Οποιοσδήποτε στον κόσμο μπορεί πια να «κατεβάσει» από το διαδίκτυο και να διαβάσει τη διδακτορική διατριβή που έγραψε το 1966 ένας 24χρονος μεταπτυχιακός φοιτητής του Πανεπιστημίου Κέιμπριτζ, ο οποίος έμελλε να γίνει ο πιο διάσημος επιστήμονας παγκοσμίως, αν και καθηλωμένος σε αναπηρικό αμαξίδιο. Το αν θα καταλάβει, όμως, κιόλας τι έλεγε ο Στίβεν Χόκινγκ είναι ένα άλλο θέμα…
Ο Χόκινγκ ελπίζει ότι, δίνοντας ελεύθερη πρόσβαση στους πάντες να διαβάσουν τη διδακτορική εργασία του, με τίτλο «Ιδιότητες των διαστελλομένων συμπάντων», θα εμπνεύσει κι άλλους επιστήμονες να μοιρασθούν το έργο τους.
Όπως είπε, «δίνοντας ανοικτή πρόσβαση στη διατριβή για το PhD μου, ελπίζω να εμπνεύσω τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο να κοιτάξουν ψηλά στα αστέρια και όχι χαμηλά στα πόδια τους, να αναρωτηθούν για τη θέση μας στο σύμπαν και να προσπαθήσουν να το κατανοήσουν. Ο καθένας οπουδήποτε στον κόσμο θα πρέπει να έχει ελεύθερη και απεριόριστη πρόσβαση όχι μόνο στην έρευνά μου, αλλά επίσης στην έρευνα κάθε μεγάλου και διερευνητικού νου σε όλο το φάσμα της ανθρώπινης κατανόησης».
Το Πανεπιστήμιο Κέιμπριτζ, που χαρακτήρισε «ιστορική» τη διατριβή, ανακοίνωσε ότι αποτελεί ήδη το πιο δημοφιλές κείμενο, το οποίο έχει τη μεγαλύτερη ζήτηση για «κατέβασμα» από το ηλεκτρονικό αποθετήριό του ανοικτής πρόσβασης Apollo.
Αυτό προκάλεσε μεγάλη χαρά στον Χόκινγκ, σύμφωνα με τη βρετανική «Guardian». Όπως είπε, «κάθε γενιά στηρίζεται στους ώμους εκείνων που προηγήθηκαν, όπως εγώ ως νεαρός διδακτορικός φοιτητής στο Κέιμπριτζ εμπνεύσθηκα από το έργο του Ισαάκ Νεύτωνα, του Τζέημς Κλερκ Μάξγουελ και του Άλμπερτ Αϊνστάιν. Είναι θαυμάσιο που ακούω ότι τόσοι πολλοί άνθρωποι έχουν ήδη δείξει ενδιαφέρον να ”κατεβάσουν” τη διατριβή μου και ελπίζω να μην απογοητευθούν τώρα που επιτέλους έχουν πρόσβαση σε αυτήν».
Δεκαετίες μετά από εκείνη τη διατριβή του, το βιβλίο του «Μια σύντομη ιστορία του χρόνου» (1988) έγινε ένα από τα πιο δημοφιλή στην ιστορία των επιστημονικών βιβλίων διεθνώς, πουλώντας περισσότερα από 10 εκατομμύρια αντίτυπα σε πάνω από 40 γλώσσες (μεταξύ των οποίων τα ελληνικά).
Ο Χόκινγκ, ο οποίος σπούδασε φυσικομαθηματικά στην Οξφόρδη παρά την επιθυμία του πατέρα του να γίνει γιατρός, διετέλεσε καθηγητής μαθηματικών του Κέιμπριτζ από το 1979 έως το 2009 (στην ίδια έδρα που κάποτε κατείχε ο Νεύτων) και μέχρι σήμερα διατηρεί ένα γραφείο εκεί.
Το Κέιμπριτζ προσδοκά ότι και άλλοι επιστήμονες θα παραχωρήσουν το δικαίωμα της ελεύθερης πρόσβασης στο έργο τους. Από εφέτος τον Οκτώβριο, όλοι όσοι παίρνουν διδακτορικό από το πανεπιστήμιο θα είναι υποχρεωμένοι να παραδίδουν ένα ψηφιακό αντίγραφο της διατριβής τους και θα ενθαρρύνονται να δίνουν το δικαίωμα της ελεύθερης πρόσβασης σε αυτήν μέσω του ηλεκτρονικού αποθετηρίου. Το πανεπιστήμιο προτίθεται επίσης να προτρέψει όλους τους πρώην καθηγητές του -μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται 98 νομπελίστες- να ακολουθήσουν το παράδειγμα του Χόκινγκ.
Η βιβλιοθήκη του Κέμπριτζ διαθέτει περίπου οκτώ εκατομμύρια βιβλία και περιοδικά, καθώς κι ένα εκατομμύριο χάρτες, που συνολικά καταλαμβάνουν ράφια μήκους 125 μιλίων, τα οποία κάθε χρόνο επεκτείνονται κατά άλλα δύο μίλια. Το ηλεκτρονικό αποθετήριο Apollo (Απόλλων) περιλαμβάνει 15.000 άρθρα ερευνητών και 2.400 διδακτορικές διατριβές.
Στην Ελλάδα, το ηλεκτρονικό Εθνικό Αρχείο Διδακτορικών Διατριβών βρίσκεται στη διεύθυνση www.didaktorika.gr, από όπου ο καθένας μπορεί να «κατεβάσει» ελεύθερα ένα πλήθος μελετών.
ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ
