Επαγγελματίες φωτογράφοι και εικονολήπτες που είχαν προσληφθεί μυστικά, για την καταγραφή των πυρηνικών δοκιμών των ΗΠΑ την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, περιγράφουν τις απίστευτες εμπειρίες τους.
Μέχρι το 1963, οι ΗΠΑ είχαν πυροδοτήσει περισσότερα από 200 πυρηνικά όπλα στην ατμόσφαιρα. Φωτογράφοι και εικονολήπτες που δούλευαν μυστικά για το στρατό κατέγραψαν πολλές εντυπωσιακές εικόνες των εκρήξεων. Για αρκετές από αυτές τις εικόνες άρθηκε το απόρρητο και οι εναπομείναντες μάρτυρες μπορούν επιτέλους να μοιραστούν τις εμπειρίες τους.
Στις 19 Ιουλίου του 1957, ο εικονολήπτης George Yoshitake βρισκόταν με μία μικρή ομάδα επιστημόνων στη Νεβάδα, στο χώρο πυρηνικών δοκιμών. Όταν εξερράγη η ατομική βόμβα με εκρηκτική δύναμη 1,5 χιλιοτόννων, που είχε εκτοξευτεί από μαχητικό αεροσκάφος σε ύψος 5 χιλιομέτρων, οι παρευρισκόμενοι τυφλώθηκαν από την ισχυρή λάμψη. Αρχικά ένιωσαν μόνο ζέστη, αλλά σύντομα βρέθηκαν στα γόνατα από το πανίσχυρο ωστικό κύμα. Το μόνο πράγμα που προστάτευε τον Yoshitake ήταν το καπέλο του.
Μέλος μίας ομάδας περίπου 40 φωτογράφων και εικονοληπτών που δούλευαν σε μυστικές δοκιμές της πολεμικής αεροπορίας των ΗΠΑ, ο 82χρονος σήμερα Yoshitake είναι από τους λίγους ανθρώπους που είδαν πυρηνική έκρηξη από τόσο κοντά και επιβίωσαν. Μπορεί να μιλήσει ανοιχτά πια για τις εμπειρίες του στην καταγραφή πυρηνικών δοκιμών, στην έρημο της Νεβάδα και τον Ειρηνικό Ωκεανό μεταξύ 1955 και 1963, κάτι που είναι λυτρωτικό γι’ αυτόν καθώς, όπως τονίζει, «επιτέλους αναγνωριζόμαστε για τη δουλειά που κάναμε».
Προσθέτει ακόμα, πως οι πιο εντυπωσιακές ήταν οι βόμβες υδρογόνου στον Ειρηνικό, όπου «για αρκετά λεπτά μπορούσες να δεις την υπεριώδη λάμψη στον ουρανό».
Το οπτικό υλικό που συγκέντρωσαν χρησιμοποιήθηκε για τη δημιουργία περίπου 6.500 ταινιών σε μυστικό στούντιο στο Λος Άντζελες. Ο σκηνοθέτης Peter Kuran, ο οποίος ασχολείται με τη δημιουργία ντοκιμαντέρ για τους «ατομικούς σκηνοθέτες», θεωρεί ότι το ιστορικό αυτό υλικό πρέπει να διασωθεί και να δημοσιοποιηθεί.
Την εποχή του ψυχρού πολέμου, πριν την υπογραφή συνθήκης για την απαγόρευση πυρηνικών δοκιμών το 1963, οι Αμερικανοί μόνο είχαν πυροδοτήσει πάνω από 200 βόμβες ατομικές ή υδρογόνου. Οι εντυπωσιακές εικόνες χρησιμοποιούνταν για να πείθουν τους πολιτικούς να αυξάνουν διαρκώς τη στρατιωτική χρηματοδότηση.
Ο Yoshitake είναι από τους λίγους επιζώντες της ομάδας, πολλοί εκ των οποίων πέθαναν από καρκίνο. Οι εικονολήπτες βρίσκονταν σε 30 έως 8 χιλιόμετρα απόσταση από τις εκρήξεις χωρίς καμία στολή προστασίας. Μπορούσαν να δουν το ωστικό κύμα να έρχεται κατά πάνω τους και «έπρεπε να κρατιόμαστε από τις κάμερες για να μην πέσουμε». Όταν αργότερα πλησίαζαν στο κέντρο της έκρηξης φορούσαν στολές, ωστόσο, όταν την κατέγραφαν από μακριά, μόνη τους προστασία ήταν μετρητές ραδιενέργειας και μάσκες.
Τα μέτρα προστασίας ήταν ελλιπέστατα. Οι πιλότοι πετούσαν μέσα από τα σύννεφα της έκρηξης για να συλλέξουν δείγματα, και μετά την προσγείωση απολυμαίνονταν από άνδρες με μόνη προστασία λαστιχένιες μπότες.
Το πιο δυσάρεστο ωστόσο, σύμφωνα με το Yoshitake, ήταν όταν έπρεπε να πλησιάσουν τον τόπο της έκρηξης και να φωτογραφήσουν τη ζημιά που είχε προκαλέσει σε μαϊμούδες, γουρούνια και πρόβατα που είχαν τοποθετηθεί εκεί. «Πολλά ζώα ήταν ακόμα ζωντανά. Τα μάτια των μαϊμούδων κρατιούνταν ανοιχτά με κολλητική ταινία για να μελετηθεί η ζημιά της λάμψης στους αμφιβληστροειδείς. Έσκουζαν, έκλαιγαν. Μύριζαν καμένη σάρκα. Ήταν φρικτό».
Οι φωτογράφοι χρησιμοποιούσαν τον πιο εξελιγμένο εξοπλισμό της εποχής για την καταγραφή των εκρήξεων, οι οποίες παρήγαγαν λάμψη «10 φορές δυνατότερη από τον ήλιο». Το αποτέλεσμα ήταν εικόνες ψυχεδελικές αλλά και μαγευτικές, που πρέπει να ψηφιοποιηθούν πριν καταστραφούν από το χρόνο.
Ο Kuran θέλει με το ντοκιμαντέρ του να παρουσιάσει αυτή τη διχοτομία των πυρηνικών δοκιμών, προειδοποιώντας για την καταστροφικότητά τους αλλά αναδεικνύοντας ταυτόχρονα την ομορφιά τους. Ο ίδιος βέβαια υποστηρίζει ότι πλέον φοβάται λιγότερο τα πυρηνικά όπλα, καθώς είδε ότι «αν κάποιος ανατίναζε μία μεγάλη βόμβα υδρογόνου 30 χιλιόμετρα μακριά μου, πιθανότατα θα επιβίωνα».
Πηγή: armynow.net
