Επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Έξι βασικές τάσεις στην προμήθεια και τη χρήση ναρκωτικών στην Ευρώπη.
«Παντού, όλοι, όλα»
Αυτό είναι το ανατριχιαστικό εύρημα της ετήσιας έκθεσης του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας (EMCDDA) για το 2023, η οποία διαπιστώνει ότι τα παράνομα ναρκωτικά υπάρχουν παντού, σχεδόν οποιαδήποτε ψυχοδραστική ουσία μπορεί να βρεθεί στην αγορά και κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει από την αυξανόμενη διαθεσιμότητα τους – και τις επακόλουθες αρνητικές επιπτώσεις.
Από τον συνάδελφο μας που δηλώνει άρρωστος, μέχρι τους εργαζομένους στον τομέα της υγείας που επιβαρύνονται από την αυξανόμενη πίεση, τους κουκουλοφόρους εφήβους που υποκύπτουν στο έγκλημα και τους μη επαρκούντες προϋπολογισμούς πρόνοιας των κυβερνήσεων, ο αντίκτυπος της περίπλοκης αγοράς σκοτεινών ναρκωτικών της Ευρώπης γίνεται αισθητός σε κάθε γωνιά της. Η έκθεση είναι «μια έντονη υπενθύμιση ότι τα προβλήματα παράνομων ναρκωτικών μπορούν να βρεθούν σε ολόκληρη την κοινωνία μας», δήλωσε ο διευθυντής του EMCDDA, Alexis Goosdeel, σε μια ανακοίνωση που δημοσιεύτηκε παράλληλα με την έκθεση.
Ποσότητες ρεκόρ ναρκωτικών κατασχέθηκαν, τα υπάρχοντα ναρκωτικά στην αγορά γίνονται πιο ισχυρά και τα νεοσυντιθέμενα ναρκωτικά συνεχίζουν να εμφανίζονται. Η Ευρωπαία Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων Ylva Johansson δήλωσε ότι «ανησυχεί βαθύτατα από το γεγονος ότι οι ουσίες που καταναλώνονται στην Ευρώπη σήμερα μπορεί να είναι ακόμη πιο επιβλαβείς για την υγεία από ό,τι στο παρελθόν».
Για την Ευρώπη, αυτό καθιστά ακόμη πιο δύσκολες τις προκλήσεις της αντιμετώπισης της χρήσης ναρκωτικών και του συναφούς εγκλήματος.
Παρατίθενται έξι βασικά στοιχεια της έκθεσης.
Ρεκόρ κατασχέσεων ναρκωτικών
Πρώτα οι ποσότητες. Ποσότητες ρεκόρ καθιερωμενων ναρκωτικών κατασχέθηκαν πέρυσι σε όλη την Ευρώπη, ενώ πλήθος ουσιών που δεν είχαν ξανακουστεί στο παρελθόν έχουν εμφανιστεί στην αγορά.
Το 2021, οι ποσότητες ρητίνης κάνναβης (816 τόννοι) και φυτικής κάνναβης (256 τόννοι) που κατασχέθηκαν στην ΕΕ έφθασαν στο υψηλότερο επίπεδο της τελευταίας δεκαετίας. Η ποσότητα ηρωίνης (9,5 τόννοι) που κατασχέθηκε από τις χώρες της ΕΕ υπερδιπλασιάστηκε το 2021 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, ενώ η Τουρκία κατέσχεσε ρεκόρ 22,2 τόννων. Επιπροσθετα, ποσότητα ρεκόρ κοκαΐνης – περισσότεροι από 300 τόννοι – κατασχέθηκε από τις χώρες της ΕΕ το 2021: 96 τόννοι στο Βέλγιο, 72 τόννοι στην Ολλανδία και 49 τόννοι στην Ισπανία.
Εν τω μεταξύ, νεοδημιουργηθέντα ναρκωτικά βγαίνουν στους δρόμους με αυξανόμενη συχνότητα, θέτοντας νέες προκλήσεις για τη δημόσια υγεία. Το 2022, 41 νέες ψυχοδραστικές ουσίες (NPS) – χημικές ουσίες που δεν έχουν ξαναβρεθεί στην αγορά – αναφέρθηκαν στην ΕΕ, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό των NPS που παρακολουθούνται από το EMCDDA σε 930.
Ευρωπαϊκά εργοστάσια κοκαΐνης
Η κοκαΐνη είναι το πιο συχνα χρησιμοποιούμενο παράνομο διεγερτικό στην Ευρώπη, με περίπου 3,7 εκατομμύρια ενήλικες χρηστες τον τελευταίο χρόνο. Τώρα, η παραγωγή της λευκής σκόνης, που προέρχεται από τα φύλλα κόκας, κερδίζει επίσης εξέχουσα θέση στην Ευρώπη. Το 2021, 34 εργαστήρια κοκαΐνης διαλύθηκαν, από 23 το 2020, μερικά από τα οποία ήταν μεγάλης κλίμακας, διαπιστώνει η έκθεση.
Η Αμβέρσα παραμένει το αγαπημένο σημείο εισόδου για την κοκαΐνη που προέρχεται από το εξωτερικό, με τα προκαταρκτικά στοιχεία για το 2022 να δείχνουν ότι ο όγκος που κατασχέθηκε στο λιμάνι έχει αυξηθεί στους 110 τόννους (από 91 το 2021) και ο έλεγχος των λυμάτων δείχνει τα υψηλότερα επίπεδα χρήσης σε αυτήν την πόλη.
Ωστόσο, οι ομάδες διακίνησης κοκαΐνης στοχεύουν ολοένα και περισσότερο μικρότερα λιμάνια στην ΕΕ και τις παραμεθόριες χώρες, οι οποίες μπορεί να είναι πιο ευάλωτες σε δραστηριότητες διακίνησης ναρκωτικών. «Αυτό μπορεί να εξηγήσει το γεγονός ότι παρά τις μεγάλες κατασχέσεις, η καθαρότητα της κοκαΐνης σε επίπεδο λιανικής παραμένει υψηλή συγκρινόμενη με ιστορικά πρότυπα και η τιμή της είναι επισης σταθερή», αναφέρει η έκθεση.
Συνθετικά κανναβινοειδή
Προϊόντα όπως το Spice και το K2 μπορεί να μοιάζουν με αποξηραμένη κάνναβη, αλλά στην πραγματικότητα είναι άλλα φυτά ή βότανα ψεκασμένα με συνθετικά κανναβινοειδή, που αναπτύχθηκαν για να δρουν στο ίδιο μέρος του εγκεφάλου με την κάνναβη και να έχουν ψυχοδραστικά αποτελέσματα.
Αυτά τα φάρμακα γίνονται ολοένα και πιο κοινά στην Ευρώπη, με τουλάχιστον 13 ευρωπαϊκές χώρες, κυρίως τη Γερμανία και τη Σουηδία, να αναφέρουν αύξηση της χρήσης τέτοιων φαρμακων.
Οι χρήστες μπορεί να πιστεύουν ότι παίρνουν κάνναβη, αλλά τα συνθετικά κανναβινοειδή είναι πολύ ισχυρές ουσίες, αναφέρει η έκθεση, και τα νοθευμένα προϊόντα ενέχουν σοβαρούς κινδύνους τοξικοτητας. Επίσης προειδοποιεί ότι αυτό μπορεί να είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου, καθώς είναι πιθανό αυτές οι ουσίες να είναι πιο ευρέως διαθέσιμες αλλά να μην ανιχνεύονται.
Διάχυση θεραπευτικών ψυχεδελικών
Το πρώτο νόμιμο φάρμακο που θα προέρχεται από μαγικά μανιτάρια είναι πιθανότατα δυο χρόνια μακριά. Όμως η διαφημιστική εκστρατεία γύρω από τις θεραπευτικές δυνατότητες της ψιλοκυβίνης, καθώς και άλλων ψυχεδελικών φαρμάκων στην κλινική πράξη για παθήσεις ψυχικής υγείας, έχει ήδη ένα παράπλευρο αποτέλεσμα.
«Υπάρχουν στοιχεία για μη ρυθμιζόμενα προγράμματα που λειτουργούν τόσο εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και αλλού, στα οποία η χρήση ψυχεδελικών ουσιών περιλαμβάνεται ως μέρος μιας παρέμβασης ευεξίας, θεραπευτικής ή πνευματικά προσανατολισμένης», αναφέρει η έκθεση.
Η διαφημιστική εκστρατεία των μέσων ενημέρωσης γύρω από τα ψυχεδελικά «μπορεί να ενθαρρύνει μεγαλύτερη πειραματική χρήση αυτών των ουσιών χωρίς ιατρική υποστήριξη, θέτοντας ενδεχομένως ορισμένα ευάλωτα άτομα σε κίνδυνο να υποστουν δυσμενείς συνέπειες», σύμφωνα με τους συγγραφείς.
Ενήλικες χρήστες ηρωίνης
Οι επιδημίες χρήσης ηρωίνης της δεκαετίας του 1970 και του 1980 μπορεί να εξηγήσουν γιατί οι χρήστες της Ευρώπης είναι ένα γερασμένο ηλικιακό γκρούπ.
Πάνω από το 60% των ατόμων που λαμβάνουν θεραπεία με ανταγωνιστή οπιοειδών είναι πλέον ηλικίας 40 ετών και άνω, ενώ λιγότερο από το 10% είναι κάτω των 30 ετών, διαπιστώνει η έκθεση.
Αυτό σημαίνει ότι οι υπηρεσίες πρέπει να αντιμετωπίσουν ένα πιο σύνθετο σύνολο αναγκών υγειονομικής περίθαλψης σε έναν πληθυσμό που γίνεται όλο και πιο ευάλωτος, αναφέρει.
Αυτές περιλαμβάνουν ζητήματα υγειονομικής περίθαλψης που σχετίζονται με τη γήρανση, καθώς και προβλήματα που σχετίζονται με θέματα ψυχικής υγείας, κοινωνική απομόνωση, απασχόληση και στέγαση.
Ο οργανισμός προτρέπει τις χώρες να αναπτύξουν αποτελεσματικές συνεργασίες πολλαπλών υπηρεσιών με γενικές υπηρεσίες υγείας και κοινωνικής υποστήριξης για αυτούς τους ανθρώπους.
Ο διαφαινόμενος αντίκτυπος της απαγόρευσης καλλιέργειας παπαρούνας από τους Ταλιμπάν
Σε αυτό το μείγμα προστίθεται μια ανησυχία για τις πιθανές επιπτώσεις της απαγόρευσης της καλλιέργειας παπαρούνας από τους Ταλιμπάν, που ανακοινώθηκε τον Απρίλιο του περασμένου έτους. Το Αφγανιστάν ήταν εδώ και πολύ καιρό ο κορυφαίος προμηθευτής οπίου στον κόσμο και μόλις σταματήσει μεγάλο μέρος αυτού του εφοδιασμού, οι έμποροι είναι πιθανό να στραφούν σε άλλες, συχνά πιο επικίνδυνες, πηγές.
Στις ΗΠΑ, η ηρωίνη έχει εκτοπιστεί σε μεγάλο βαθμό από την παράνομα παρασκευασμένη φαιντανύλη, ένα συνθετικό και πολύ πιο ισχυρό οπιοειδές. Ο κίνδυνος υπερβολικής δοσης είναι πολύ μεγαλύτερος με τη φαιντανύλη.
«Αν και είναι πολύ νωρίς για να πούμε πώς θα επηρεαστεί η ευρωπαϊκή αγορά ηρωίνης από την απαγόρευση, υπάρχουν φόβοι ότι οποιαδήποτε έλλειψη στη διαθεσιμότητα του ναρκωτικού θα μπορούσε να σχετίζεται με αύξηση της προσφοράς και της ζήτησης συνθετικών οπιοειδών» καταλήγει η έκθεση.
Πηγή: POLITICO
