Επιμέλεια: Γιάννα Μυράτ
Η Γκάμπια θα διατηρήσει την απαγόρευσή της για τον ακρωτηριασμό γυναικείων γεννητικών οργάνων, μετά από μια ιστορική απόφαση της Εθνοσυνέλευσης τη Δευτέρα που σηματοδότησε μια νίκη για τους υπερασπιστές των δικαιωμάτων των γυναικών σε αυτό το έθνος της Δυτικής Αφρικής.
Μετά από σχεδόν ένα χρόνο έντονων συζητήσεων, η πλειοψηφία των νομοθετών της Γκάμπια απέρριψε κάθε όρο ενός αμφιλεγόμενου νομοσχεδίου που θα καταργούσε την απαγόρευση της κοπής των γυναικείων γεννητικών οργάνων, η οποία είναι επίσης γνωστή ως ακρωτηριασμός γυναικείων γεννητικών οργάνων. Ο πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης της Γκάμπια είπε ότι η απόρριψη ενός νομοσχεδίου σε αυτό το στάδιο —ενόψει της τελικής ψηφοφορίας, που είχε προγραμματιστεί για τις 24 Ιουλίου— ήταν άνευ προηγουμένου.
Η απόρριψη του νομοσχεδίου από τους νομοθέτες ακολούθησε μήνες έντονου ακτιβισμού υπό την ηγεσία των γυναικών της Γκάμπια, οι οποίες αντιμετώπισαν απειλές και παρενοχλήσεις καθώς ηγούνταν εκστρατειών για να εξηγήσουν τις αρνητικές επιπτώσεις της περικοπής στη ζωή τους και στις οικογένειές τους. Τον Μάρτιο, η συντριπτική πλειοψηφία των βουλευτών είχε ψηφίσει υπέρ του νομοσχεδίου, πυροδοτώντας ευρέως διαδεδομένους φόβους ότι η Γκάμπια θα μπορούσε να είναι το πρώτο έθνος στον κόσμο που θα ανακαλέσει μια τέτοια προστασία.
«Είμαι ανακουφισμένη, αλλά και λυπημένη που χρειάστηκε να περάσουμε από αυτό το μαρτύριο», είπε η Φατού Μπαλντέ, μια ακτιβίστρια και επιζούσα από τη Γκάμπια που έχει λάβει διεθνή προσοχή για την υπεράσπισή της ενάντια στην πρακτική. «Είμαι τόσο περήφανη για τις γυναίκες της Γκάμπια που δεν τα παράτησαν. Αρνηθήκαμε να φύγουμε».
Οι γυναίκες της Γκάμπια αντιμετωπίζουν τον ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων για πολλές γενιές.
Έξω από το κοινοβούλιο, όπου οι γυναίκες αγκαλιάζονταν και χόρευαν με μουσική που ακουγόταν, η 29χρονη Σιρέ Σάχο είπε ότι ήταν τόσο ενθουσιασμένη που μετά βίας μπορούσε να επεξεργαστεί την είδηση, για την οποία «πολέμησαν τόσο πολύ» κατά τη διάρκεια των μηνών. Αυτή και η μεγαλύτερη αδερφή της, Φατού Σάχο, αγωνίζονται για δικαιοσύνη για την κόρη της Φατού, η οποία ακρωτηριάστηκε χωρίς την άδειά της, και ενάντια στο νόμο.
«Το μόνο πράγμα που απομένει είναι να επιβληθεί ο νόμος», είπε η Σιρέ Σάχο. «Εφόσον ο νόμος δεν εφαρμόζεται, τότε είναι απλώς μαύρη γραφή σε λευκό χαρτί».
Στη Γκάμπια, ένα έθνος περίπου 2,5 εκατομμυρίων, τα Ηνωμένα Έθνη εκτιμούν ότι περίπου το 75 τοις εκατό των γυναικών ηλικίας 15 έως 49 ετών έχουν υποστεί ακρωτηριασμό, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει αφαίρεση μέρους της κλειτορίδας και των μικρών χειλέων και, στις πιο ακραίες περιπτώσεις, σφράγιση του κολπικού ανοίγματος. Παγκοσμίως, περισσότερες από 200 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια υπολογίζεται ότι έχουν επιζήσει από ακρωτηριασμό γυναικείων γεννητικών οργάνων, τα περισσότερα από τα οποία ζουν στην υποσαχάρια Αφρική.
Οι υποστηρικτές της πρακτικής είπαν ότι συνδέεται με την παράδοση και τη θρησκεία σε αυτό το έθνος με πλειοψηφία μουσουλμάνων, υποστηρίζοντας ότι διδάχθηκε από τον προφήτη Μωάμεθ. Ωστόσο άλλοι μουσουλμάνοι ηγέτες λένε ότι δεν απαιτείται από το Ισλάμ και δεν εφαρμόζεται στις περισσότερες χώρες με μουσουλμανική πλειοψηφία.
Ο νόμος της Γκάμπια, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ το 2015, συνοδεύεται από πιθανή ποινή φυλάκισης έως και τρία χρόνια ή πρόστιμο περίπου 740 δολάρια. Αλλά υπήρξαν μόνο τρεις καταδίκες βάσει του νόμου – και αυτές ήταν οι καταδίκες που πυροδότησαν την τρέχουσα συζήτηση, με τον Αμποντουλι Φάτι, έναν εξέχοντα ιμάμη, να πληρώνει τα πρόστιμα όσων καταδικάστηκαν και να ξεκινήσει την εκστρατεία για την ανατροπή της απαγόρευσης.
Καθισμένος στο κοινοβούλιο τη Δευτέρα με άλλους θρησκευτικούς ηγέτες, ο Φάτι παρακολούθησε τις διαδικασίες ανέκφραστα. Είπε ότι σχεδίαζαν να στοχοποιήσουν νομοθέτες που απέρριψαν το νομοσχέδιο στις επερχόμενες εκλογές, δηλώνοντάς τους «όχι πραγματικούς μουσουλμάνους». Και ορκίστηκε ότι ο ακρωτηριασμός – τον οποία αποκαλεί «γυναικεία περιτομή» – θα συνεχιστεί.
«Είμαστε ιμάμηδες», είπε, σημειώνοντας ότι πάνω από το 95 τοις εκατό των ανθρώπων στη Γκάμπια είναι μουσουλμάνοι. «Μας ακούνε».
Οι ιατροί ειδικοί λένε ότι οι διαδικασίες, οι οποίες δεν έχουν ιατρικά οφέλη, μπορούν να προκαλέσουν μια σειρά από βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες βλάβες, όπως λοιμώξεις, έντονο πόνο, ουλές, στειρότητα και απώλεια ευχαρίστησης.
«Μπορούμε να αναπνεύσουμε τώρα», είπε μια ακτιβίστρια από τη Γκάμπια, της οποίας η μικρή αδερφή πέθανε ως αποτέλεσμα μιας κακής διαδικασίας και η οποία ανακάλυψε τη νύχτα του γάμου της, στα 15 της, ότι είχε σφραγιστεί ως μωρό. «Σταθήκαμε στη σωστή πλευρά της ιστορίας. Και ανεξάρτητα από τις απειλές που αντιμετωπίσαμε, σταθήκαμε στη θέση μας».
Οι νομοθέτες είπαν ότι τα σημεία καμπής αφορούσαν μια ανακοίνωση τον περασμένο μήνα από τον Πρόεδρο Άνταμα Μπάροου που υποστήριξε τη διατήρηση της απαγόρευσης, αλλά και ένα ταξίδι μελών της επιτροπής υγείας στην Αίγυπτο, όπου άκουσαν νομοθέτες, μέλη της κοινωνίας των πολιτών και θρησκευτικούς μελετητές σχετικά με το γιατί η Αίγυπτος είχε ποινικοποιήσει την πρακτική.
