«ΤΑ ΠΕΝΤΕ ΜΑΤΙΑ» των ΗΠΑ, Καναδά, Αυστραλίας, Ν. Ζηλανδίας, Ην. Βασίλειου
Ποιες μας λένε πως είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα οι ΗΠΑ;
Η άνοδος της Κίνας, η συνεργασία της με την αναζωογονημένη Ρωσία, το βόρειο-κορεατικό πρόγραμμα πυρηνικών όπλων, οι ιρανικές προκλήσεις τη Μέση Ανατολή, οι απειλές στον κυβερνοχώρο και πολλά άλλα…
Όλα αυτά έχουν κοινό παρανομαστή: Όπως θα έλεγε οποιοσδήποτε εμπειρογνώμονας πληροφοριών, «η ακριβής εικόνα στο θέμα, δεν είναι απλή ελαιογραφία, αλλά μωσαϊκό. Βάζουμε στη σειρά μικρές πετρούλες κάθε φορά, μέχρι να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε αυτό που έχουμε αναπτύξει στο νου και να αποκτήσουμε πλήρη εικόνα μέσω πολλαπλών πληροφοριών.
Για να το επιτευχθεί αυτό το συντομότερο δυνατό, χρειάζονται όσους συμμάχους, συνεργάτες και φίλους που θα προσφέρουν όσο το δυνατόν περισσότερο πετρούλες».
Όπως επισημαίνει το Bloomberg, «ουδένα μεμονωμένο έθνος είναι τόσο έξυπνο όσο όλα μαζί όταν συνεργάζονται. Η ανταλλαγή πληροφοριών είναι το κλειδί για τη δημιουργία ‘πραγματικής ασφάλειας’. Η αναγκαιότητα για υψηλού βαθμού, πληροφορίες αντικατασκοπίας».
Τα Πέντε Μάτια είναι συνασπισμός οργανώσεων αντικατασκοπίας, που είχε δημιουργηθεί από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Θεωρείται πως είναι η βαθύτερη και πιο ολοκληρωμένη συνεργασία στον κόσμο μεταξύ των υπηρεσιών κατασκοπείας. Αλλά τώρα οι Η.Π.Α. απειλούν να περιορίσουν τις πληροφορίες που προμηθεύουν στο λεγόμενο δίκτυο Five Eyes (Πέντε Μάτια) εκτός εάν τα μέλη του ενταχθούν στην εξαίρεση λήψης εξοπλισμού από την κινεζική εταιρεία τηλεπικοινωνιών Huawei Technologies Co.- από τα νεότερα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας 5G. Κι αυτά συμβαίνουν καθώς τα «Πέντε Μάτια» ετοιμάζονταν να γίνουν «Εφτά», με την προσθήκη της Ιαπωνίας και του Ισραήλ.
Η πρώτη «προειδοποίηση» είχε γίνει από τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Michael Pompeo: «Η Ουάσινγκτον ενδέχεται να μην μοιραστεί με τους συμμάχους του ΝΑΤΟ κάποιες πληροφορίες εάν ενσωματώσουν την κινεζική τεχνολογία στα δίκτυά τους».
Ήταν η πιο ρητή προειδοποίησή του μέχρι σήμερα, για τον κίνδυνο που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ στην επιχειρηματική τους δραστηριότητα από την Huawei Technology Co.
«Έχουμε καταστήσει σαφές ότι αν ο κίνδυνος υπερβεί το όριο για τις Ηνωμένες Πολιτείες, απλά δεν θα μπορέσουμε να μοιραζόμαστε αυτές τις πληροφορίες άλλο πια», είχε δηλώσει ο Pompeo στους δημοσιογράφους μετά από συνάντηση με τους ομολόγους του Οργανισμού Βορειοατλαντικού Συμφώνου στην Ουάσινγκτον το Μάιο.
Ποια είναι τα ΠΕΝΤΕ ΜΑΤΙΑ
Το όνομα Πέντε Μάτια αναφέρεται στην κατάταξη ασφαλείας των εγγράφων πληροφοριών: «SECRET – AUS / CAN / N.Z. / U.K. / U.S.». Ξεκίνησε το 1946, όταν οι Η.Π.Α. και το Ηνωμένο Βασίλειο συμφώνησαν να θεσμοθετήσουν την ανταλλαγή πληροφοριών που τους βοήθησε να κερδίσουν τον πόλεμο.
Το Ηνωμένο Βασίλειο είχε σπάσει τον κώδικα «Enigma» της ναζιστικής Γερμανίας, δίνοντάς του πρόσβαση στις γερμανικές επικοινωνίες πολέμου, ενώ οι Η.Π.Α. είχαν σπάσει τον πορφυρό κώδικα της Ιαπωνίας. Ο Καναδάς προσχώρησε στη «λέσχη» δύο χρόνια αργότερα, και η Αυστραλία με τη Νέα Ζηλανδία το 1956.
Η ομάδα ήταν τόσο καλή στη διατήρηση μυστικών και έτσι η ύπαρξή της αποκαλύφθηκε στο κοινό μόνο στα μέσα της δεκαετίας του 2000.
Ποια μυστικά μοιράζονται;
Δεν είναι σαφές, αλλά πολλά. Το μεγαλύτερο μέρος του κατακερματισμού των καταγεγραμμένων στοιχείων του Οργανισμού Εθνικής Ασφαλείας του Ηνωμένου Βασιλείου για το 2013, που αποκάλυψε ο Edward Snowden, χαρακτηρίστηκε ως «FVEY» και κατέστη διαθέσιμο στα άλλα μέλη του Five Eyes.
Με την έναρξη του δικτύου, οι Η.Π.Α. και το Ηνωμένο Βασίλειο συμφώνησαν στην απεριόριστη ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τις επικοινωνίες ξένων κρατών. Εκείνη την εποχή, αυτό σήμαινε κυρίως ραδιοφωνικά σήματα και τηλεφωνήματα που είχαν καραγραφεί από τις παρακολουθήσεις των τηλεπικοινωνιών, μεσούντος του Ψυχρού Πολέμου.
Η συμφωνία επέτρεψε στις δυο χώρες να βασίζονται στις θέσεις ακρόασης του άλλου που διέθετε σε όλο τον κόσμο, χωρίς να χρειαστεί να επαναλάβουν τις υποδομές και έτσι μπορούσαν να εντοπίσουν τις κινήσεις από τα πυρηνικά σοβιετικά υποβρύχια.
Η έρευνα ανοικτού πηγαίου κώδικα υποδηλώνει ότι οι πέντε εθνικές υπηρεσίες εξακολουθούν να διαιρούν τον κόσμο σε ζώνες εξειδίκευσης, προκειμένου να μεγιστοποιήσουν τους πόρους πληροφοριών τους. Αλλά με την εμφάνιση του Διαδικτύου, οι επικοινωνίες που παρακολουθούνταν επεκτάθηκαν επιθετικά.
Οι επαΐοντες υποστηρίζουν ότι η συνεργασία υπήρξε κρίσιμη για τη διεθνή ασφάλεια, που χρησίμευε για θετική επίδραση στον πόλεμο του Αφγανιστάν καθώς και στις αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις στις Φιλιππίνες και την Ανατολική Αφρική.
Προς τί η αμερικανική ανησυχία;
Εάν τα νέα, υπερ-γρήγορα δίκτυα 5G που έχουν τεθεί σε εφαρμογή σε όλο τον κόσμο κατασκευάζονται χρησιμοποιώντας εξοπλισμό της Huawei, η κινεζική κυβέρνηση και οι πράκτορες κατασκοπείας της θα μπορούσαν να έχουν ένα παράθυρο στα συστήματα 5G που θα συνδέει τελικά πολύ περισσότερες συσκευές από τα άλλα διαθέσιμα δίκτυα δεδομένων.
Οι ΗΠΑ προειδοποιούν άλλες χώρες ότι ο εξοπλισμός, τα τσιπ και το λογισμικό Huawei 5G εξοπλίζονται από κινεζικούς οργανισμούς πληροφοριών για να τους κατασκοπεύουν.
Όσο πιο ευρύτερα μοιράζονται τα αμερικανική απόρρητα, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος να βρεθούν στο Πεκίνο.
Η Huawei πάντα αρνείται ότι κάποιο από τα μηχανήματά της έχουν διαβρωθεί και δεν έχει αποδειχθεί ότι έχει συμβεί αυτό.
Τον Φεβρουάριο, ο υπουργός Εξωτερικών Πομπέο προειδοποίησε το μέλος των ‘Five Eyes’, Νέα Ζηλανδία, ότι οι ΗΠΑ δεν θα μοιραστούν πληροφορίες μαζί τους, μόνον εάν η χώρα απέκλειε την Huawei από τα «κρίσιμα πληροφοριακά συστήματα».
Τον Απρίλιο έδωσε το ίδιο μήνυμα στους συμμάχους του ΝΑΤΟ, και τον Μάιο προειδοποίησε το Ηνωμένο Βασίλειο να μην «ξεχνάει» τον αποκλεισμό της Huawei.
Στο κοινό, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τράμπ πήρε διπλωματικά το θέμα, απαντώντας “όχι” όταν ρωτήθηκε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο Λονδίνο εάν το Ηνωμένο Βασίλειο μπορούσε να αποκοπεί από τις πληροφορίες των ΗΠΑ σχετικά με την περίπτωση που έχει προκύψει. “Έχουμε απίστευτη σχέση ανταλλαγής πληροφοριών και θα είμαστε σε θέση να ξεπεράσουμε τυχόν διαφορές”, είπε.
Πώς απάντησαν τα άλλα μέλη της συμμαχίας Five Eyes;
Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχει ακόμη λάβει επίσημη θέση για την Huawei. Οι πρόσφατα κυρώσεις που ανακοίνωσαν οι ΗΠΑ σχετικά με την εταιρεία περιπλέκουν και επεκτείνουν την επανεξέταση στην εθνική ασφάλεια της τηλεπικοινωνιακής αλυσίδας εφοδιασμού της.
Ο Καναδάς δεν έχει ακόμη λάβει απόφαση για τον περιορισμό ή την απαγόρευση της εταιρείας και «έχει θέσει το ζήτημα στον πίσω καυστήρα», όπως δήλωσε ο καναδικός υπουργός δημόσιας ασφάλειας Ralph Goodale.
Η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία έχουν ήδη λάβει μέτρα για να περιορίσουν την πρόσβαση της Huawei, υπακούοντας στην προειδοποίηση του Pompeo . Αν και η προειδοποίηση 5G ή Five Eyes – απευθυνόταν περισσότερο στο Ηνωμένο Βασίλειο και τον Καναδά.
Η Huawei ευνοείται από ορισμένες εταιρείες τηλεπικοινωνιών για την τεχνολογική της ακμή και το χαμηλό κόστος πώλησης των προϊόντων της. Υπάρχουν μειονεκτήματα για την κοινή χρήση των Five Eyes;
Υπάρχουν μειονεκτήματα από την κοινή χρήση των Five Eyes;
Οι αποκαλύψεις του Edward Snowden για το 2013 έδειξαν ότι οι Η.Π.Α. συγκεντρώνουν και κατέχουν τεράστια ποσά δεδομένων για τους δικούς τους πολίτες και εξέφρασε ανησυχίες ότι ορισμένα από αυτά συλλέχθηκαν από το δίκτυο των Five Eyes.
Στην ουσία, οι επικριτές είπαν ότι τα Πέντε Μάτια επιτρέπουν στις ΗΠΑ να παρακάμπτουν τους περιοριστικούς νόμους εσωτερικής επιτήρησης «δανειζόμενοι στοιχεία» από τους συμμάχους τους.
Σε απάντηση, ο τότε Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα ανακοίνωσε τον Ιανουάριο του 2014 ότι τα προγράμματα επιτήρησης της NSA θα επανεξεταστούν, συμπεριλαμβανομένης της εισαγωγής νέων κανόνων σχετικά με τον τρόπο χρήσης των πληροφοριών που συλλέγονται στο εξωτερικό.
Ο Snowden επιτέθηκε στα Πέντε Μάτια ως χαρακτηρίζοντάς την «υπερεθνική οργάνωση, ανυπάκουη στη δημοκρατική εποπτεία από τις αντίστοιχες εθνικές κυβερνήσεις».
Πληροφορίες από Bloomberg
Σύνταξη Κώστας Μπετινάκης
