Η επιστροφή του Braveheart

  Του Κώστα Μπετινάκη

Στις 18 Σεπτεμβρίου οι κάτοικοι στη Σκωτία θα πρέπει να προσέλθουν στις κάλπες, στο πλαίσιο δημοψηφίσματος, και να εκφράσουν τη βούλησή τους για μια ανεξάρτητη Σκωτία ή για την παραμονή της στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Το περιβάλλον αυτοδιάθεσης των Σκωτσέζων ενισχύθηκε σημαντικά μετά τη σαρωτική νίκη στις εκλογές του 2011 του Σκωτικού Εθνικιστικού Κόμματος, το οποίο κατέβηκε στις εκλογές με σύνθημα την απόσχιση από τη βρετανική διακυβέρνηση. Η εκλογική αναμέτρηση διεξήχθη, ενόσω οι πρώτες επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης έκαναν την εμφάνισή τους και στη Μ. Βρετανία, ενίσχυοντας ακόμα περισσότερο τον ευρωσκεπτικισμό σε μια χώρα, που δεν αισθάνθηκε ποτέ ουσιαστικό κομμάτι της Ευρώπης, αλλά λειτουργούσε πάντα με τη λογική της προνομιακής μεταχείρισης και των συμφωνιών ελεύθερου εμπορίου. Δικαίωμα ψήφου για το μέλλον της πατρίδας τους θα έχουν όλοι οι Σκωτσέζοι άνω των 16 ετών.

Τελευταία δημοσκόπηση:
(Ο πίνακας συνεχούς ενημέρωσης του BBC για την τάση που επικρατεί στο κοινό της Σκωτίας έχει σταματήσει αυτή τη στιγμή στο αποτέλεσμα):

• Όχι: 46%
• Ναι: 40%
• Δεν γνωρίζω: 14%

Το ερώτημα του δημοψηφίσματος θα είναι: «Θα πρέπει η Σκωτία να γίνει ανεξάρτητη χώρα; (ΝΑΙ/ΟΧΙ).

Οι πόλεμοι της ανεξαρτησίας και ο… Braveheart!

Χάρη στη Χολυγουντιανή παραγωγή του 1995 «Braveheart», ο κόσμος γνωρίζει πλέον λίγο-πολύ για τους πολέμους των Σκωτσέζων ενάντια των Άγγλων κατά τον 13ο και 14ο αιώνα.

Μετά από μια σειρά βίαιων γεγονότων, ο βασιλιάς Εδουάρδος της Αγγλίας ανέτρεψε το βασίλειο της Σκωτίας το 1296. Ακολούθησε η αποφασιστική μάχη του Bannockburn στα 1314 για την οποία τιμήθηκε φέτος η 700ή επέτειος. Άλλος σημαντικός σταθμός μπορεί να θεωρηθεί η αποτυχημένη εισβολή των Άγγλων του 1745. Η Σκωτία μπορεί να θεωρηθεί πως διατήρησε μια μορφή ανεξαρτησίας από το 843, ώσπου να ενωθεί επίσημα με την Αγγλία το 1707 με την (όπως αποκλήθηκε) «εξαγορασμένη Πράξη της Ένωσης».

Η τωρινή κυβέρνηση του Εδιμβούργου, πιστεύει πως μπορεί να γράψει ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία της Σκωτίας.

Η δυναμική του «μαύρου χρυσού»

Η άποψη της τοπικής κυβέρνησης υπό τον Άλεξ Σάλμοντ είναι πως μετά από 300 χρόνια η ένωση δεν είναι χρήσιμη πια και πως με τον πετρελαϊκό της πλούτο η Σκωτία θα μπορούσε να γίνει μία από τις πλουσιότερες χώρες στον κόσμο.

Παρόλο που οι εκτιμήσεις για την παραγωγή πετρελαίου από τη Βόρειο Θάλασσα δεν είναι τόσο ευοίωνες για την περίοδο 2017-18 (προβλεπόμενη μείωση στο 38%), η κυβέρνηση της Σκωτίας υπολογίζει σε ένα πρόσοδο 57 δισ. βρετανικών στερλινών για το 2018. Από το πετρέλαιο της Βόρειας Θάλασσας έχει υπολογιστεί ότι ήδη 40 δισ. βαρέλια έχουν αντληθεί αλλά υπολείπονται άλλα 24 δισ. βαρέλια ικανά για παραγωγή άλλων 30-40 χρόνων.

Όσον αφορά στο ερώτημα «τι νόμισμα θα έχει η Σκωτία μετά το δημοψήφισμα;», οι απόψεις ποικίλλουν. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα από τα βασικά ζητήματα της αντιπαράθεσης, το οποίο δεν απαντήθηκε ούτε στη χθεσινή τηλεοπτική αναμέτρηση του BBC.

Η συντηρητική βρετανική κυβέρνηση, αλλά και οι Εργατικοί φαίνονται αποφασισμένοι να μη δεχθούν ενιαίο νόμισμα, στην περίπτωση απόσχισης της Σκωτίας. Από την άλλη η επικρατούσα σκωτική άποψη είναι να διατηρηθεί «για το συμφέρον όλων» η στερλίνα ως ενιαίο νόμισμα υπό τον έλεγχο της Τράπεζας της Αγγλίας. Πάντως, ο εθνικιστής Σάλμοντ έχει δηλώσει πως «ήρθε η ώρα οι Σκωτσέζοι να αποτινάξουν την κυριαρχία του Λονδίνου».

Ο ρόλος των δημοσκοπήσεων και το ερώτημα των αναποφάσιστων

Οι δημοσκοπήσεις ήδη έχουν αρχίσει να παίζουν αποφασιστικό ρόλο εν όψει του δημοψηφίσματος και η διαφορά δεν δείχνει τα πράγματα να έχουν ξεκαθαρίσει. Κυμαίνονται ανάλογα με τις δηλώσεις που γίνονται, αλλά οπωσδήποτε η θερμοκρασία ανεβαίνει καθώς άρχισαν οι τηλεοπτικές αντιπαραθέσεις.

Ο Σάλμοντ, θέλει να ανακηρυχτεί ως ημέρα ανεξαρτησίας μέσα στον Μάρτιο του 2016, με τις πρώτες εκλογές για το ανεξάρτητο σκωτικό Κοινοβούλιο τον Μάιο του 2016. Οι Βρετανοί ωστόσο επιθυμούν να έχει επιλυθεί το πρόβλημα με τη συμφωνία για το μερίδιο του ποσού που θα αναλάβουν οι Σκωτσέζοι από το εθνικό χρέος.

Όπως υποστηρίζει το BBC, είναι δύσκολο ακόμη να προβλέψει κάποιος το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Παρόλο που οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι δεν έχει διαμορφωθεί ακόμη πλειοψηφία υπέρ της ανεξαρτησίας, ένα 14% των αναποφάσιστων ίσως παίξει αποφασιστικό ρόλο στο τέλος.