Του Conn Hallinan
Καθώς η προεκλογική εκστρατεία για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο βρίσκεται σε εξέλιξη, ορισμένες από τις παραδοσιακές γραμμές που προηγουμένως αναγνωρίστηκαν ως «αριστερά, δεξιά και κέντρο» μετατοπίζονται, καθιστώντας δύσκολη πλέον την κατηγοριοποίηση των πολιτικών κομμάτωνΚαθώς η προεκλογική εκστρατεία για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο βρίσκεται σε εξέλιξη, ορισμένες από τις παραδοσιακές γραμμές που προηγουμένως αναγνωρίστηκαν ως «αριστερά, δεξιά και κέντρο» μετατοπίζονται, καθιστώντας δύσκολη πλέον την κατηγοριοποίηση των πολιτικών κομμάτων.
Στην Ιταλία, ο δεξιός συνασπισμός ζητεί εγγυημένο εισόδημα, μεγαλύτερες συντάξεις και αντίσταση στα αυστηρά προγράμματα λιτότητας που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).
Στη Γαλλία, ορισμένες δεξιές ομάδες υπερασπίζονται την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, καταδικάζουν την εκμετάλλευση των ξένων εργαζομένων και αυξάνουν την οικονομική ανισότητα.
Αντίθετα, το πολιτικό κέντρο της Ευρώπης φαίνεται να παραλύει εν όψει της αυξανόμενης απογοήτευσης από τις οικονομικές πολιτικές της ΕΕ. Ακόμη και η σοσιαλδημοκρατική κεντροαριστερά υπερασπίζεται τα δόγματα που έχουν αποξενώσει την πρώην βάση τους ανάμεσα στα συνδικάτα και τους εργαζόμενους, πιέζοντας τα κόμματα να ξεπεράσουν τα πολιτικά περιθώρια.
Αν οι ψηφοφόροι μοιάζουν μπερδεμένοι, δεν μπορεί κάποιος να τους κατηγορήσει. Κάτι όμως που δεν είναι καλή είδηση για την αριστερά και την κεντροαριστερά στις εκλογές της 23-26 Μαΐου.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι τα κεντροδεξιά και τα κεντροαριστερά κόμματα, τα οποία κυριάρχησαν στο Κοινοβούλιο της ΕΕ από την πρώτη συγκρότησή του το 1979, θα χάσουν την πλειοψηφία τους.
Τα συμβαλλόμενα μέρη που είναι όλο και πιο επιφυλακτικά απέναντι στον οργανισμό μπορούν να κερδίσουν το ένα τρίτο των εδρών στο σώμα των 705 θέσεων.
Πώς το Κέντρο άφησε χώρο προς τη Δεξιά
Ωστόσο, ο «ευρωσκεπτικισμός», όπως και ο «λαϊκισμός», είναι όρος που αποκρύπτει περισσότερα από όσα αποκαλύπτει.
Στις δημοσκοπήσεις, οι δύο πλησιάζουν περισσότερο, παρά τις βαθιές διαφορές τους. Επί παραδείγματι το ισπανικό αριστερό κόμμα, Podemos, ο δεξιός ιταλικός συνασπισμός Λέγκα – Κίνημα 5 αστέρων League-Five Star, θεωρούνται «ευρωσκεπτικιστές».
Οι Podemos, μαζί με τον ΣΥΡΙΖΑ, τα τρία κόμματα της πορτογαλικής κεντροαριστεράς, και την La France Insoumise του Μελανσόν επικρίνουν τις οικονομικές πολιτικές της ΕΕ αλλά δεν μοιράζονται την ατζέντα με ξενοφοβικά και ρατσιστικά κόμματα όπως η ιταλική Λέγκα του Βορρά, το Εθνικό Μέτωπο της Γαλλίας και η Εναλλακτική για την Γερμανία (AfG).
Άλλο παράδειγμα. Στη Γαλλία, οι νέοι δεξιόστροφοι κυκλοφόρησαν το περιβαλλοντικό περιοδικό Limite, το οποίο υπερασπίζεται θέσεις περί των κινδύνων από την κλιματική αλλαγή.
Η Marion Marechal Le Pen, εγγονή του Jean Marie Le Pen, του δεξιού, αντισημίτη ιδρυτή του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου, καταδικάζει τον ατομικισμό και την παγκόσμια οικονομία που «υποδουλώνει» τους εργαζόμενους και επιβάλει την «ξένη εργασία» (μετανάστες) οδηγώντας γάλλους εργάτες στο σωρό σκουπιδιών. Φυσικά η ίδια εναντιώνεται στους μετανάστες και το Ισλάμ, υποστηρίζοντας την «παραδοσιακή χριστιανική κοινότητα» παραπέμποντας έτσι στις σκοτεινές περιόδους της ευρωπαϊκής ιστορίας.
Οι παραβιάσεις της λιτότητας
Η Ισπανία είναι ένα παράδειγμα. Από τη μία η ισπανική οικονομία ανακάμπτει μετά την συντριβή του 2008 που προκλήθηκε από μια τεράστια φούσκα ακινήτωνΗ Ισπανία είναι ένα παράδειγμα. Από τη μία η ισπανική οικονομία ανακάμπτει μετά την συντριβή του 2008 που προκλήθηκε από μια τεράστια φούσκα ακινήτων. Η ανεργία μειώθηκε από 27% σε 14,5% και ο ρυθμός ανάπτυξης της χώρας είναι ο υψηλότερος στην ΕΕ.
Από την άλλη, το 90% των θέσεων εργασίας που δημιουργήθηκαν το 2017 ήταν προσωρινές θέσεις εργασίας για μερικές μόνον ημέρες.
Οι μισθοί και τα οφέλη δεν έφθασαν στα επίπεδα πριν από την κρίση και το μερίδιο των ισπανών εργαζομένων στο εθνικό εισόδημα μειώθηκε από 63% το 2007 σε 56% σήμερα, αντανακλώντας την απώλεια πραγματικών μισθών.
Ακόμη και στην Γαλλία, η οποία εξακολουθεί να διαθέτει αρκετά ισχυρό δίκτυο κοινωνικών υπηρεσιών, οι οικονομικές ανισότητες αυξάνονται.
Από το 1950 έως το 1982, οι περισσότεροι Γάλλοι εργάτες είδαν τα εισοδήματά τους να αυξάνονται με ρυθμό 4% ετησίως, ενώ ο πλούτος της ελίτ αυξήθηκε μόλις κατά 1%.
Αλλά μετά το 1983 – όταν τα νεοφιλελεύθερα οικονομικά εισήλθαν για πρώτη φορά στην ήπειρο – το εισόδημα για τους περισσότερους Γάλλους εργάτες αυξήθηκε κατά λιγότερο από 1% ετησίως, ενώ ο πλούτος της ελίτ αυξήθηκε κατά 100% μετά τους φόρους.
Ο πληθυσμός αιμορραγεί
Αυτή η κρίση εισοδήματος προστίθεται στην δημογραφική κρίση. Στην σύγχρονη βιομηχανική κοινωνία, το απαιτούμενο ποσοστό ανανέωσης των γεννήσεων σε θανάτους είναι 2,1. (Το ποσοστό αντικατάστασης παγκοσμίως είναι 2,44.) Εάν οι οικονομίες πέσουν κάτω από 2,1, προκαλούν μακροχρόνια προβλήματα. Τελικά το εργατικό δυναμικό θα είναι ανεπαρκές για τη στήριξη της υγειονομικής περίθαλψης, της εκπαίδευσης, της υγιεινής και της επισκευής των υποδομών.
Η ΕΕ τοποθετεί ποσοστό αντικατάστασης μόλις 1,57.
Η Γερμανία είναι μία από τις λίγες χώρες της Ε.Ε. που έχει δείξει αύξηση – από 1,50 σε 1,59 – αλλά αυτό οφείλεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στο ένα εκατομμύριο μετανάστες που πήγαν στην χώρα πριν από τέσσερα χρόνια.
Οι τρεις χώρες που πρωτοστατούν τη σταυροφορία εναντίον μεταναστών – την Ουγγαρία, την Πολωνία και την Ιταλία – είναι ιδιαίτερα προβληματικές.
Η Ουγγαρία, όπου ο Βίκτωρ Ορμπάν έχει κάνει τη μετανάστευση κεντρικό ζήτημα για την δεξιά κυβέρνησή του, αγωνίζεται με μεγάλη έλλειψη εργατικού δυναμικού.
Ο Ορμπάν έσπευσε πρόσφατα μέσω νόμου ο οποίος απαιτεί από τους Ούγγρους να εργάζονται 400 ώρες υπερωριών ετησίως για να καλύψουν το έλλειμμα και έχει καταδικάσει τις ουγγρικές γυναίκες να έχουν περισσότερα μωρά.
Αποσύνδεση του «Νέου» από το «Φιλελεύθερο»
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η μετανάστευση επικρατεί στις ανησυχίες των ψηφοφόρων της ΕΕ, αλλά όχι μόνο. Είναι μερικές ποσοστιαίες μονάδες μπροστά από την οικονομία και την ανεργία των νέωνΟι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η μετανάστευση επικρατεί στις ανησυχίες των ψηφοφόρων της ΕΕ, αλλά όχι μόνο. Είναι μερικές ποσοστιαίες μονάδες μπροστά από την οικονομία και την ανεργία των νέων.
Το δικαίωμα – και συγκεκριμένα ο Ορμπάν της Ουγγαρίας – έχει επιτελέσει έργο που δεσμεύει το «φιλελεύθερο» στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές της ΕΕ.
Δυστυχώς, είναι ένα εύκολο επιχείρημα. Οι περισσότεροι «φιλελεύθεροι» στη Δύση συνδέουν τον όρο με την ελευθερία, τη δημοκρατία και τις ανοικτές κοινωνίες, αλλά πολλοί άνθρωποι στην ΕΕ βιώνουν την «φιλελεύθερη» ως φιλοσοφία αδίστακτου ατομικισμού που έχει καταργήσει τις κοινωνικές υπηρεσίες, διεύρυνε το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών επέβαλε ένα σύστημα δρακόντειας λιτότητας.
Η Αριστερά και η Κεντροαριστερά έχουν την ευθύνη όχι μόνο να αντισταθούν στην οικονομική φιλοσοφία που κυριαρχεί σήμερα στην ΕΕ αλλά και να δουν τους μετανάστες για αυτό που είναι: Πιθανοί σύμμαχοι – και το μέλλον.
Όσο για τη Δεξιά, είναι χρήσιμο να υπενθυμίσουμε κάποια όχι τόσο αρχαία ιστορία: Το 1934, το Γερμανικό Εργατικό Μέτωπο του Ναζιστικού Κόμματος χτύπησε ένα μετάλλιο που έγραφε το «Tag Der Arbeit» («Η Ημέρα της Εργασίας») με τον ναζιστικό αετό που κρατούσε την σβάστικα, με κάθε άκρη του πτερυγίου να αγκαλιάζει ένα σφυρί και ένα δρεπάνι. Κι όμως, τα πρώτα θύματα των Ναζί ήταν κομμουνιστές και συνδικαλιστές.
Ο Conn M. Hallinan είναι ανεξάρτητος δημοσιογράφος – αρθρογράφος εξωτερικής πολιτικής στο Foreign Policy In Focus.
Κατέχει Διδακτορικό Δίπλωμα στην Ανθρωπολογία από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στο Μπέρκλεϊ.
Έχει επιβλέψει το πρόγραμμα δημοσιογραφίας στο πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Κρουζ για 23 χρόνια και κέρδισε το Βραβείο Διακεκριμένης Διδασκαλίας του Συλλόγου Αποφοίτων της UCSC, καθώς και το βραβείο καινοτομίας UCSC στο βραβείο διδασκαλίας και το βραβείο αριστείας στην εκπαίδευση.
Σύνταξη: Κώστας Μπετινάκης
