Το Ανώτατο Δικαστήριο της Πολωνίας πρέπει να αποφασίσει εάν το νέο πειθαρχικό του σώμα είναι επαρκώς ανεξάρτητο για να εξετάσει τις προσφυγές των δικαστών κατά της πρόωρης συνταξιοδότησής τους, σύμφωνα με σημερινή απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η υπόθεση αυτή είναι η τελευταία σε μια σειρά δικαστικών μεταρρυθμίσεων της Πολωνίας που τίθενται στο μικροσκόπιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης εν μέσω ανησυχιών ότι τα μέτρα που εισήγαγε η συντηρητική κυβέρνηση της χώρας υπονομεύουν τις αξίες της Ε.Ε.
Το πειθαρχικό σώμα είναι μια σημαντική πτυχή αυτών των μεταρρυθμίσεων. Το όργανο αυτό έχει το δικαίωμα να αποπέμψει έναν Πολωνό δικαστή ή εισαγγελέα και οι επικριτές του υποστηρίζουν ότι μπορεί να δεχθεί πολύ μεγάλη πολιτική επιρροή.
Σ’ αυτή την περίπτωση, τρεις δικαστές του Ανώτατου Δικαστηρίου κατέθεσαν προσφυγές καθώς αναγκάστηκαν να συνταξιοδοτηθούν, με βάση μια άλλη πρόβλεψη της δικαστικής μεταρρύθμισης της Βαρσοβίας.
Το αρμόδιο τμήμα του Ανώτατου Δικαστηρίου που χειριζόταν την υπόθεσή τους στράφηκε προς το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να αξιολογήσει την ανεξαρτησία του πειθαρχικού σώματος, το οποίο κανονικά θα πρέπει να είναι υπεύθυνο για να χειριστεί τις καταγγελίες τους.
Το δικαστήριο στο Λουξεμβούργο έκρινε ότι οι δικαστές πρέπει να μπορούν να στραφούν σε ένα ανεξάρτητο σώμα, αλλά παρέπεμψε και πάλι την υπόθεση στο πολωνικό δικαστήριο προκειμένου να κάνει την αξιολόγηση αυτή σημειώνοντας ότι ένας συνδυασμός παραγόντων μπορεί να θέσει υπό αμφισβήτηση την ανεξαρτησία του σώματος από πολιτική επιρροή.
Βάσει των κανόνων της Ε.Ε., «το δικαίωμα πραγματικής προσφυγής αποκλείει οι διαφορές σχετικές με την εφαρμογή του δικαίου της Ένωσης να εμπίπτουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα οργάνου που δεν αποτελεί ανεξάρτητο και αμερόληπτο δικαστήριο», ανέφερε το Δικαστήριο της Ε.Ε. σε ανακοίνωση.
Προκειμένου να καθοριστεί αυτό, το Ανώτατο Δικαστήριο θα πρέπει να εξετάσει εάν οι δικαστές στο πειθαρχικό σώμα είναι «ελεύθεροι από κάθε επιρροή ή πίεση όταν εκτελούν τα καθήκοντά τους» καθώς και το πώς διορίζονται τα μέλη του Εθνικού Δικαστικού Συμβουλίου και πώς το σώμα αυτό ενεργεί, μεταξύ άλλων, για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας.
Το Εθνικό Δικαστικό Συμβούλιο είναι αρμόδιο για την επιλογή των μελών του πειθαρχικού σώματος, που στη συνέχεια διορίζονται από τον πρόεδρο της χώρας. Τα μέλη του Εθνικού Δικαστικού Συμβουλίου επιλέγονται κυρίως από το νομοθετικό σώμα.
«Μολονότι καθένα από τα εξεταζόμενα στοιχεία, θεωρούμενο μεμονωμένα, δεν θέτει κατ’ ανάγκη εν αμφιβόλω την ανεξαρτησία του (πειθαρχικού) οργάνου, η εξέταση, ωστόσο, του συνδυασμού των στοιχείων αυτών μπορεί αντιθέτως να οδηγήσει σε διαφορετικό συμπέρασμα», ανέφερε το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σε ομιλία του στο πολωνικό Κοινοβούλιο σήμερα, ο πρωθυπουργός της χώρας Ματέους Μοραβιέτσκι δεσμεύθηκε να προχωρήσει με τις μεταρρυθμίσεις, υποστηρίζοντας ότι «οι πολίτες δικαιούνται αποτελεσματικά δικαστήρια».
Δεν ήταν άμεσα σαφές ποια θα είναι τα επακόλουθα της απόφασης για το Εθνικό Δικαστικό Συμβούλιο. Σύμφωνα με κάποιους Πολωνούς νομικούς, ορισμένοι από τους διορισμούς στο Εθνικό Δικαστικό Συμβούλιο βάσει του νέου καθεστώτος και η απομάκρυνση άλλων αξιωματούχων ίσως είναι αντισυνταγματικοί.
Οι Βρυξέλλες και η Βαρσοβία βρίσκονται εδώ και καιρό σε αντιπαράθεση αναφορικά με τις μεταρρυθμίσεις που εισήγαγε το πολωνικό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) από τότε που ανήλθε στην εξουσία το 2015.
