επηρεάσουν κυρίως τις εισαγωγές από την Τουρκία προβλέπουν Ρώσοι εμπειρογνώμονες, ενώ για τις ρωσικές εξαγωγές σιταριού και αερίου, που κατέχουν και τη μερίδα του λέοντος στις εμπορικές σχέσεις των δύο χωρών, δεν σχεδιάζεται προς το παρόν κάποιος περιορισμός.
Οι εισαγωγές τροφίμων από την Τουρκία τους πρώτους εννέα μήνες του 2015 άγγιξαν το $1 δις με τις ντομάτες και τα εσπεριδοειδή να ξεπερνούν το ήμισυ των εισαγόμενων ποσοτήτων.
Τις οικονομικές κυρώσεις εναντίον της Τουρκίας ξεκίνησε η Ρωσία με το προεδρικό διάταγμα που υπέγραψε ο Βλαντίμιρ Πούτιν στις 28 Νοεμβρίου και ενώ προβλεπόταν να αρχίσουν από την 1η Ιανουαρίου 2016, έχουν αρχίσει ήδη να επιβάλλονται.
Μεταξύ άλλων, προβλέπουν την αναστολή διακίνησης των πολιτών χωρίς βίζα, και την απαγόρευση πρόσληψης τούρκων υπηκόων σε ρωσικές εταιρείες.
Επιπλέον, στο εγγύς μέλλον οι αρχές θα αποκλείσουν τις τουρκικές υπεργολαβίες από τα κρατικά έργα, αλλά προς το παρόν, η κυβέρνηση δεν έχει αποφασίσει ποιους συγκεκριμένους πυλώνες θα επηρεάσουν οι περιορισμοί.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της ρωσικής στατιστικής αρχής, Rosstat, η Τουρκία είναι ο πέμπτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ρωσίας. Το 2014, το εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών ανήλθε σε 31 δις δολάρια, ενώ κατά τους πρώτους εννέα μήνες του 2015, έφτασε τα 18.1 δις, με τις ρωσικές εξαγωγές να κατέχουν το μεγαλύτερο μερίδιο αυτών των συναλλαγών. Το 2015, οι τουρκικές εισαγωγές ξεπέρασαν ελαφρώς τα 3 δις δολάρια, ενώ στο τέλος του χρόνου, το εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών αναμενόταν να φθάσει τα 23 έως 25 δις δολάρια, με τις ρωσικές εξαγωγές να ανέρχονται σε περίπου 20 δις δολάρια και τις εισαγωγές από Τουρκία να αγγίζουν μόνο τα 4-5 δις, αναφέρει ο Αλέξανδρος Κνόμπελ, επικεφαλής της προεδρικής Ακαδημίας Εθνικής Οικονομίας και Δημόσιας Διοίκησης.
Οι εμπορικοί δεσμοί
Τη μερίδα του λέοντος στις ρωσικές εξαγωγές προς την Τουρκία κατέχουν το σιτάρι και το φυσικό αέριο, για τα οποία δεν προβλέπονται περιορισμοί. Το 2014, ο ρωσικός ενεργειακός κολοσσός Gazprom προμήθευσε την Τουρκία με 27,3 δις κυβικά μέτρα φυσικού αερίου, καθιστώντας την δεύτερο μεγαλύτερο αγοραστή, μετά τη Γερμανία. Από την άλλη, οι εισαγωγές τροφίμων από την Τουρκία τους πρώτους εννέα μήνες του 2015, άγγιξαν το 1 δις δολάρια με τις ντομάτες και τα εσπεριδοειδή να ξεπερνούν το ήμισυ των εισαγόμενων ποσοτήτων. Κατά τον Αλεξάντερ Κνόμπελ, η εισαγωγή λαχανικών θα περιοριστεί πιθανότατα πριν από τις διακοπές της Πρωτοχρονιάς, και προβλέπει ότι η Μόσχα θα εντείνει τους υγειονομικούς ελέγχους στις εισαγωγές τροφίμων από την Τουρκία.
Τα προϊόντα κλωστοϋφαντουργίας αποτελούν το άλλο μεγάλο κομμάτι των τουρκικών εισαγωγών στη Ρωσία, καθώς πολλές ρωσικές εταιρείες λιανικής ρούχων και υποδημάτων δίνουν τις παραγγελίες τους σε εργοστάσια στην Τουρκία. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Rosstat, τους πρώτους εννέα μήνες του 2015, η Ρωσία εισήγαγε από την Τουρκία υφάσματα και κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα αξίας 514 εκατ. δολαρίων, και προϊόντα υπόδησης αξίας περίπου 48 εκατ. δολαρίων. Αν οι κυρώσεις επεκταθούν και σε αυτό τον τομέα, τότε, σύμφωνα με τη διευθύνουσα σύμβουλο της εταιρείας Marketolog, Όλγα Ζίλτσοβα, τα τουρκικά προϊόντα πιθανότατα θα παραδίδονται στη Ρωσία μέσω Λευκορωσίας.
Μείωση συναλλαγών
Οι κυρώσεις αναμένεται να πλήξουν και τις τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες, βγάζοντάς τες έξω από τη ρωσική αγορά. «Αρκετές τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες δραστηριοποιούνται στον τομέα των ακινήτων, και ενδεχομένως ορισμένες από αυτές να αποκλειστούν από ορισμένα έργα μεγάλης κλίμακας στο εσωτερικό της Ρωσίας, καθώς η εταιρική εμπιστοσύνη έχει υπονομευτεί», δήλωσε ο υπουργός Ρωσικών Κατασκευών Μιχαήλ Μεν στο πρακτορείο ειδήσεων RBK.
Σύμφωνα πάντως με τους εμπειρογνώμονες, συνολικά το εμπόριο δεν προβλέπεται να μειωθεί πάνω από το 50%. «Δεν νομίζω ότι μέσα στο 2016 η μείωση του εμπορίου θα φτάσει το 50%», υποστηρίζει ο Αλεξάντερ Κνόμπελ, συμπληρώνοντας ότι οι μεγαλύτερες απώλειες ενδέχεται να προέλθουν από την ακύρωση μελλοντικών σχεδίων. Πρόσφατα ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε δηλώσει ότι το εμπόριο με τη Ρωσία μέχρι το 2020 θα μπορούσε να φθάσει τα 100 δις δολάρια. Η εκτίμηση αυτή βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στις προσδοκίες για τα μεγάλης κλίμακας διακρατικά έργα -αγωγός φυσικού αερίου Turkish Stream και πυρηνικός σταθμός στο Ακούγιου – για τα οποία ο Κνόμπελ δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να επηρεαστούν από τη σημερινή κατάσταση.
Στο πλαίσιο των οικονομικών κυρώσεων που έχουν επιβληθεί από τη Ρωσία σε βάρος της Τουρκίας, έχουν απαγορευθεί και όλες οι πτήσεις charter μεταξύ των δύο χωρών, με τα αντίποινα να πλήττουν ιδιαιτέρως και τις ίδιες τις τουρκικές κοινότητες της Ρωσίας, αλλά και τους Τούρκους επισκέπτες στη χώρα
Εγκλωβισμένα στο Βόσπορο κρατά δεκάδες ρωσικά πλοία η Άγκυρα
Εγκλωβισμένα στα Στενά του Βοσπόρου παραμένουν ρωσικά πλοία καθώς περιμένουν το πράσινο φως από την Άγκυρα για τη διέλευση της πλωτής οδού προκειμένου να φτάσουν στη Συρία.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα, οι τουρκικές αρχές, με μια σαφή παραβίαση των διεθνών κανόνων, προκαλούν εμπόδια στην απρόσκοπτη διέλευση των ρωσικών πλοίων από τον Βόσπορο. Όπως δηλώνει στο ειδησεογραφικό πρακτορείο RIA Novosti, ο πρώην επικεφαλής προσωπικού του ρωσικού ναυτικού Βίκτορ Κραβτσένκο, η μονομερής πρόκληση εμποδίων στη διέλευση των ρωσικών πλοίων παραβιάζει τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου.
«Η Τουρκία δεν έχει δικαίωμα να κλείσει τα Στενά του Βοσπόρου για τα ρωσικά σκάφη που βρίσκονται καθ’ οδόν προς τη Συρία. Μια τέτοια κίνηση θα αποτελούσε παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου και της Συνθήκης του Μοντρέ», τόνισε ο Κραβτσένκο.
Η Συνθήκη του Μοντρέ, η οποία υπεγράφη το 1936 και αφορά το καθεστώς διέλευσης πολεμικών πλοίων από το Βόσπορο και τη θάλασσα του Μαρμαρά ρυθμίζει την στρατιωτική δραστηριότητα στην περιοχή. Η σύμβαση παραχωρεί στη Τουρκία τον πλήρη έλεγχο των Στενών και εγγυάται την ελεύθερη ναυσιπλοΐα από τα μη στρατιωτικά πλοία σε καιρό ειρήνης.
Σύνταξη: Κ. Μπετινάκης
