Η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν ζήτησε από τους επικεφαλής του Κογκρέσου να εγκρίνουν την πώληση προηγμένων οπλικών συστημάτων και άλλου εξοπλισμού για τον στόλο μαχητικών αεροσκαφών F-16 της Τουρκίας, δήλωσαν Αμερικανοί αξιωματούχοι, προετοιμάζοντας, έτσι, το έδαφος για μια επικείμενη πρόταση περί πώλησης επιπρόσθετων αεροσκαφών στην Άγκυρα, η οποία επιδιώκει να επαναπροσδιορίσει τις σχέσεις της με την Ουάσιγκτον.
Όπως σημειώνει σε άρθρο της η Wall Street Journal, η προτεινόμενη πώληση όπλων η οποία στάλθηκε στους ηγέτες του Κογκρέσου τον περασμένο μήνα, υπογραμμίζει τον τρόπο με τον οποίο η Τουρκία ελπίζει να εκμεταλλευτεί τον ρόλο της ως μεσολαβήτριας των ειρηνευτικών συνομιλιών Ρωσίας-Ουκρανίας και την υποστήριξή της στον ουκρανικό στρατό ως τρόπο αποκατάστασης των φθαρμένων σχέσεων με την Ουάσιγκτον και νέα όπλα. Η πιθανή συμφωνία θα περιλαμβάνει πυραύλους, ραντάρ και ηλεκτρονικά για τα F-16 της Τουρκίας, που αντιπροσωπεύουν μια σημαντική αναβάθμιση για τα μαχητικά τζετ της χώρας.
Η Τουρκία φιλοξένησε δύο γύρους συνομιλιών μεταξύ Κιέβου και Μόσχας, ενώ προμήθευσε επίσης οπλισμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη στην Ουκρανία και απαγόρευσε ορισμένα ρωσικά πολεμικά πλοία να εισέλθουν στη Μαύρη Θάλασσα. Αυτές οι κινήσεις είχαν ως αποτέλεσμα τη αναθέρμανση των δεσμών με την Ουάσιγκτον και τις συχνότερες επαφές με αξιωματούχους των ΗΠΑ.
Αμερικανοί αξιωματούχοι που γνωρίζουν το αίτημα είπαν ότι η κυβέρνηση θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τη συμφωνία πυραύλων για να μετρήσει το επίπεδο υποστήριξης στο Κογκρέσο για μια ξεχωριστή πρόταση σχετικά με την πώληση 40 νέων F-16 στην Τουρκία, σύμμαχο του ΝΑΤΟ, που έχει εξοργίσει ορισμένους αξιωματούχους στην Ουάσιγκτον, για τους δεσμούς της με τη Ρωσία.
Αμερικανοί και Τούρκοι αξιωματούχοι συνηγορούν υπέρ της συμφωνίας για τα F-16, υποστηρίζοντας ότι θα μπορούσε να βοηθήσει στην αποκατάσταση της αμυντικής σχέσης Αμερικής-Τουρκίας, η οποία χάλασε αφού η Άγκυρα επέλεξε να αγοράσει ένα ρωσικό σύστημα αεράμυνας το 2017. Ορισμένοι Αμερικανοί νομοθέτες, συμπεριλαμβανομένων υψηλόβαθμων Δημοκρατικών και στα δύο σώματα του Κογκρέσου, αντιτίθενται στην πώληση, επικαλούμενοι αντιρρήσεις για τους δεσμούς της Άγκυρας με τη Ρωσία και ανησυχίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Τουρκία.
Η πώληση των πυραύλων AIM-9 Sidewinder, των πυραύλων AIM-120 Amraam, μαζί με ραντάρ και άλλον εξοπλισμό θα κόστιζε στην Τουρκία περισσότερα από 400 εκατομμύρια δολάρια, δήλωσε αξιωματούχος που γνωρίζει την πρόταση. Η διοίκηση υπέβαλε το αίτημα μέσω ανεπίσημης ειδοποίησης προς βασικούς ηγέτες και στα δύο σώματα του Κογκρέσου. Εάν οι ηγέτες του Κογκρέσου ακυρώσουν την πώληση, η διοίκηση πρέπει βάσει νόμου να στείλει επίσημη ειδοποίηση για τη συμφωνία.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ «δεν επιβεβαιώνει ούτε σχολιάζει δημοσίως τις προτεινόμενες μεταφορές άμυνας έως ότου ενημερωθούν επίσημα στο Κογκρέσο», είπε ένας εκπρόσωπος. Το τουρκικό υπουργείο Άμυνας δεν απάντησε αμέσως σε αίτημα για σχόλιο.
Η κυβέρνηση αναμένεται να στείλει ξεχωριστό αίτημα στο Κογκρέσο που περιλαμβάνει την πώληση ενός νέου στόλου F-16 μαζί με αναβαθμίσεις για τα υπάρχοντα αεροσκάφη της Τουρκίας αργότερα φέτος, μετά από αίτημα της Άγκυρας πέρυσι.
Τούρκοι και Αμερικανοί αξιωματούχοι υποστήριξαν ότι η πώληση F-16 θα μπορούσε να βοηθήσει στην εκτόνωση της έντασης πολλών ετών μεταξύ των δύο συμμάχων και να αποτρέψει την Τουρκία από το να πλησιάσει τη Ρωσία και την Κίνα.
Ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ενέκρινε την αγορά του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400 το 2017, προκαλώντας κυρώσεις από τις ΗΠΑ που είχαν ως αποτέλεσμα την αποβολή της Άγκυρας από το προηγμένο πρόγραμμα μαχητικών F-35. Το περιστατικό βάθυνε τη δυσπιστία μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον, όπου οι αξιωματούχοι είναι επίσης διχασμένοι σχετικά με την υποστήριξη των ΗΠΑ στους Κούρδους μαχητές που πολεμούν το Ισλαμικό Κράτος στη Συρία και την καταστολή πολιτικών αντιπάλων από την Τουρκία.
Τούρκοι αξιωματούχοι ελπίζουν να επωφεληθούν από τη βελτιωμένη διεθνή φήμη της χώρας που προκύπτει από τον ρόλο της Άγκυρας στην κρίση γύρω από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η Τουρκία διευκόλυνε τις ειρηνευτικές συνομιλίες, ενώ προμήθευσε την Ουκρανία με οπλισμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη που συνέβαλαν στην ανατροπή των ρωσικών δυνάμεων εισβολής.
Τούρκοι και Αμερικανοί αξιωματούχοι είχαν συχνότερες επαφές από την αρχή του πολέμου και οι δύο χώρες επανέλαβαν επίσης τον αδρανοποιημένο κανάλι «στρατηγικού διαλόγου» σε ένδειξη θέρμανσης των δεσμών.
Ο κ. Ερντογάν έθεσε το θέμα της πώλησης των F-16 σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Πρόεδρο Μπάιντεν τον Μάρτιο, όταν οι δυο τους συζήτησαν την κρίση στην Ουκρανία μετά από έναν γύρο ρωσο-ουκρανικών συνομιλιών στην Τουρκία.
Ο κ. Ερντογάν είπε ότι η Άγκυρα «αναμένει ότι το αίτημά της από τις ΗΠΑ για την προμήθεια 40 νέων αεροπλάνων και τον εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων F-16 θα ολοκληρωθεί το συντομότερο δυνατόν», σύμφωνα με ανακοίνωση της τουρκικής προεδρίας.
Το κύριο εμπόδιο για την πώληση βρίσκεται στο Κογκρέσο, όπου νομοθέτες και από τα δύο μέρη έχουν αντιταχθεί στη συμφωνία για τα F-16. Μέλη της Βουλής, ελληνικής καταγωγής, αντιτάχθηκαν στη συμφωνία με επιστολές προς τον υπουργό Εξωτερικών Antony Blinken πέρυσι, επικαλούμενοι τις αγορές ρωσικών όπλων της Άγκυρας και τη διαμάχη της Τουρκίας με την Ελλάδα για τα θαλάσσια σύνορα στη Μεσόγειο.
Στη Γερουσία, ο γερουσιαστής Bob Menendez (D., NJ), ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, έχει επικρίνει την έγκριση του κ. Ερντογάν για την αγορά των S-400 και την πρόσφατη απόφαση του τουρκικού δικαστηρίου που φυλάκισε έναν εξέχοντα επικριτή του η κυβέρνηση. Ένας εκπρόσωπος του κ. Menendez δεν απάντησε σε αίτημα για σχόλιο σχετικά με την προτεινόμενη πώληση πυραύλων και F-16.
«Η Τουρκία είναι ένας κρίσιμος σύμμαχος του ΝΑΤΟ, και έτσι έχω ανοιχτό μυαλό να τους επιτρέψω να αγοράσουν το F-16, αλλά θα χρειαστεί ουσιαστική πειστική. Δεν είμαι ακόμη εκεί», είπε ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Jim Risch στην Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων.
«Υπάρχει μια άμβλυνση στο Κογκρέσο έναντι της Τουρκίας λόγω της Ουκρανίας και του Αφγανιστάν, αλλά δεν είμαι σίγουρη ότι συμφωνούν με στρατιωτικές πωλήσεις ακόμη», δήλωσε η Merve Tahiroglu, συντονίστρια του τουρκικού προγράμματος στο Project on Middle East Democracy, μια δεξαμενή σκέψης στην Ουάσιγκτον.
Μετά από μήνες σιωπής σχετικά με την πώληση των F-16, η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει αρχίσει να υποστηρίζει αθόρυβα τη συμφωνία. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ είπε ότι η πώληση F-16 στην Τουρκία ήταν προς τα συμφέροντα των ΗΠΑ όσον αφορά τη διατήρηση της ενότητας και των στρατιωτικών δυνατοτήτων εντός του ΝΑΤΟ, σύμφωνα με επιστολή που εστάλη στο Κογκρέσο τον Μάρτιο και αναφέρθηκε για πρώτη φορά από το Reuters.
Ο νέος πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Τουρκία, πρώην γερουσιαστής Τζεφ Φλέικ, έχει επίσης ταχθεί υπέρ της πώλησης με πρώην συναδέλφους του στο Κογκρέσο, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν τις συνομιλίες.
Το αν η συμφωνία λάβει την τελική έγκριση θα μπορούσε να εξαρτηθεί από την όρεξη της κυβέρνησης να πιέσει το Κογκρέσο για το θέμα, λένε οι αναλυτές.
«Εξαρτάται από τον ενθουσιασμό της κυβέρνησης να δαπανήσει κεφάλαια για την Τουρκία», δήλωσε ο Soner Cagaptay, διευθυντής του Τουρκικού Ερευνητικού Προγράμματος στο Ινστιτούτο της Ουάσιγκτον για την Πολιτική Εγγύς Ανατολής, μια δεξαμενή σκέψης.
