Σύνταξη – Επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Φανταστείτε, μια μέρα, να φοράτε πανοπλία υψηλής τεχνολογίας που σας κάνει πιο δυνατούς και ακούραστους.
Η τεχνολογία αυτή, που ονομάζεται εξωσκελετός (exoskeleton), θυμίζει τη σειρά ταινιών υπερηρώων Iron Man. Ωστόσο, ο εξοπλισμός φοριέται όλο και περισσότερο στην πραγματική ζωή σε όλο τον κόσμο. Και ένας κατασκευαστής – το SuitX της Καλιφόρνια – αναμένει να καταστεί σύντομα καθημερινή μόδα.
«Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτές οι συσκευές θα πωλούνται σύντομα σε καταστήματα τεχνολογικών υλικών», λέει ο ιδρυτής της SuitX, Homayoon Kazerooni. «Καθώς οι τιμές μειώνονται, θα μπορείτε απλά να τις αγοράσετε σε οποιοδήποτε κατάστημα οικιακών ειδών», προσθέτει. Με απλά λόγια, ένας εξωσκελετός είναι μια εξωτερική συσκευή που υποστηρίζει, καλύπτει και προστατεύει τον χρήστη του, προσφέροντας υψηλότερα επίπεδα δύναμης και αντοχής.
Μερικές φορές αναφέρονται επίσης ως «φορετά ρομπότ» που μπορούν να λειτουργούν με μπαταρία και να συνδυάζονται με υπολογιστή, ενσωματώνοντας κινητήρες και υδραυλικά συστήματα. Ή μπορεί να είναι πιο απλές κατασκευές που χρησιμοποιούν μόνο ελατήρια και αποσβεστήρες.
«Η ενσωμάτωση ανθρώπων και μηχανών σε ένα σύστημα ανοίγει ένα νέο πεδίο ευκαιριών», λέει ο Adrian Spragg, ειδικός στην τεχνολογία της διαχείρισης συμβούλων Accenture. «Πολλές από τις πρώτες εφαρμογές έχουν επικεντρωθεί σε στρατιωτικές και ιατρικές χρήσεις, αλλά τα τελευταία χρόνια υπήρξε μια έκρηξη χρησιμοποίησης τους σε μια σειρά άλλων περιπτώσεων», λέει.
Αυτή η επέκταση, η οποία συνδυάζεται με τις ραγδαίες εξελίξεις στην τεχνολογία, επιτρέπει τους εξωσκελετούς να χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο από εργαζόμενους στον κατασκευαστικό τομέα. Παραλλαγές των συσκευών για καταναλωτές αναπτύσσονται επίσης, για να βοηθήσουν τους ανθρώπους να κάνουν πιο εύκολες κάποιες καθημερινές δραστηριότητες – από τις κατασκευές στο σπίτι, μέχρι το περπάτημα, το ανέβασμα σκάλας κτλ.
Μια πρόσφατη δημοσίευση αναφέρει ότι οι πωλήσεις αναμένεται να εκτοξευτούν σύντομα. Η παγκόσμια δαπάνη για αγορά εξωσκελετών αναμένεται να αυξηθεί από 392 εκατ. δολ. το 2020, σε 6,8 δις δολ. το 2030, σύμφωνα με μελέτη της ABI Research.
Τα «κοστούμια» εξωσκελετών του SuitX δοκιμάζονται τώρα από τους κατασκευαστές αυτοκινήτων General Motors και Fiat. Ο καθηγητής Kazerooni, ο οποίος είναι διευθυντής του εργαστηρίου Robeleics and Human Engineering του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, λέει ότι ο πρωταρχικός στόχος των εξωσκελετών της εταιρείας είναι η πρόληψη της μυϊκής κόπωσης.
«Έχουμε δείξει ότι η μυϊκή δραστηριότητα στην πλάτη, στους ώμους και στα γόνατα μειώνεται κατά 50%», λέει. «Εάν η σωματική καταπόνηση μειωθεί, ο κίνδυνος μυϊκών τραυματισμών περιορίζεται. Αυτό σημαίνει ότι οι διαχειριστές εργοστασίων και βιομηχανικών εγκαταστάσεων επιτυγχάνουν μεγαλύτερη παραγωγικότητα, το κόστος ασφάλισης γίνεται χαμηλότερο και η απώλεια εργάσιμων ημερών λόγω τραυματισμού, μειώνεται. Υπάρχει μικρότερο κόστος και περισσότερη παραγωγικότητα», συμπληρώνει.
Η General Motors εξετάζει επίσης ένα εξωσκελετικό γάντι με μπαταρία που αναπτύχθηκε από τη σουηδική εταιρεία Bioservo. Το Iron Hand – οπως ονομάζεται – έχει αισθητήρες και κινητήρες σε κάθε δάχτυλο, οι οποίοι ανταποκρίνονται αυτόματα στο επίπεδο δύναμης που ο φορέας εφαρμόζει στο χέρι του όταν σηκώνει ή πιάνει κάτι. Ως αποτέλεσμα, το γάντι μοιράζεται το έργο που καταβάλει ο χρήστης. Η BioServo λέει ότι μπορεί να αυξήσει την αντοχή του χεριού του χρήστη κατά 20%, για παρατεταμένες περιόδους.
Ο Jason Cottrell, διευθύνων σύμβουλος του MyPlanet, μιας καναδικής εταιρείας λογισμικού που έχει πραγματοποιήσει έρευνες σχετικά με τη χρήση των εξωσκελετών, λέει ότι ο κόσμος μόλις τώρα αρχίζει να κατανοεί τις δυνατότητες των συσκευών αυτών. «Οι επιπτώσεις είναι, με μια λέξη, τεράστιες», λέει ο ίδιος. «Οι βιομηχανίες εντατικής εργασίας όπως η μεταποίηση και η γεωργία εξαρτώνταν πάντα από ένα εργατικό δυναμικό που πρέπει να αντέξει ένα ορισμένο επίπεδο σωματικής καταπόνησης και κινδύνου που προέρχεται από αυτήν. Οι συσκευές που υποστηρίζουν την σωματική ισχύ ενός ατόμου κατά την εκτέλεση της εργασίας του, θα αλλάξουν ριζικά τον τρόπο λειτουργίας των βιομηχανιών», προσθέτει.
Ως παράδειγμα άλλων πιθανών εφαρμογών, ο Cottrell επισημαίνει την Delta Airlines, η οποία ανακοίνωσε πέρυσι πως δοκιμάζει έναν πλήρη εξωσκελετό από τη Sarcos Robotics με έδρα τη Γιούτα. Το ηλεκτροκίνητο κοστούμι, το οποίο δοκιμάζεται από το προσωπικό διακίνησης φορτίων, συντήρησης και υποστήριξης εδάφους της Delta, μπορεί να ανυψώνει βάρη έως και 90 κιλά τη φορά – επι οκτώ ώρες.
«Και τι γίνεται, για παράδειγμα, με τους εργαζόμενους στην εστίαση;», ρωτά ο Cottrell. «Πως θα μπορούσαν να επωφεληθούν από μια συσκευή που βοηθά στη στήριξη του βραχίονα που σερβίρει»; Οι πιο προηγμένοι εξωσκελετοί χρησιμοποιούν συστήματα υπολογιστών τεχνητής νοημοσύνης (AI) – λογισμικό που μπορεί σε κάποιο βαθμό να μάθει και να προσαρμοστεί από μόνο του. Η καθηγήτρια Sandra Wachter, ανώτερη ερευνήτρια AI στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, λέει ότι τέτοια εξωσκελετικά κοστούμια είναι ευπρόσδεκτα, αλλά χρειάζονται κάποια προσοχή.
«Γενικά, βλέπω αυτήν την εξέλιξη ως πολύ θετική για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία», λέει. «Τα μηχανήματα προορίζονται να μας βοηθήσουν σε βαρετές, επικίνδυνες και βρώμικες εργασίες. Η ρομποτική που προστατεύει τους ώμους, την πλάτη και το κεφάλι, για παράδειγμα όταν σηκώνουμε ή μετακινούμε πράγματα, είναι ζωτικής σημασίας. Αυτό είναι ακριβώς ένα από τα συναρπαστικά οφέλη της ρομποτικής», προσθέτει.
«Ωστόσο, προκύπτουν προβλήματα εάν η ρομποτική διπλασιάζει την παρακολούθηση στο χώρο εργασίας. «Είναι πιθανό αυτές οι συσκευές να παρακολουθούν τις κινήσεις, πχ πόσο γρήγορα κινείται και πόσο συχνά κάνει διαλείμματα ο εργαζόμενος; Συγκρίνει το σύστημα αυτά τα δεδομένα με αυτά των άλλων εργαζομένων για να τα βαθμολογήσει ή να τα ταξινομήσει; Τι θα συμβεί αν κάποιος κινείται πιο αργά από τους άλλους ή κάνει διαλείμματα πιο συχνά;», αναρωτιέται η Wachter.
Προς το παρόν, ωστόσο, η ευρύτερη υιοθέτηση της τεχνολογίας εξωσκελετών εξακολουθεί να συγκρατείται από διάφορους παράγοντες, όπως η χωρητικότητα της μπαταρίας, το περιορισμένο εύρος κίνησης και το κόστος. «Το μέσο κόστος ενός εξωσκελετού πλήρους σώματος είναι περίπου 45 χιλ. δολ. λέει ο Spragg του Accenture. «Ωστόσο, με οικονομίες κλίμακας και τεχνολογική ωριμότητα, οι τιμές θα μειωθούν», προσθέτει.
Ο καθηγητής του SuitX, Kazerooni, λέει ότι η πτώση των τιμών θα ανοίξει επίσης τη δυνατότητα να εκμετάλλευσης μιας δυνητικά τεράστιας αγοράς – τους ψυχαγωγικούς εξωσκελετούς. Η εταιρεία του εργάζεται τώρα σε μια τέτοια συσκευή που υποστηρίζει το γόνατο του χρήστη.
«Δεν θα είναι μόνο για άτομα που αγαπούν την πεζοπορία η την αναρρίχηση, ή για ανθρώπους που θέλουν να είναι πιο τολμηροί αλλά δεν θέλουν να βλάψουν τα γόνατά τους. Θα είναι για όλες τις ηλικίες. Θα μας δίνει απλώς λίγη ώθηση», καταλήγει.
Πηγή: BBC
