Τέσσερα χρόνια έχουν περάσει από τις αποκαλύψεις για τις «ματωμένες φράουλες» της Μανωλάδας, μια υπόθεση που είχε συγκλονίσει το πανελλήνιο. Τότε, είχε αποκαλυφθεί ότι μετανάστες εργαζόμενοι ζούσαν υπό καθεστώς άτυπης δουλείας στα φραουλοχώραφα της περιοχής.
Η υπόθεση έγινε γνωστή τον Ιούλιο του 2015, έπειτα από τον θάνατο του 47χρονου Abdullah Muhammed, μετανάστη από το Σουδάν, ο οποίος υπέστη ανακοπή καρδιάς ενώ δούλευε στα χωράφια του NardóΟι μετανάστες είχαν εξεγερθεί, ζητώντας την καταβολή των δεδουλευμένων τους καθώς και πιο ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης στα χωράφια της Μανωλάδας. Η «απάντηση» που έλαβαν ήταν το αιματηρό περιστατικό της 17ης Απριλίου 2013 με τον τραυματισμό 28 εργατών με καραμπίνα.
Το περιστατικό είχε θεωρηθεί τότε μεμονωμένο, μικρής εμβέλειας, και τελικά ο τσιφλικάς Νίκος Βαγγελάτος αθωώθηκε, ενώ για το αιματηρό συμβάν καταδικάστηκαν μόνο δύο επιστάτες.
Μία νέα υπόθεση, αυτήν τη φορά στην Ιταλία, καταδεικνύει ότι τελικά η ανθρώπινη εκμετάλλευση ξεπερνά τα σύνορα της Ελλάδας και σε ορισμένες περιπτώσεις τα περιστατικά είναι πολύ πιο σοβαρά, καθώς εμπλέκονται εταιρείες-κολοσσοί που παράγουν προϊόντα ευρείας κατανάλωσης σε όλη την Ευρώπη.
Η Ιταλίδα εισαγγελέας Paola Guglielmi κατονόμασε τις εταιρείες Mutti και Conserve στην Ιταλία ως υπαίτιες για περιστατικά «απόλυτης εκμετάλλευσης ανθρώπων» στην επικερδή για τη χώρα βιομηχανία της ντομάτας.
Και οι δύο κολοσσοί, που εξάγουν μεγάλες ποσότητες στην αγορά της Βρετανίας (όπως π.χ. στα σούπερ μάρκετ Tesco) και αλλού, με κύρια προϊόντα τις κονσέρβες και τη σάλτσα ντομάτας, κατονομάστηκαν από την Ιταλίδα εισαγγελέα.
Το σκάνδαλο με την ανθρώπινη εκμετάλλευση
Η υπόθεση έγινε γνωστή τον Ιούλιο του 2015, έπειτα από τον θάνατο του 47χρονου Abdullah Muhammed, μετανάστη από το Σουδάν, πατέρα δύο παιδιών, ο οποίος υπέστη ανακοπή καρδιάς ενώ δούλευε στα χωράφια του Nardó, στη νότια Ιταλία.
Με την έρευνά της, η εισαγγελέας μπόρεσε να συνδέσει τον θάνατο του μετανάστη με τον κολοσσό της βιομηχανίας της ντομάτας. Παρά το γεγονός ότι οι εταιρείες δεν είναι υπόλογες άμεσα για αυτόν τον θάνατο, η σύνδεσή τους είναι αξιοσημείωτη.
Όπως χιλιάδες εργάτες, έτσι και ο Muhammed ξεκίνησε τη μέρα του στις 04.00 τα ξημερώματα. Εργάστηκε έως τις 17.00, σηκώνοντας με τα χέρια του «τόνους» ντομάτες, εν μέσω καύσωνα. Σε επίμαχο έγγραφο της εισαγγελίας καταγράφονται οι συνθήκες εργασίας στα χωράφια της νότιας Ιταλίας: συνεχής 12ωρη εργασία, επτά ημέρες την εβδομάδα, χωρίς διαλείμματα, με ελάχιστο μεροκάματο και καμία πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
«Σε αυτήν την υπόθεση, ενέχεται η δολοφονία. Αυτός ο άνθρωπος δεν θα πέθαινε, αν είχε επισκεφτεί γιατρό. Η καταστρατήγηση του δικαιώματος της ασφάλειας στον χώρο εργασίας ήταν σκανδαλώδης» είπε η εισαγγελέας.
Έπειτα από μακροχρόνια έρευνα οι εισαγγελικές αρχές κατέληξαν στο συμπέρασμα πως οι εργάτες αμείβονται ημερησίως με περίπου 30 ευρώ κατά μέσο όρο. Ωστόσο, δίνουν τα μισά τουλάχιστον για να καλύψουν τις ανάγκες διατροφής τους, τη μεταφορά τους, αλλά και να παραχωρήσουν ένα μερίδιο στον άνθρωπο που τους εκμεταλλεύεται.
To σύστημα του «gangmaster»
Το σύστημα «gangmaster» ή «caporalato» (σ.σ.: επί της ουσίας το trafficking ανθρώπων από συγκεκριμένους ανθρώπους) επικρατεί στον αγροτικό τομέα της Ιταλίας, όπου μετανάστες -νόμιμοι και μη- οργανώνονται σε ανεπίσημες ομάδες εργατών και προσλαμβάνονται από γαιοκτήμονες για να μαζεύουν τη σοδειά.
Οι ιταλικές Αρχές κατηγορούν τον ιδιοκτήτη των εταιρειών Giuseppe Mariano και τον Σουδανό «gangmaster» Mohammed Elsalih για δολοφονία.
Η αρχική έρευνα έχει ολοκληρωθεί και σύντομα θα βγει η απόφαση εάν θα τους ασκηθεί ποινική δίωξη.
Εκπρόσωπος της Conserve Italia υποστήριξε ότι η εταιρεία ζητεί από τους παρόχους της να «σέβονται» τους εργαζομένους και τον ηθικό κώδικα της επιχείρησης. Παράλληλα, ξεκαθάρισε ότι θα σταματήσει κάθε σύνδεση με τον πάροχο που σχετίζεται με τον θάνατο του 47χρονου μετανάστη και θα τον μηνύσει.
Σε ανακοίνωσή της η Mutti ανέφερε μεταξύ άλλων: «Η Mutti παραμένει πάντα προσκολλημένη στον αγώνα κατά της ανθρώπινης εκμετάλλευσης, ενώ επιλέγει τους συνεργάτες της με προσοχή, διασφαλίζοντας τη συνέχιση του διαλόγου και της επικοινωνίας μαζί τους… Θα συνεχίσουμε να είμαστε αφοσιωμένοι στην εργασία βάσει των νόμων του ιταλικού δικαίου, έτσι ώστε να αποφευχθούν νέα ατυχήματα στο μέλλον».
Από τη μεριά τους, ακτιβιστές έκαναν λόγο για «δουλεία». Ο 32χρονος Yvan Sagnet από το Καμερούν δούλεψε στα χωράφια της περιοχής για πέντε μόλις ημέρες, δίπλα στον Abdullah Muhammed. Μετά τον θάνατο του 47χρονου πρωτοστάτησε σε μαζική απεργία εργατών. Μιλώντας σε ξένα Μέσα κατήγγειλε: «Όταν έφτασα εκεί, διαπίστωσα πως όλα κινούνταν βάσει ενός συστήματος ανθρώπινης εκμετάλλευσης, οι συνθήκες ήταν απάνθρωπες. Υπήρχαν γκέτο και στρατόπεδα συγκέντρωσης».
«Μια μέρα ένα παιδί αρρώστησε, ήταν χάλια και σε εκείνα τα μέρη δεν υπάρχει τρόπος να λάβεις τις πρώτες βοήθειες. Δεν υπάρχει καν σήμα για κινητό τηλέφωνο. Οι εργάτες δεν μιλούν ιταλικά και αυτό οι ‘gangmasters’ το εκμεταλλεύονται. ‘Αν δε μου δώσεις 20 ευρώ, δεν θα σε πάω στον γιατρό ή στο νοσοκομείο’ μας απειλούν».
Μετά τις αποκαλύψεις, πέρυσι στην Ιταλία ψηφίστηκε ένας νέος, αυστηρότερος νόμος κατά του trafficking. Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με τους ακτιβιστές, τίποτα δεν έχει αλλάξει στα «ματωμένα ντοματοχώραφα» της νότιας Ιταλίας.
