Για την ελευθερία έκφρασης σήμερα στην Γερμανία, την ενίσχυση της Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD) κατά τη διάρκεια της θητείας της, για τις δυσκολίες σχηματισμού κυβέρνησης στη Θουριγγία, αλλά και για την ζωή στην Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας, τον Μπρους Σπρίνγκστιν και το… αμερικάνικο όνειρό της μιλά η Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ στο περιοδικό Der Spiegel, με αφορμή την επικείμενη 30ή επέτειο από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου (9 Νοεμβρίου 1989).
«Η συζήτηση διεξάγεται έτσι ώστε να ορίζεται κάτι ως κοινώς αποδεκτό, το οποίο υποτίθεται ότι θέτει το όριο της ελευθερίας έκφρασης. Αλλά αυτό απλώς δεν ισχύει. Η ελευθερία έκφρασης περιλαμβάνει και την ελευθερία της αντίρρησης», δηλώνει η Καγκελάριος στο περιοδικό και προσθέτει ότι ακόμη και μια θύελλα αντιδράσεων («shitstorm») που μπορεί να προκαλέσει μια δημόσια δήλωσή της, στη δημοκρατία είναι κάτι θεμιτό.
Απαντώντας σε ερωτήσεις σχετικά με την κατάσταση που επικρατεί 30 χρόνια μετά την Πτώση του Τείχους στις ανατολικές περιοχές της χώρας και κυρίως σχετικά με την ενίσχυση ξενοφοβικών, λαϊκιστικών δυνάμεων όπως η AfD, η κυρία Μέρκελ εκφράζει κατανόηση καθώς επισημαίνει ότι για τους Ανατολικογερμανούς μιας συγκεκριμένης γενιάς η ζωή με την ειρηνική επανάσταση δεν ήταν πάντα εύκολη.
«Ακόμη όμως και αν κάποιος είναι δυσαρεστημένος με την ιατρική περίθαλψη, με τις συγκοινωνίες, με την κρατική διαχείριση συνολικά ή ακόμη και με την ίδια του την ζωή, δεν έχει κανένα δικαίωμα στο μίσος και στην περιφρόνηση και ακόμη περισσότερο στη βία. Απέναντι σ’ αυτά, δεν υπάρχει καμία ανοχή», τονίζει ταυτόχρονα. Η ίδια ζούσε στο ανατολικό Βερολίνο μέχρι τα 35 της χρόνια, οπότε και έπεσε το Τείχος και, όπως λέει, είναι Καγκελάριος όλης της Γερμανίας και θεωρεί λανθασμένη την υπόθεση ότι θα πρέπει να φροντίσει πρωτίστως τους Ανατολικογερμανούς – «αυτή η υπόθεση οδηγεί σε απογοήτευση», λέει χαρακτηριστικά, αλλά υπενθυμίζει ότι η ειρηνική επανάσταση του 1989 και η 9η Νοεμβρίου είναι έργα κυρίως των πολιτών της πρώην Ανατολικής Γερμανίας.
«Η άποψη για τη ζωή στην ΛΔΓ εξαρτάται ασφαλώς από το πού βρίσκεται κανείς σήμερα ως Ανατολικογερμανός. Αλλά κατά βάση η εικόνα που υπάρχει είναι μάλλον δυσνόητη για τους Δυτικογερμανούς, το γεγονός π.χ. ότι και σε μια δικτατορία μπορεί κανείς να ζήσει μια επιτυχημένη ζωή, ότι κι εμείς είχαμε φίλους και οικογένειες, με τους οποίους παρά το κράτος γιορτάζαμε γενέθλια και Χριστούγεννα ή μοιραζόμασταν την θλίψη μας, φυσικά πάντα με προσοχή σε ό,τι αφορούσε την κυβέρνηση. Δεν καθόριζε την κάθε μέρα μας το γεγονός ότι δεν μπορούσαμε να ταξιδέψουμε στις ΗΠΑ, αλλά μόνο στην Ουγγαρία και στην Βουλγαρία. Και επειδή κάποια κομμάτια της προσωπικής μας ζωής στην ΛΔΓ δεν λαμβάνονται σοβαρά υπόψη από τους Δυτοκογερμανούς, πολλοί Ανατολικογερμανοί αντιδρούν εξιδανικεύοντάς τα», εξηγεί η κυρία Μέρκελ, η οποία ωστόσο τονίζει εμφατικά ότι η 9η Νοεμβρίου του 1989 υπήρξε μια πολύ ευτυχής στιγμή στην γερμανική ιστορία.
Με το βλέμμα στο αδιέξοδο που έχει δημιουργηθεί στη Θουριγγία, όπου το αποτέλεσμα των εκλογών και κυρίως η ενίσχυση των ποσοστών της AfD δυσχεραίνουν ιδιαίτερα την προσπάθεια σχηματισμού κυβέρνησης, η κυρία Μέρκελ απευθύνει έκκληση για ψυχραιμία. Το ερώτημα που τίθεται για τον αριστερό Πρωθυπουργό Μπόντο Ράμελοφ και νικητή των εκλογών είναι αν θα σχηματίσει μια νέα πλειοψηφία.
«Κι εδώ έγκειται και η συμβουλή μου προς το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (CDU) στην Θουριγγία: Απλώς περιμένετε – ίσως να μην θέλει καν να μιλήσει μαζί μας. Αλλά αν θέλει να συζητήσουμε, δεν μπορούμε να το αρνηθούμε – στο κάτω κάτω είναι ο Πρωθυπουργός – αλλά αυτό δεν έχει να κάνει με συνεργασίες και συγκυβέρνηση», δηλώνει η Καγκελάριος, αναφερόμενη εμμέσως στην σπουδή του CDU να αποκλείσει κάθε ενδεχόμενο συνεργασίας με την Αριστερά. Ταυτόχρονα, η Άνγκελα Μέρκελ ασκεί δριμεία κριτική στην Αριστερά, η οποία, όπως λέει, δεν έχει ως τώρα επεξεργαστεί με ειλικρίνεια την ιστορία της στην ΛΔΓ.
Στην ίδια συνέντευξη η Καγκελάριος καλείται να φανταστεί πού θα βρισκόταν η ίδια αν δεν είχε πέσει ακόμη το Τείχος του Βερολίνου και η Γερμανία δεν είχε επανενωθεί. «Θα πραγματοποιούσα το όνειρό μου. Στα 60 μου θα είχα παραλάβει το διαβατήριό μου και θα ταξίδευα στην Αμερική», δηλώνει αναπάντεχα η Άνγκελα Μέρκελ και εξηγεί ότι οι συνταξιούχοι είχαν το δικαίωμα να ταξιδεύουν, αφού πια «ο σοσιαλισμός δεν τους χρειαζόταν». Οι δε γυναίκες στην ΛΔΓ συνταξιοδοτούνταν στα 60, οπότε η ίδια θα είχε ήδη αρχίσει να ταξιδεύει.
«Θα έβλεπα ασφαλώς σωστά την δυτική Γερμανία. Αλλά το πρώτο μου μεγάλο ταξίδι θα ήθελα να το κάνω στην Αμερική. Λόγω του μεγέθους, της ποικιλίας, του πολιτισμού. Να δω τα Βραχώδη Όρη, να ταξιδέψω με το αυτοκίνητο ακούγοντας Μπρους Σπρίνγκστιν – αυτό ήταν το όνειρό μου», λέει η κυρία Μέρκελ, αλλά, όταν ερωτάται αν θα ήθελε να γυρίσει την Αμερική με μια αμερικάνικη λιμουζίνα, απαντά μετριοπαθώς, όπως μας έχει συνηθίσει: «Δεν μου αρέσουν τα μεγάλα αυτοκίνητα, αλλά θα έπρεπε να είναι κάτι καλύτερο από Trabant (σ.σ. το χαρακτηριστικό αυτοκίνητο της ΛΔΓ)».
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ, Der Spiegel
