Στα ελληνικά νησιά του ανατολικού Αιγαίου εκτυλίσσεται ένα ανθρώπινο δράμα με τους δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες από τη Συρία που προσπαθούν να ξεφύγουν από την κόλαση του πολέμου αναζητώντας μια καλύτερη ζωή στην Ευρώπη και την Αμερική. Ακτιβιστές για τα ανθρώπινα δικαιώματα και ειδικοί μετανάστευσης προειδοποιούν ότι το μεταναστευτικό κύμα δεν πρόκειται να επιβραδυνθεί σύντομα. Υπολογίζεται ότι στις ακτές της Τουρκίας τρία εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονται σε αναμονή για να διασχίσουν το Αιγαίο.
Ωστόσο, δεν είναι μόνο ο πόλεμος και η φτώχεια που ωθούν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους από τη Μέση Ανατολή προς την Ευρώπη. Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι πίσω από τα προσφυγικά ρεύμα βρίσκεται και η κλιματική αλλαγή.
Ενδεικτικά, από το 2006 έως το 201, σε μεγάλα τμήματα της Συρίας εκδηλώθηκε ακραία ξηρασία που σε συνδυασμό με την πολιτική κατάσταση, οδήγησε στην αύξηση της φτώχειας και τη μετακίνηση δύο εκατομμυρίων ανθρώπων σε αστικές περιοχές.
Ειδικοί αναλυτές εντοπίζουν αυτή την εσωτερική μετανάστευση ως μια από τις αιτίες της κοινωνικής αναταραχής που οδήγησε στον εμφύλιο πόλεμο και στη συνέχεια στη μαζική μετακίνηση πληθυσμών προς την Ευρώπη. Το φαινόμενο αυτό είναι ιδιαίτερα πιθανό να επαναληφθεί και σε άλλες περιοχές της Μέσης Ανατολής αλλά και της Αφρικής.
Κλιματική αλλαγή και πολεμικές συράξεις
Οι κλιματικές αλλαγές ευθύνονται για τις συχνότερες φυσικές καταστροφές που πλήττουν πολλές περιοχές του κόσμου, όπως πλημμύρες και ξηρασίες. Η εκτεταμένη ερημοποίηση άλλοτε καλλιεργήσιμων εκτάσεων και τα κύματα καύσωνα καταστρέφουν τις καλλιέργειες τροφίμων και την κτηνοτροφία. Το φαινόμενο είναι εντονότερο σε κράτη με «φτωχές» υποδομές.
Μακροπρόθεσμα, οι μεταβαλλόμενες καιρικές συνθήκες οδηγούν αγρότες, ψαράδες και κτηνοτρόφους μακριά από τις πληγείσες περιοχές, όπως έχει ήδη συμβεί στη Συρία.
Την κατάσταση επιδεινώνει η σύγκρουση αντιπάλων κυβερνήσεων ή παραστρατιωτικών ομάδων για την εκμετάλλευση των διαρκώς μειούμενων φυσικών πόρων, στέλνοντας ακόμα περισσότερα κύματα μεταναστών προς αναζήτηση ασφάλειας και επιβίωσης.
«Κανείς δεν λέει ας μαζέψω τα πράγματά μου και ας πάω στην Ευρώπη, επειδή οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα αυξάνονται», τονίζει ο Μάικλ Γουέρζ του Κέντρου Αμερικανικής Προόδου. «Αλλά οι αλυσιδωτές αντιδράσεις όπως οι συγκρούσεις και η καταστροφή καλλιεργειών και κτηνοτροφίας, οδηγούν τους κατοίκους της υποσαχάριας Αφρικής στην Ευρώπη, μέσω της Λιβύης που μετά την κατάρρευσή της δεν μπορεί να εμποδίσει την έξοδο προς όλη τη Μεσόγειο».
Καθώς οι Ευρωπαίοι ηγέτες συζητούν για τη διαχείριση της κατάστασης, οι ειδικοί υπενθυμίζουν πως δεν αρκεί η πολιτική σταθεροποίηση των περιοχών της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, αλλά χρειάζεται μία διεθνής προσπάθεια για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και την ασφάλεια νερού και τροφίμων στις περιοχές αυτές.
Ο αντίλογος
Δεν λείπουν βέβαια και οι αναλυτές που θεωρούν ότι η κλιματική αλλαγή δεν έχει εξηγητική αξία ως προς το φαινόμενο της μαζικής μετανάστευσης προς τη Δύση και στέκονται στη βιαιότητα του εμφυλίου πολέμου στη Συρία και των άλλων συρράξεων που σημειώνονται στη Μέση Ανατολή, αυτή την πολύπαθη γωνιά του κόσμου.
Πολλοί εντοπίζουν την έναρξη του εμφυλίου στα αντικαθεστωτικά συνθήματα που έγραψαν νεαροί Σύροι στην πόλη Νταράα του συριακού νότου το Μάρτιο του 2011, την ώρα που σε Τυνησία και Αίγυπτο εξελισσόταν η επονομαζόμενη «Αραβική Άνοιξη».
Οι νεαροί συνελήφθησαν, ξυλοκοπήθηκαν και βασανίστηκαν από τη μυστική αστυνομία του Μπασάρ Αλ Άσαντ με αποτέλεσμα να ανοίξει ένας κύκλος αίματος που λίγα χρόνια αργότερα έχει λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις.
«Η πρόβλεψη ακραίων κλιματικών φαινομένων με μαθηματικά μοντέλα είναι εφικτή» αναφέρει στον Guardian ο Άντριου Σόλοου, επιστήμονας του Ωκεανογραφικού Ινστιτούτου Γουντς Χόουλ. «Η χρήση αυτών των στοιχείων για την εξήγηση του ανθρώπινου δράματος της Συρίας δεν είναι βάσιμη επιστημονικά» προσθέτει.
«Σίγουρα μπορεί κάποιος να φτιάξει ένα σενάριο που περιέχει μια δόση αλήθειας» συνεχίζει. «Αλλά δεν γίνεται να ισχυριστούμε ότι μπορούμε να κατασκευάσουμε ένα ακριβές εξηγητικό μοντέλο του τρόπου με τον οποίο οι άνθρωποι αντιδρούν στις περίπλοκες αλλαγές που συμβαίνουν στο φυσικό και πολιτικό περιβάλλον» καταλήγει.
Πηγή: econews
