Ανταπόκριση από Στρασβούργο – Νίκος Ρούσσης
Ένα σοβαρό πρόβλημα, που πολλοί στην Ευρώπη αποφεύγουν να συζητούν, εκείνο του αδιαχώρητου στις ευρωπαϊκές φυλακές, ανέδειξε, με ερώτηση της προς την Κομισιόν η Ιταλίδα ευρωβουλευτής της Ομάδας των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών Chiara Gemma.
Επικαλούμενη την έκθεση SPACE I του Συμβουλίου της Ευρώπης, αναφέρει ότι το επίσημο ποσοστό πυκνότητας στις ευρωπαϊκές φυλακές είναι 107,4%.
Υπογραμμίζει δε ότι, η κατάσταση αυτή, μαζί με το ενδημικό πρόβλημα της έλλειψης προσωπικού, προκαλεί γενική πτώση στην ευημερία του προσωπικού των φυλακών.
Τονίζει δε ότι, όπως επισημαίνεται σε μια μελέτη για τις «Φυλακές και συνθήκες κράτησης στην ΕΕ» (2023), δεν υπάρχουν μέτρα εναρμόνισης που να θέτουν ελάχιστα πρότυπα για τις συνθήκες κράτησης σε επίπεδο ΕΕ, καθώς η αρμοδιότητα για θέματα φυλάκισης ανήκει αποκλειστικά στα κράτη μέλη.
Σε κάθε περίπτωση, καταλήγει, οι κακές συνθήκες κράτησης δημιουργούν σοβαρά προβλήματα που υπονομεύουν τις θεμελιώδεις αξίες και αρχές της ΕΕ στις οποίες βασίζεται η δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις. Το Συμβούλιο της Ευρώπης έχει εκδώσει συστάσεις για την πρόσληψη, την επιλογή, την κατάρτιση και την ανάπτυξη του προσωπικού των φυλακών και των σωφρονιστικών υπηρεσιών με σκοπό τη διασφάλιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών στα κέντρα κράτησης (κατευθυντήριες γραμμές του Συμβουλίου της Ευρώπης 2019).
Ρωτούσε, λοιπόν, την Κομισιόν , ποια είναι η άποψη της για αυτήν την κατάσταση και ποια πρακτικά μέτρα θα μπορούσαν να λάβουν τα κράτη μέλη για να διασφαλίσουν ότι ο υπερπληθυσμός και οι ελλείψεις προσωπικού δεν υπονομεύουν τις συνθήκες κράτησης, ιδίως για τις γυναίκες, τους ψυχιατρικούς ασθενείς και τις ευάλωτες ομάδες;
Δυστυχώς, στην απάντηση του ο Επίτροπος Reynders, φροντίζει να διευκρινίσει ότι θέματα κράτησης, συμπεριλαμβανομένων των θεμάτων που σχετίζονται με τον υπερπληθυσμό των φυλακών, δεν είναι αρμοδιότητα της Κομισιόν αλλά είναι ,κατά κύριο λόγο, ευθύνη των κρατών μελών.
Σημειώνει δε ότι, τα ελάχιστα πρότυπα που ορίζονται σε σχετική σύσταση της Κομισιόν, δεν είναι νομικά δεσμευτικά για τα κράτη μέλη.
Ακολουθεί ολόκληρη, η γενικόλογη απάντηση του Επιτρόπου
Απάντηση του κ. Reynders εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Τα θέματα κράτησης, συμπεριλαμβανομένων των θεμάτων που σχετίζονται με τον υπερπληθυσμό των φυλακών, είναι πράγματι κατά κύριο λόγο ευθύνη των κρατών μελών.
Όλα τα κράτη μέλη, ωστόσο, έχουν δεσμευτεί να σέβονται τα πρότυπα του Συμβουλίου της Ευρώπης για το θέμα αυτό, όπως οι ευρωπαϊκοί κανόνες περί φυλακών του 2006.
Επιπλέον, στις 8 Δεκεμβρίου 2022, η Επιτροπή ενέκρινε σύσταση σχετικά με τα δικονομικά δικαιώματα των υπόπτων και κατηγορουμένων σε προφυλάκιση και για τις υλικές συνθήκες κράτησης. Η σύσταση καθορίζει ελάχιστα πρότυπα, όπως η χρήση της προφυλάκισης ως έσχατης λύσης και η εισαγωγή περιοδικών αναθεωρήσεων όπου δικαιολογείται η χρήση της, καθώς και ελάχιστα πρότυπα για τα μεγέθη των κελλιών, τον χρόνο σε εξωτερικούς χώρους, τις συνθήκες διατροφής και υγειονομικής περίθαλψης, πρωτοβουλίες με με στόχο την επανένταξη και την κοινωνική αποκατάσταση και ειδικά μέτρα για ευάλωτους κρατούμενους.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα ελάχιστα πρότυπα που ορίζονται στη σύσταση δεν είναι νομικά δεσμευτικά για τα κράτη μέλη. Ωστόσο, θα χρησιμεύσουν ως σημείο αναφοράς για τη βελτίωση της κατάστασης στις φυλακές εντός της ΕΕ. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί και θα αξιολογήσει τα μέτρα που έλαβαν τα κράτη μέλη για την εφαρμογή της σύστασης τα επόμενα χρόνια.
