Η ιστορία επαναλαμβάνεται και η οργή τυφλώνει. Αυτό είπε εν ολίγοις ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, στον πρωθυπουργό του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, κατά την επίσκεψή του στο Τελ Αβίβ, όταν και ταξίδεψε στη χώρα για να εκφράσει την υποστήριξή του προς τον ισραηλινό λαό στον πόλεμο που μαίνεται ενάντια στη Χαμάς, αλλά και για να προειδοποιήσει τον ηγέτη του για τα λάθη που δεν πρέπει να επαναληφθούν.
Από αυτή την προειδοποίηση «πιάνεται» και ο βρετανικός Guardian σε μια πρόσφατη ανάλυση του, όπου αναφέρει όλους τους λόγους για τους οποίους μια χερσαία εισβολή στη Λωρίδα της Γάζας θα μπορούσε να αποβεί μοιραία, αλλά και όλους τους λόγους που ο Νετανιάχου θα έπρεπε να απομακρυνθεί από το πολιτικό αξίωμα που κατέχει όσο το συντομότερο δυνατό.
Συγκεκριμένα, αναφερόμενος στην επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου, ο αρθρογράφος Τζόναθαν Φρίντλαντ σημειώνει ότι το μήνυμα Μπάιντεν ήταν ότι «δεν μπορείς να σκεφτείς καθαρά όταν πονάς. Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο όταν ο πόνος συνδυάζεται με οργή για εκείνους που τον προκάλεσαν. Υπάρχει λόγος που μιλάμε για “τυφλή οργή”: όταν ο θυμός σε κυριεύει, δεν βλέπεις μπροστά σου. Και αν αυτό ισχύει για τον κάθε ένα ξεχωριστά, τότε ισχύει ακόμα περισσότερο για τα έθνη».
Σημειώνει ότι «αυτό ήταν το μήνυμα που μετέφερε ο Τζο Μπάιντεν όταν ταξίδεψε στο Ισραήλ αυτή την εβδομάδα. Αντλώντας από τη δική του εμπειρία, παρηγόρησε τους Ισραηλινούς που θρηνούν για τους περισσότερους από 1.400 αμάχους που σκοτώθηκαν από τη Χαμάς στη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου και εκείνους που περιμένουν νέα για τους 203 ομήρους, συμπεριλαμβανομένων μικρών παιδιών και ηλικιωμένων, που εξακολουθούν να κρατούνται στη Γάζα. Με αυτό που έχει γίνει το χαρακτηριστικό του ύφος, ο Μπάιντεν συμμερίστηκε τον πόνο τους».
Δείτε Live εικόνα από το μέτωπο
Στην ανάλυσή του συνεχίζει λέγοντας ότι «ο Μπάιντεν έκανε μια αναδρομή στο πώς αντέδρασαν οι ηγέτες των ΗΠΑ στο συλλογικό τραύμα της Αμερικής τον Σεπτέμβριο του 2001, και όλο αυτό το μετέτρεψε σε μια προειδοποίηση. “Σας προειδοποιώ, ενώ αισθάνεστε αυτή την οργή, μην αναλώνεστε από αυτήν. Μετά την 11η Σεπτεμβρίου ήμασταν εξοργισμένοι στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ενώ αναζητήσαμε δικαιοσύνη και αποδώσαμε δικαιοσύνη, κάναμε και λάθη”».
Χρειάστηκε να διευκρινίσει ότι, μέσα στην οργή τους για την Αλ Κάιντα, οι ΗΠΑ δεν κυνήγησαν απλώς αυτή την οργάνωση, αλλά εισέβαλαν στη χώρα που τη φιλοξενούσε, το Αφγανιστάν, και σε μια άλλη που δεν είχε καμία σχέση με αυτό, το Ιράκ – και τα δύο με καταστροφικές, μόνιμες συνέπειες. Μετά την 11η Σεπτεμβρίου, οι ΗΠΑ κήρυξαν έναν παγκόσμιο «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» που κόστισε εκατοντάδες χιλιάδες ζωές, έφερε την Αλ Κάιντα σε μέρη όπου δεν υπήρχε προηγουμένως -μεταξύ αυτών και το Ιράκ- και γέννησε έναν νέο και ακόμη πιο σκοτεινό τρόμο, που πήρε τη μορφή του Ισλαμικού Κράτους, αναφέρει ο αρθρογράφος του Guardian.
Πρόκειται για μια προειδοποίηση από την πρόσφατη Ιστορία που θα πρέπει να απασχολεί το μυαλό του Μπενιαμίν Νετανιάχου και των στρατιωτικών διοικητών του Ισραήλ, καθώς οι ώρες μετρούν αντίστροφα για την αναμενόμενη χερσαία εισβολή στη Γάζα. Το Ισραήλ και οι υποστηρικτές του τονίζουν ότι η χώρα έχει το δικαίωμα, και μάλιστα το καθήκον, να αμυνθεί απέναντι σε έναν εχθρό που απέδειξε τη σκληρότητά του πριν από δύο εβδομάδες. Αλλά αυτό σημαίνει ότι ίσως επαναληφθεί το λάθος της Αμερικής μετά την 11η Σεπτεμβρίου: πεπεισμένοι ότι μια επιλεγμένη πορεία δράσης είναι νόμιμη, είναι εύκολο να ξεχάσουμε να αναρωτηθούμε αν είναι και σοφή.
Ήδη, μέσα στην οργή του, το Ισραήλ έχει πάρει αποφάσεις για τις οποίες μπορεί να μετανιώσει. Η αποστολή του θα πρέπει να είναι σαφής: να διασφαλίσει ότι η Χαμάς θα στερηθεί την ικανότητα να επαναλάβει αυτό που έκανε πριν από δύο εβδομάδες. Αυτό σημαίνει ότι ο πόλεμος του Ισραήλ θα πρέπει να είναι μόνο με τη Χαμάς, όχι με τον λαό της Γάζας. Και όμως, επιβάλλοντας έναν σχεδόν ολοκληρωτικό αποκλεισμό στην περιοχή, αρνούμενο σε περισσότερους από 2 εκατομμύρια πολίτες της τρόφιμα, νερό και φάρμακα, προκάλεσε πόνο σε ολόκληρο τον πληθυσμό – πόνο που θα ανακουφιστεί μόνο εν μέρει, σύμφωνα με τους όρους παραχώρησης που διαπραγματεύτηκε ο Μπάιντεν.
Μια τέτοια ενέργεια παραβιάζει τόσο την ηθική, όσο και το διεθνές δίκαιο, αλλά είναι επίσης αντίθετη προς τα συμφέροντα του ίδιου του Ισραήλ – αποδυναμώνοντας την υποστήριξη από το εξωτερικό τη στιγμή που θα έπρεπε να είναι περισσότερη – και προς τον διακηρυγμένο στόχο του. Διότι αν τα τελευταία χρόνια έχουν δείξει κάτι, αυτό είναι ότι το να κάνεις τη ζωή στη Γάζα πιο κολασμένη δεν χαλαρώνει τον εναγκαλισμό της Χαμάς – τον σφίγγει.
Μετά από ανελέητους βομβαρδισμούς από αέρος, μια ισραηλινή χερσαία εισβολή πλήρους κλίμακας θα μπορούσε να είναι ένα ακόμη μεγαλύτερο δώρο στην οργάνωση, δίνοντάς της ακριβώς αυτό που θέλει. Στη συνέχεια σημειώνει ότι η επίθεση της Χαμάς το Σάββατο ήταν σίγουρα σχεδιασμένη για να παρακινήσει τους Ισραηλινούς, να τους τρελάνει τόσο πολύ από τη θλίψη ώστε να εισβάλουν στη Γάζα, περπατώντας τυφλά στην ίδια την παγίδα που η Χαμάς τους έχει τόσο προσεκτικά στήσει.
Αυτό μπορεί να συμβαίνει κυριολεκτικά, με τα ισραηλινά στρατεύματα να παρασύρονται σε σήραγγες και πίσω δρόμους που ισοδυναμούν με μια γιγαντιαία παγίδα. Σε αυτό το έδαφος, το Ισραήλ θα υποστεί βαριές απώλειες και θα τις προκαλέσει – και τα δύο αποτελέσματα θα βολεύουν τη Χαμάς μια χαρά. Το τελευταίο επειδή βλέπουν έναν αυξανόμενο αριθμό νεκρών Παλαιστινίων ως πλεονέκτημα στον πόλεμο προπαγάνδας, το πρώτο επειδή θα επικυρώσει τον ισχυρισμό τους ότι μόνο η Χαμάς, και όχι οι κοσμικοί εθνικιστές της αντίπαλης Φατάχ, εκπροσωπούν την πραγματική αντίσταση κατά του ισραηλινού εχθρού.
Ένας μακρύς, αιματηρός πόλεμος είναι αυτό που επιζητούν η Χαμάς και οι Ιρανοί υποστηρικτές της – που επιθυμούν απεγνωσμένα να εκτροχιάσουν τις πρόσφατες κινήσεις προς την «εξομάλυνση» των σχέσεων μεταξύ του Ισραήλ και αρκετών γειτόνων του, κυρίως της Σαουδικής Αραβίας. Αυτό θα σημαίνει ότι, ακόμη και αν καταστραφεί η υποδομή της Χαμάς, το μίσος που την τροφοδοτεί δεν θα καταστραφεί: αντίθετα, θα μεγαλώσει στις καρδιές μιας νέας, πενθούσας γενιάς Παλαιστινίων. Όχι άδικα έγραψε αυτή την εβδομάδα ο λόγιος Χουσεΐν Ιμπίς: «Προσπαθώντας να εκπληρώσει την υπόσχεση να “εξαλείψει τη Χαμάς”, το Ισραήλ θα μπορούσε κάλλιστα να προσφέρει όλα όσα η Χαμάς ποθεί».
Αυτή η ιδέα μπορεί να φαίνεται αντιφατική και όμως, όταν πρόκειται για τον ίδιο τον Νετανιάχου, είναι απροσδόκητα on-brand. Πρωθυπουργός για το μεγαλύτερο μέρος των τελευταίων 15 ετών, ο Νετανιάχου υπήρξε αρωγός της Χαμάς, οικοδομώντας την οργάνωση, αφήνοντάς την να κυβερνά ανεμπόδιστα τη Γάζα – εκτός από σύντομες, περιοδικές στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον της – και επιτρέποντας τα κονδύλια από τους προστάτες της στον Κόλπο να την κρατούν σε εγρήγορση. Στον Νετανιάχου άρεσε η ιδέα των Παλαιστινίων ως ένα σπίτι διχασμένο – η Φατάχ στη Δυτική Όχθη, η Χαμάς στη Γάζα – επειδή του επέτρεπε να επιμένει ότι δεν υπήρχε Παλαιστίνιος εταίρος με τον οποίο θα μπορούσε να κάνει δουλειές. Αυτό ισούται με έλλειψη οποιασδήποτε ειρηνευτικής διαδικασίας, οποιασδήποτε προοπτικής παλαιστινιακού κράτους και μηδενικές απαιτήσεις για εδαφικές παραχωρήσεις από το Ισραήλ.
Ο αρθρογράφος σημειώνει ότι τίποτα από αυτά δεν ήταν μυστικό. Τον Μάρτιο του 2019, ο Νετανιάχου είπε στους συναδέλφους του στο Λικούντ: «Όποιος θέλει να ματαιώσει τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους πρέπει να υποστηρίζει την ενίσχυση της Χαμάς και τη μεταφορά χρημάτων στη Χαμάς… Αυτό είναι μέρος της στρατηγικής μας – να απομονώσουμε τους Παλαιστίνιους στη Γάζα από τους Παλαιστίνιους στη Δυτική Όχθη».
Αυτή η καταστροφική λανθασμένη εκτίμηση και μόνο θα έπρεπε να σφραγίσει τη μοίρα του Νετανιάχου. Σε συνδυασμό με το γεγονός ότι επί των ημερών του το Ισραήλ υπέστη τη φονικότερη επίθεση στην ιστορία του, τη μεγαλύτερη μεμονωμένη απώλεια εβραϊκής ζωής μετά το Ολοκαύτωμα, η ετυμηγορία για τον Νετανιάχου θα πρέπει να είναι σαφής. Οι περισσότεροι Ισραηλινοί το παραδέχονται, αποδεχόμενοι ότι μόλις τελειώσει ο τρέχων πόλεμος, θα πρέπει να φύγει.
Αλλά αυτή είναι μια περίεργη λογική. Αν είναι τόσο προφανώς ένοχος για την καταστροφή της 7ης Οκτωβρίου, αν ήταν τα κατά συρροή στρατηγικά λάθη του που δημιούργησαν την ευπάθεια που εκτέθηκε και αξιοποιήθηκε τόσο θανάσιμα εκείνη την ημέρα, ποια είναι τα προσόντα του να ηγηθεί της απάντησης του Ισραήλ τώρα; Μιλήστε με Ισραηλινούς, ακόμη και με τους Δεξιούς, και θα σας πουν ότι, όπως το έθεσε αυτή την εβδομάδα ο Yaakov Katz, πρώην εκδότης της Jerusalem Post, «η κυβέρνηση δεν λειτουργεί».
Τα βασικά καθήκοντα του κράτους – είτε πρόκειται για την επανένταξη των πληγέντων οικογενειών του νότου, είτε για την παροχή βασικού εξοπλισμού στους εφέδρους του στρατού στο μέτωπο – έχουν αναληφθεί από μια σειρά ομάδων της κοινωνίας των πολιτών που δημιουργήθηκαν τις τελευταίες δύο εβδομάδες. Καλύπτουν το κενό που άφησε ο Νετανιάχου, ο οποίος επέβλεψε μια εποχή πελατειακών σχέσεων και διαφθοράς που μετέτρεψε τον κρατικό μηχανισμό σε σκόνη.
Για όλους αυτούς τους λόγους, οι Ισραηλινοί δεν μπορούν να περιμένουν να τελειώσει ο πόλεμος. Η αλλαγή ηγετών σε καιρό πολέμου δεν είναι κάτι το ανήκουστο: λειτούργησε καλά για τη Βρετανία το 1940. Ομολογουμένως, μια τέτοια κίνηση είναι απίθανη, δεδομένου του απόλυτου ελέγχου του κόμματος του Νετανιάχου. Αλλά, το Ισραήλ πρέπει να απαλλαγεί από τον άνθρωπο που το οδήγησε σε αυτό το ζοφερό σταυροδρόμι και να τον αντικαταστήσει με κάποιον που θα ακολουθήσει τον σωστό δρόμο – έναν δρόμο που δεν θα είναι καθορισμένος από τους θανάσιμους εχθρούς της χώρας.
