Ο ΟΗΕ, η ΕΕ, ο ΟΑΚ και οι ΗΠΑ επέκριναν έντονα την Πέμπτη (16/11) την ανακοίνωση της εισαγγελίας, που ζήτησε την άρση της νομικής ασυλίας του εκλεγμένου Προέδρου της Γουατεμάλας, του Μπερνάρντο Αρέβαλο, στο πλαίσιο διαδικασίας, η οποία ενδέχεται να τον εμποδίσει να αναλάβει τα καθήκοντά του, τον Ιανουάριο.
Ο εισαγγελέας, Σαούλ Σάντσες δήλωσε πως: «η εισαγγελία θα κινήσει προδικασία εναντίον» του κ. Αρέβαλο και της εκλεγμένης αντιπροέδρου Καρίν Ερέρα, ώστε να αρθεί η ασυλία της οποίας χαίρουν ως εκλεγμένοι και να προσαχθούν ενώπιον της δικαιοσύνης, για τις ζημιές που φέρονται να προκάλεσαν σε πανεπιστήμιο κατά τη διάρκεια κατάληψης το 2022, φθορές σε δημόσια περιουσία και πολιτιστική περιουσία και αθέμιτη άσκηση επιρροής έναντι ανταλλάγματος.
Η απόφαση για το ζήτημα βρίσκεται πλέον στα χέρια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, τα νέα μέλη του οποίου εξελέγησαν προς γενική έκπληξη την Τετάρτη (15/11) από το κοινοβούλιο, ενώ οι διορισμοί τους παρέμεναν σε εκκρεμότητα από το 2019.
Ο βασικός ενδιαφερόμενος, ο κ. Αρέβαλο, δήλωσε πως βρίσκεται ξανά στο στόχαστρο υπόθεσης εντελώς «κατασκευασμένης» από την εισαγγελία, κάνοντας λόγο στον Τύπο για «επίθεση εναντίον της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου», για «απόλυτα παράνομη» ενέργεια, για «παλινδρόμηση στον αυταρχισμό».
Είπε ακόμα πως η απόφαση «το μόνο που δείχνει είναι η απεριόριστη δυνατότητα» των αντιπάλων του «να κατασκευάζουν υποθέσεις».
Πριν από την ανακοίνωση του εισαγγελέα Σάντσες, είχαν προηγηθεί έρευνες και έφοδοι και ανακοινώθηκαν συλλήψεις περίπου τριάντα καθηγητών και φοιτητών στο πλαίσιο της διαδικασίας, για εκείνη την κατάληψη δημόσιου πανεπιστημίου.
Η ανακοίνωση της Πέμπτης (16/11) προκάλεσε κατακραυγή στο εξωτερικό.
«Οι σημερινές έφοδοι της εισαγγελίας και άλλες συνεχιζόμενες προσπάθειες για την υπονόμευση της δημοκρατίας στη Γουατεμάλα είναι απαράδεκτες. Αυτοί που προσπαθούν να εμποδίσουν την ειρηνική μεταβίβαση (της εξουσίας) στον εκλεγμένο Πρόεδρο θα υποστούν τις συνέπειες», διεμήνυσε ο αξιωματούχος της αμερικανικής διπλωματίας, Μπράιαν Νίκολς, μέσω X την Πέμπτη (16/11).
Αργότερα, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανακοίνωσε την επιβολή ταξιδιωτικών περιορισμών σε 11 πρόσωπα για την «υπονόμευση της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου».
Ο κ. Αρέβαλο καταγγέλλει ότι είναι στόχος «διωγμού» από την εισαγγελία ήδη πριν από την ευρεία νίκη του στις προεδρικές εκλογές του καλοκαιριού, κυρίως χάρη στη δέσμευσή του να αγωνιστεί εναντίον της ενδημικής διαφθοράς στο πολυπληθέστερο κράτος της κεντρικής Αμερικής. Η εισαγγελία είχε ήδη αποπειραθεί να αναστείλει τη νομική υπόσταση του κόμματος Movimiento Semilla («Κίνημα Σπόρος»), με το οποίο θριάμβευσε ο κ. Αρέβαλο στο δεύτερο γύρο (59% των ψήφων), και πολλαπλασίασε τις ενέργειές της εναντίον των δικαστικών του Ανώτατου Εκλογοδικείου (TSE), το οποίο έχει επικυρώσει το αποτέλεσμα της εκλογικής διαδικασίας.
