Τον έλεγχο της Βουλής ανακτά μέσω των επαναληπτικών εκλογών που επιδίωξε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, καθώς το σύνολο των καταμετρημένων ψήφων χαρίζει στο κόμμα του ποσοστό 49,1% και άνω του 50% των εδρών (316/550).
Θρίλερ για το φιλοκουρδικό κόμμα HDP, που κατάφερε μόλις στο τελευταίο στάδιο της καταμέτρησης να ξεπεράσει το όριο 10% της κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης. Μπορεί να έχασε το 1/4 των εδρών του, παραμένει όμως τρίτη κοινοβουλευτική δύναμη, αφήνοντας στην τέταρτη θέση το εθνικιστικό κόμμα.
Πώς ψήφισαν οι Τούρκοι πολίτες σε όλο τον κόσμο:
Τα τελικά αποτελέσματα από τον τουρκολόγο του Πανεπιστημίου Κύπρου Ν. Μούδουρο:
Πανηγυρισμοί έξω από τα γραφεία του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, που όπως όλα δείχνουν θα σχηματίσει για 4η φορά στην ιστορία -τη δική του αλλά και της χώρας- μονοκομματική κυβέρνηση:
O πρωθυπουργός Νταβούτογλου στο μπαλκόνι μετά της συζύγου του· στον λόγο που απηύθυνε ευχαρίστησε πολλές φορές τον λαό και τον Θεό:
Τα αποτελέσματα στις 8.10 μ.μ. ώρα Ελλάδας:
Τα αποτελέσματα στις 7.30 μ.μ. ώρα Ελλάδας:
Αξιωματική αντιπολίτευση θα είναι το κεμαλικό-σοσιαλδημοκρατικό CHP, που έρχεται δεύτερο με ποσοστό κοντά στο 25%.
Μεγάλοι χαμένοι, οι εθνικιστές του κόμματος MHP, καθώς είδαν τα ποσοστά τους να συρρικνώνονται υπέρ των Ερντογάν / Νταβούτογλου και μάλιστα στην Κεντρική Ανατολία, όπου τα είχαν πάει πολύ καλά στην προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση. Ήδη υπάρχει έντονη φημολογία περί παραίτησης του αρχηγού του κόμματος Ντεβλέτ Μπαχτσελί.
Υποψίες περί νοθείας του εκλογικού αποτελέσματος διατυπώνονται στα κοινωνικά δίκτυα, ωστόσο το φιλοκουρδικό κόμμα του Σελαχατίν Ντεμιρτάς δεν έχει προβεί προς το παρόν σε καμία καταγγελία. Υπήρξαν πάντως τεχνικά προβλήματα στη μετάδοση των αποτελεσμάτων, όπως από την ανατολική επαρχία Αγκρί.
Ταραχές ξέσπασαν το βράδυ της Κυριακής μεταξύ νεαρών Κούρδων -που αμφισβητούν το εκλογικό αποτέλεσμα- και της τουρκικής αστυνομίας στο Ντιγιαρμπακίρ.
«Δημιουργική», ως προς τη διαμόρφωση του εκλογικού αποτελέσματος, ήταν και η σιωπή της ΕΕ, που επέλεξε να αναβάλει τη δημοσιοποίηση εκθέσεων για την Τουρκία, οι οποίες προφανώς θα έπλητταν την εικόνα του Ερντογάν.
Η προσέλευση των πολιτών ήταν όντως αυξημένη, όπως προέβλεπαν οι δημοσκοπήσεις, με το ποσοστό συμμετοχής να ξεπερνά το 86%.
Όλα δείχνουν ότι οι ψήφοι που έχασαν οι εθνικιστές πηγαίνουν κατευθείαν στο κόμμα του Ερντογάν. Έτσι, δικαιώνεται το κυβερνών κόμμα στην προεκλογική του τακτική, που την έστρεψε σχεδόν εξολοκλήρου εναντίον των ακροδεξιών. Η ρητορική του στράφηκε φυσικά και εναντίον του φιλοκουρδικού κόμματος, ωστόσο σε επίπεδο τοπικών οργανώσεων η προεκλογική εκστρατεία του AKP είχε ως αποκλειστικό στόχο τις ακροδεξιές ψήφους.
Υπενθυμίζεται ότι στις εκλογές της 7ης Ιουνίου το κόμμα του Ερντογάν είχε λάβει 33,86% και 218 έδρες, το Σοσιαλιστικό Λαϊκό Κόμμα 32,74% και 174 έδρες, το Κουρδικό Κόμμα 16,49% και 102 έδρες, και το Εθνικιστικό Κίνημα των Γκρίζων Λύκων 13,12% και 56 έδρες.
Με κρίσιμα ζητήματα τρομοκρατίας και δημοκρατίας να παραμένουν ανοιχτά, αλλά και με την οικονομία να εκπέμπει σήματα επιβράδυνσης προσήλθε εκ νέου σήμερα στις κάλπες η Τουρκία, καλούμενη να απαντήσει στο ερώτημα που έθεσε η προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση της 7ης Ιουνίου 2015: αν δηλαδή το κόμμα της Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης των Ερντογάν / Νταβούτογλου θα καταφέρει να εξασφαλίσει την αυτοδυναμία.
Οι δημοσκοπήσεις που είχαν διενεργηθεί από τον Ιούνιο μέχρι σήμερα, καθώς και η εντεινόμενη πόλωση έδειχναν πως μάλλον θα επαναλαμβανόταν το προηγούμενο εκλογικό αποτέλεσμα: η Βουλή θα ήταν τετρακομματική, με την είσοδο του φιλοκουρδικού κόμματος της Δημοκρατίας των Λαών, και η αυτοδυναμία θα παρέμενε άπιαστο όνειρο. Τόσο η κυβέρνηση όμως όσο και η αντιπολίτευση, έκαστη από τη δική της πλευρά, ήλπιζαν σε μια έκπληξη.
Όλοι πάντως γνωρίζουν ότι αυτές οι εκλογές αποτελούν ένα άτυπο δημοψήφισμα για τον τρόπο ζωής και διακυβέρνησης της χώρας από εδώ και στο εξής.
Οι εγγεγραμμένοι Τούρκοι ψηφοφόροι των 85 εκλογικών περιφερειών της χώρας ανέρχονται σε 54 εκατομμύρια, ενώ περίπου 3 εκατομμύρια Tούρκοι ψήφισαν στο εξωτερικό. Οι δημοσκοπήσεις προέβλεπαν ρεκόρ προσέλευσης στις κάλπες, που έκλεισαν στις 5.00 μ.μ. (6.00 μ.μ. ώρα Ελλάδας), με ποσοστό που μπορεί να έφτανε το 90%.
Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, που αναδείχθηκε πρώτο στις εκλογές του Ιουνίου, δεν επέτρεψε τον σχηματισμό κυβέρνησης, προκειμένου να οδηγηθεί η χώρα σε επαναληπτικές εκλογές. Τι θα συμβεί λοιπόν ύστερα από αυτές; Στελέχη του κόμματος έκαναν λόγο για πραγματοποίηση τρίτων εκλογών μέσα σε λίγους μήνες, αν δεν αποκτούσε το κόμμα τους την αυτοδυναμία.
Μεγεθύνεται η πόλωση, ελαχιστοποιούνται οι προοπτικές συνεργασίας
Η στάση του κυβερνώντος κόμματος σε θέματα δημοκρατίας, δικαιωμάτων και ελευθεροτυπίας μεγεθύνει την πόλωση. Οι επιθέσεις εναντίον δημοσιογράφων, ο διορισμός κυβερνητικών επιτρόπων σε μέσα ενημέρωσης του χώρου της αντιπολίτευσης και οι δηλώσεις αξιωματούχων του κυβερνώντος κόμματος ότι οι επιχειρήσεις εναντίον των αντιπολιτευόμενων μέσων θα συνεχιστεί, όλα αυτά προκαλούν την αντίδραση σύσσωμης της αντιπολίτευσης. Την ίδια στιγμή, οι διώξεις δημοσιογράφων και αντικυβερνητικών μέσων την εβδομάδα που μόλις πέρασε έχουν προκαλέσει και κύμα διεθνών αντιδράσεων κατά της κυβέρνησης Νταβούτογλου.
«Η αδυναμία της τουρκικής κυβέρνησης να στηρίξει και να προστατεύσει δημοσιογράφους υπονομεύει τη διεθνή φήμη της χώρας και πλήττει της θέση της ως δημοκρατίας. (…) Ανησυχούμε ότι τα πρόσφατα γεγονότα αποτελούν μέρος συντονισμένης εκστρατείας φίμωσης οποιασδήποτε αντικυβερνητικής και επικριτικής φωνής ενόψει των εκλογών» αναφέρεται σε σχετική επιστολή, την οποία συνυπέγραψαν εκπρόσωποι των «New York Times», του Γαλλικού Πρακτορείου, της «Süddeutsche Zeitung», της γερμανικής δημόσιας τηλεόρασης ARD και ZDF, της ιταλικής «La Stampa» και άλλων.
Εξάλλου, οι πολύ έντονες διαφορές μεταξύ των τριών κομμάτων της αντιπολίτευσης καθιστούν σχεδόν αδύνατη τη σύμπραξή τους σε μια κυβέρνηση συνασπισμού, ακόμη κι αν αυτά τα τρία κόμματα μετά τις εκλογές έχουν την κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Αυτό αφορά ιδιαίτερα τη στάση του ακροδεξιού Κόμματος Εθνικιστικού Κινήματος (MHP), το οποίο δεν δέχεται κάποιου είδους συνεργασία με το φιλοκουρδικό Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών (HDP).
Συνεπώς, τα ρεαλιστικά σενάρια αφορούν τη συνεργασία του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) είτε με το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) είτε με το Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος. Σε κάθε περίπτωση το μετεκλογικό αδιέξοδο θεωρείται δεδομένο – εκτός κι αν το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης καταφέρει να εξασφαλίσει αυτοδυναμία.
Με εκατέρωθεν βέλη έπεσε το Σάββατο η αυλαία της προεκλογικής περιόδου
Το Ικόνιο επέλεξε για την τελευταία ημέρα του προεκλογικού του αγώνα ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Αχμέντ Νταβούτογλου. Θέλοντας να επαναφέρει το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης σε θέση απόλυτης κυριαρχίας, ανέβασε κατά πολύ τους τόνους, εξαπολύοντας ευθείες επιθέσεις εναντίον όλων των κομμάτων της αντιπολίτευσης.
«Την ημέρα των εκλογών θα σπάσουμε κάθε ρεκόρ, Ικόνιο. Θα τους δώσουμε ένα μάθημα. Θα μάθουμε στον Μπαχτσελί πώς να λέει “ναι”. Θα κάνουμε τον Κιλιτσντάρογλου να ξεχάσει το “αντιπολιτευτικό μπλοκ”. Θα δώσουμε στο κουρδικό HDP ένα μάθημα για την τρομοκρατία. Δεν θα τα κάνουμε όλα αυτά;» είπε ο Τούρκος πρωθυπουργός.
Από την πλευρά του ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, πρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος, περιόδευσε στη Σμύρνη, απ’ όπου απηύθυνε κάλεσμα για μαζική προσέλευση στα εκλογικά τμήματα. «Την 1η Νοεμβρίου θα πάμε στις κάλπες. Πρέπει να πάμε όλοι. Πρέπει να αλλάξουμε την τύχη της Τουρκίας. Η Τουρκία δεν πρέπει να αφεθεί σε πολιτικούς που νοιάζονται μόνο για τα δικά τους συμφέροντα και των οικογενειών τους» ανέφερε μεταξύ άλλων ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου.
Στις κουρδικές περιοχές πέρασε τις τελευταίες ώρες του προεκλογικού αγώνα ο Σελαχατίν Ντεμιρτάς, που στην προηγούμενη αναμέτρηση κατάφερε να περάσει το όριο του 10%. Για πολλοστή φορά ο συμπρόεδρος του Κόμματος Δημοκρατίας των Λαών επιτέθηκε στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και στο AKP: «Βρισκόμαστε τώρα σε σταυροδρόμι. Είτε η Τουρκία θα προχωρήσει στην αρχή του ενός ανδρός, ένα καταπιεστικό και δικτατορικό καθεστώς, είτε θα κατευθυνθεί σε έναν δρόμο δημοκρατικό με δυσκολίες μεν, αλλά με δημοκρατικές λύσεις στα προβλήματά μας».
Πηγή: Hurriyet, Al Jazeera, Γαλλικό Πρακτορείο, James in Turkey, DW, euronews, Αθηναϊκό Πρακτορείο
Επιμέλεια: Κώστας Μπετινάκης, Βάννα Μπρούσαλη
